بزرگ ترین عرضه اولیه تاریخ در آرامکو رنگ واقعیت می گیرد؟
با اعلام چند تاریخ از سوی تلویزیون رسمی عربستان، به‌نظر می‌رسد عرضه اولیه سهام آرامکو در بازار سهام پس از تاخیرهای فراوان سرانجام رنگ واقعیت به خود خواهد گرفت. اهمیت این عرضه اولیه به بزرگی آن است تا آنجا که نام «بزرگ‌ترین عرضه اولیه تاریخ» را به آن اختصاص داده‌اند. آرامکو در سال گذشته میلادی با ثبت درآمد خالص سالانه ۱۱۱ میلیارد دلاری، سودآورترین شرکت دنیا لقب گرفت. به گزارش رویترز، آرامکو سعودی قصد دارد یکشنبه هفته آینده (سوم نوامبر)، آغاز عرضه اولیه خود را اعلام عمومی کند. رویترز این خبر را به نقل از سه منبع آگاه که به طور مستقیم با این موضوع در ارتباط هستند اعلام کرده است. با اعلام خبری مشابه از سوی شبکه تلویزیونی العربیه، می‌توان گفت زمان عرضه اولیه بخشی از سهام آرامکو در بورس داخلی عربستان به شکل رسمی مورد تایید قرار گرفته و نهایی شده است. هرچند این شبکه تلویزیونی دولتی نیز با استناد به منابع آگاه این خبر را اعلام کرده اما به واسطه نزدیکی به دولت سعودی نمی‌توان در صحت آن تردید کرد. پیش از این اخباری مبنی بر عرضه بخشی از سهام آرامکو در تاریخ ۲۰ نوامبر (۲۷ مهر) منتشر شده بود اما این تاریخ به تاخیر افتاد تا IPO آرامکو نهایتا تا پایان سال‌جاری میلادی تعیین‌تکلیف شود؛ اتفاقی که حالا قطعی به‌نظر می‌رسد.
شبکه تلویزیون دولتی العربیه همچنین اعلام کرده است سعودی آرامکو پذیره‌نویسی سرمایه‌گذاران در عرضه اولیه خود را از تاریخ ۴ دسامبر آغاز خواهد کرد. طبق این گزارش، این غول نفتی قصد دارد قیمت این معامله را در تاریخ ۱۷ نوامبر اعلام کند و حدود یک ماه بعد، در تاریخ ۱۱ دسامبر نیز معامله در بازار سهام عربستان (تداول) آغاز خواهد شد.با جدی شدن عرضه اولیه سهام آرامکو، امین ناصر، مدیرعامل آرامکو در آن‌سوی مرزهای عربستان مشغول گفت‌وگو با سرمایه‌گذاران خارجی است. براساس گزارش رویترز، شرکت ملی نفت عربستان به دنبال این است که یک تا ۲ درصد سهام خود را در بازار پادشاهی تداول عرضه کند. این میزان عرضه اولیه می‌تواند بین ۲۰ تا ۴۰ میلیارد دلار ارزش داشته باشد. مجموع عرضه اولیه سهام آرامکو شامل ۵ درصد از سهام این شرکت می‌شود. آرامکو روز گذشته در پاسخ به سوالات رویترز اعلام کرده است «آرامکو در رابطه با شایعات یا گمانه‌ها اظهارنظر نمی‌کند. این شرکت همچنان مشغول رایزنی و همکاری با سهامداران در رابطه با IPO است. شرکت برای عرضه اولیه آماده است و اجرای آن به شرایط بازار و زمانی بستگی دارد که از سوی سهامداران مورد تایید قرار گیرد.»
