نمره جدید مردم به اداره پایتخت: شهرداری هیچ کاری نکرده است
نتایج نظرسنجی جدید از شهروندان تهرانی درباره عملکرد یک سال اخیر شهرداری، پیام متفاوت مخابره کرد. این نظرسنجی که سومین پیمایش از سال ۹۶ تاکنون محسوب می‌شود، نشان می‌دهد روند تشدید نارضایتی عمومی از اداره شهر و متغیرهای شهری متوقف شده اما اوضاع از نگاه پایتخت‌نشین‌ها هنوز بحرانی است و تا سطح مطلوب فاصله زیادی دارد. نمره مردم تهران به کارنامه شهرداری، در پاییز ۹۸ به میزان خیلی خفیف افزایش یافت. نمره «رضایت از تهران»، ۵ ۱۲ از ۲۰ است. تهرانی‌ها پنج چالش اول خود را اعلام کردند.
روند تشدید نارضایتی شهروندان از عملکرد شهرداری پایتخت، طی دو سال متوقف و یک علامت از بهبود خفیف حال عمومی شهر تهران نسبت به دوره‌های گذشته مدیریت شهری مشاهده شد. هرچند نتایج نظرسنجی‌های انجام شده از پایتخت‌نشینان نشان می‌دهد نارضایتی از وضعیت شهر و عملکرد مدیریت شهری به «رضایت کامل» تبدیل نشده است.
از ابتدای تشکیل دوره جدید مدیریت شهری پایتخت، مدیران شهری برای سنجش دقیق وضعیت شهر، چالش‌ها و خواسته‌های شهروندان و تصمیم‌گیری بر مدار نیازهای آنها، نظرسنجی‌های دوره‌ای را از شهروندان انجام دادند که اولین نظرسنجی در سال ۹۶ و دومین نظرسنجی در خردادماه سال ۹۷ انجام شد. حالا پس از گذشت یک سال، سومین نظرسنجی مدیریت شهری پایتخت در دوره جدید از شهروندان انجام و نتایج آن منتشر شده است. در سومین دوره، مدیریت شهری دو دسته نظرسنجی در فاصله ۱۵ مهر تا ۱۵ آبان ماه سال جاری توسط پژوهشگاه‌های معتبر دانشگاهی انجام داده است.
یک نظرسنجی به شکل مکتوب با پرسش از بیش از ۸ هزار شهروند در ۲۲ منطقه پایتخت شامل گروه‌های جمعیتی متنوع زن و مرد، سنین مختلف و طیفی از فعالان اجتماعی انجام شده و در نظرسنجی که به شکل تلفنی از شهروندان صورت گرفته، بیش از چهار هزار شهروند با پراکندگی زیاد جغرافیایی، سنی و… حضور داشته‌اند.بررسی نتایج هر دو نظرسنجی، یک پاسخ واحد را برای مدیران شهری از وضعیت شهر و دیدگاه شهروندان نسبت به عملکرد شهرداری به نمایش می‌گذارد. به این صورت که روند تشدید نارضایتی از شهر که نشانه بد بودن حال عمومی شهر بوده، متوقف شده و در واقع رضایت عمومی از عملکرد شهرداری بدتر نشده است. این وضعیت می‌تواند علامت بهبود خفیف حال عمومی پایتخت باشد اما به‌طور کلی، همچنان یک رضایت کامل میان شهروندان از شهر و عملکرد مدیران شهری وجود ندارد.
این نتایج با توجه به دو پارامتر سوال شده از شهروندان به خوبی قابل ردیابی است. پارامتر اول، بهبود اندک نمره شهروندان به عملکرد شهرداری است. شهروندان تهرانی برای عملکرد شهرداری در این دوره از مدیریت شهری در نظرسنجی مربوط به خرداد سال گذشته، از عدد ۲۰، نمره ۴ ۱۱ را در نظر گرفته بودند اما همین نمره پایین شهروندان به شهرداری تهران از سال گذشته تا پائیز امسال معادل ۲ دهم بهبود پیدا کرده است. نمره‌ای که شهروندان به عملکرد مدیریت شهری در پائیز امسال داده‌اند از ۲۰ معادل ۶ ۱۱ است.
