در جهت انقراض حیات
مهدی زارع | استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی
هر نوع عملیاتی که در منطقه مصوب طرح انتقال آب دریای خزر به سمنان، واقع در رشته کوههای البرز صورت بگیرد، به دلیل ویژگیهای زمینساختی و ژئوتکنیکی آن میتواند مخاطرهآمیز باشد. هر نوع اقدامی که به حفر ترانشه منجر شود، بخشی از پوشش آخرین واحد زمینشناسی یا هولوسن را از بین میبرد ومحو میکند.
هولوسن همان بستری از زمین است که جنگلها روی آن قرار دارد و برداشتن هولوسن منجر به ناپایداری زمین میشود. البته شاید در این طرح گفته شود که میتوان ناپایداری هولوسن را با اقداماتی پایدار کرد اما پایدارسازی این بخش زمین به ضرورت صورت میگیرد، نه اینکه با دخالت انسانی محیطی ناپایدار شود و بعد با اقداماتی آن را پایدارسازی کرد. نکته دوم اینکه کف گودال حدود 27 متر از سطح دریاهای آزاد و توپوگرافی صفر پایینتر است و با توجه به اینکه دریای مازندران دریای بستهای است و شوری بالایی دارد، برداشت آب و انتقال آن میتواند به بالارفتن شوری آب منجر شود.
پیش از این نیز شوروی با دخالتهای خود خشکسالیهای بزرگی را در ترکمنستان، قزاقستان و روسیه رقم زد. در واقع اقدامات شوروی در اطراف دریای کاسپین موجب خشکشدن تالابها شد و این اقدام با دخالت انسانی صورت گرفت و این طرح نیز میتواند چنین تبعاتی داشته باشد. نکته آخر اینکه انتقال آب تعادل طبیعی را به هم میزند.
آن چیزی که به نام آخرین دور زمینشناسی عهد حاضر یا هولوسن نام دارد، بخشی از زمین هستند که به لحاظ طبیعی در اقلیم هر منطقهای یافت میشود اما دخالت انسان در هولوسن مثل برداشتن خاک باعث شده که بسیاری از دانشمندان زمینشناس اعلام کنند انسان به دور جدیدی از زمینشناسی راه یافته است که در بسیاری از نقاط زمین تجربه میکنند. آنتروپوسن یا دورانسان دورهای است که به زعم زمینشناسان از انقلاب صنعتی آغاز شده است و در این دوره انسان به جنگ با طبیعت رفته است.
هرچقدر دخالت در هولوسن بیشتر باشد، تغییرات محیطی بیشتر میشوند. از مهمترین نتایج دورانسان و تخریب هولوسن هم گرمشدن زمین و خطر انقراض حیات از روی زمین است؛ خطری که ششمین انقراض نامیده میشود. طبق این نظریه و برآوردهای زمینشناسان حدود 500 سال بعد انواع حیات از روی زمین برچیده میشود و 2500 سال دیگر نیز شاهد انقراض ششم زمینشناسی خواهیم بود.
فعالیتهای بشر اگر قرار است در جهت حفظ طبیعت و پایداری نوع بشر و حیات باشد باید در مخالفت با فرآیند گرمشدن صورت بگیرد و کارهایی مانند انتقال آب مازندران به سمنان مشخصا در این جهت نیست. این طرح دخالت واضحی در هولوسن است که در ادامه خود هم جنگلهای این منطقه، هم خاک البرز را از بین میبرد و نتیجه آن تولید بیشتر گازهای گلخانهای، تقویت کربن و مونوکسید کربن و درنتیجه گرمتر شدن زمین خواهد بود. چنین اقداماتی از منظر علم زمینشناسی میتواند به انقراض ششم زمینشناسی منجر شود و این یعنی پایان حیات. روزنامه اعتماد