یاسر الرومیان، به‌عنوان شخصیتی کلیدی که هم ریاست صندوق ثروت پادشاهی عربستان را بر عهده دارد و هم بر صندلی ریاست هیات‌مدیره آرامکو تکیه دارد، در یک سخنرانی در ریاض اعلام کرد که صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان (PIF) به‌زودی صاحب سهام بیشتری از موسسات خواهد بود. این اظهارنظر الرومیان می‌تواند سیگنالی برای عرضه اولیه آرامکو در آینده‌ای نزدیک باشد. PIF که کنترل آن در دست ولیعهد جوان سعودی است، پیش از این ۷۰ درصد از سهام شرکت پتروشیمی سابک به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت پتروشیمی خاورمیانه و چهارمین شرکت پتروشیمی دنیا را خریداری کرده و به زیرمجموعه آرامکو افزوده بود تا به این واسطه به ارزش شرکت ملی نفت عربستان در جریان عرضه اولیه سهام آن، بیفزاید. ایده عرضه اولیه پنج درصد از سهام آرامکو به‌عنوان سودده‌ترین شرکت دنیا، سال ۲۰۱۶ از سوی محمد بن‌سلمان مطرح شد. هدف بن‌سلمان از اجرای این طرح، درآمدزایی برای اجرای «چشم‌انداز سعودی ۲۰۳۰» است که طی آن قرار است سرمایه‌گذاری در بخش‌های غیرنفتی افزایش یابد تا وابستگی عربستان به درآمد‌های نفتی کم شود. ولیعهد سعودی انتظار دارد عرضه اولیه آرامکو درآمدی ۱۰۰ میلیارد دلاری برای اجرای برنامه‌های گسترده اقتصادی و فرهنگی او در افق ۲۰۳۰ در اختیارش قرار دهد. به عقیده بن‌سلمان، آرامکو بیش از ۲ هزار میلیارد دلار ارزش دارد. این میزان دو برابر ارزش شرکت مایکروسافت است و همواره از سوی سرمایه‌گذاران و کارشناسان این حوزه مورد تردید واقع شده است. تردید در ارزش آرامکو پاشنه آشیل اجرای موفق عرضه اولیه سهام این شرکت است تا آنجا که حتی هشدار کارشناسان نسبت به ورود سرمایه‌گذاران به خرید سهام این شرکت را در پی داشته است. «دنیای‌اقتصاد» پیش از این در گزارشی با عنوان «۱۰ تهدید در کمین خریداران آرامکو» به ریسک‌های سهامداری در آرامکو اشاره کرده بود.
عیار الماس سعودی
سودساز بودن آرامکو، یکی از مهم‌ترین دلایلی است که اخبار مربوط به عرضه اولیه آن را همواره در صدر خروجی خبرگزاری‌ها قرار می‌دهد. اگرچه ارزشگذاری ۲ هزار میلیارد دلاری الماس سعودی از سوی بن‌سلمان مورد انتقاد کارشناسان بوده و موسسات مختلف با اعداد ۱ ۱ تا ۵ ۱هزارمیلیارد دلار ارزش آن را تخمین می‌زنند، با این حال نمی‌توان سودساز بودن این شرکت را رد کرد. حملات پهپادی ۱۴ سپتامبر به تاسیسات نفتی عربستان و اختلال در عرضه نیمی از تولید روزانه نفت عربستان، یکی از تازه‌ترین دلایل تردید کارشناسان در ارزش آرامکو است. پیش از این مواردی همچون عدم توانایی دولت سعودی برای شفاف‌سازی اطلاعات آرامکو، تداوم تاثیرپذیری آرامکو از تصمیمات خاندان سلطنتی، مناسب نبودن قیمت فعلی نفت برای عرضه اولیه، اصرار بن‌سلمان برای تکمیل پنج درصد عرضه اولیه در بورس بین‌المللی نیویورک (به‌عنوان محلی که به دلیل وجود قوانین مبارزه با تروریسم امکان جلب دارایی‌های آرامکو را افزایش می‌دهد) و بالا بودن ریسک سرمایه‌گذاری در عربستان به علت سوابقی همچون دستگیری ثروتمندان و طلب پول از آنها توسط دولت؛ از عواملی بودند که به عقیده کارشناسان می‌تواند موفقیت این عرضه اولیه و تعیین ارزش واقعی آن را تحت‌تاثیر قرار دهد.
آرامکو در سال ۲۰۱۸ درآمد خالص ۱۱۱ میلیارد دلاری را به ثبت رساند و در ۹ ماه ابتدایی سال‌جاری میلادی نیز ۶۸ میلیارد دلار درآمد را به ثبت رسانده است. درآمد آرامکو در ۹ ماه گذشته، به تنهایی از خالص درآمد شرکت اپل در سال ۲۰۱۸ که به‌عنوان سودآورترین شرکت بازار سهام شناخته می‌شود، شرکت اگزون موبیل به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت نفتی حاضر در بازار سهام و همچنین شرکت گوگل بیشتر است. در واقع بزرگی این اعداد است که آرامکو را زیر ذره‌بین قرار می‌دهد. به گزارش بلومبرگ، عرضه اولیه یک درصدی سهام این شرکت می‌تواند حدود ۲۰ میلیارد دلار ارزش داشته باشد. این میزان برابر با ۴ درصد از ارزش بازار سهام عربستان است و می‌تواند با درآمد یک دهه سایر عرضه اولیه‌های بورس تداول برابری کند. آرامکو پیش از این متعهد شده بود در سال آینده حداقل ۷۵ میلیارد دلار سود تقسیم کند.