پارامتر دوم، مقایسه سنجش راحتی زندگی در شهر تهران از دیدگاه پایتخت‌نشینان در سال ۹۶ یعنی ابتدای دوره جدید مدیریت شهری و امسال دقیقا دو سال پس از استقرار تیم جدید مدیریت شهری است. در سال ۹۶، نمره شهروندان به راحتی زندگی در پایتخت از مجموع نمره ۲۰ معادل ۲ ۱۲ بوده اما در سال جاری این نمره اندکی ارتقا پیدا کرده و به ۵ ۱۲ رسیده است. بررسی هر دو پارامتر نشان می‌دهد اگر چه در هر دو حوزه، نمره شهروندان پایین بوده اما نکته مهم آن است که طی دو سال گذشته این نمره پایین مجددا کاهش پیدا نکرده و حتی اندکی نیز بهبود پیدا کرده است. بررسی نتایج دو نظرسنجی اخیر انجام شده، پارامترهای دیگری نیز از وجود علامت بهبود حال عمومی پایتخت مشخص میکند. به‌عنوان مثال در قالب نظرسنجی‌های انجام شده در سال جاری و سال گذشته یک سوال مشخص از شهروندان درخصوص «رسیدگی به جنوب شهر بیشتر شده یا نه» پرسیده شده است. تعداد موافقان با این سوال در سال جاری حدود ۱ ۳۱ درصد بوده‌اند. در حالی که موافقان این پرسش در سال گذشته حدود یک درصد کمتر بوده‌اند.
پرسش مهم دیگر از شهروندان درخصوص «امید به حل مشکلات آینده شهر تهران» بوده است. در نظرسنجی سال جاری، ۶۲ درصد از پاسخ‌دهندگان به این سوال، «امید کمی» به حل مشکلات داشته‌اند. نکته جالب آنکه در سال گذشته، ۵ ۷۹ درصد از پاسخ‌دهندگان بابت دو سال آینده تهران ابراز نگرانی کرده‌اند. به این ترتیب میزان ناامیدی به آینده در سال جاری نسبت به سال گذشته کمتر شده است. همچنین در سال گذشته، ۸ ۶۹ درصد از شهروندان در نظرسنجی اعلام کرده‌اند شرایط نسبت به قبل سخت‌تر شده است.پارامتر دیگری که در نظرسنجی انجام شده قابل توجه است میانگین نمره شهروندان به عملکرد شهرداری منطقه محل سکونتشان است که نشان‌دهنده یک دودستگی میان شمال و جنوب پایتخت است. در سال ۹۷، میانگین نمره ساکنان شمال شهر به این پارامتر، از ۲۰ معادل ۱۲ بوده اما در سال جاری این نمره ارتقا پیدا کرده و به ۱۳ رسیده است. جالب آنکه این روند در جنوب شهر دقیقا برعکس بوده است. نمره شهروندان در جنوب شهر در سال گذشته، از ۲۰ معادل ۱۳ بوده که در سال جاری با یک نمره کاهش به عدد ۱۲ رسیده است.به نظر می‌رسد این جابه‌جایی نمره میان شمال و جنوب نیازمند توجه ویژه مدیران شهری به عملکرد خود است. به این معناکه با توجه به نمرات داده شده از سوی شهروندان شمال و جنوب پایتخت، این حس در میان شهروندان وجود دارد که به شمال شهر بیش از نواحی جنوبی شهر رسیدگی می‌شود. البته این وضعیت در سال‌های گذشته نیز وجود داشته است. به‌طوری که در سال ۹۶، بعد از استقرار مدیریت شهری جدید، در حالت کلی ساکنان جنوب شهر نسبت به وضعیت رسیدگی رضایت پائینی داشتند.
نتایج استخراج شده از نظرسنجی انجام شده از شهروندان حاکی از آن است که در حال‌حاضر ۴۰ درصد از شهروندان از عملکرد شهرداری رضایت متوسط دارند، ۸ درصد راضی هستند، ۲۴ درصد رضایت خیلی پائینی دارند و ۲۷درصد کمی راضی هستند.در بخش دیگری از این نظرسنجی نیز از شهروندان سوال شده است که «مهم‌ترین کاری که در شهر انجام شده چه بوده است؟» جالب آنکه ۵ ۶۷ درصد از پاسخ‌دهندگان فقط دو گزینه را در پاسخ انتخاب کرده‌اند.
حدود نیمی از این تعداد پاسخ داده‌اند «شهرداری هیچ کاری نکرده است» و نیمی دیگر گزینه «نمی‌دانیم» را انتخاب کرده‌اند. همین سوال پیش از این نیز در نظرسنجی سال گذشته پرسش شده است. در سال گذشته حدود ۵ ۷۱ درصد از شرکت‌کنندگان از نظرسنجی این دو پاسخ را داده‌اند. در این بخش، ۷ درصد از نظردهنده‌ها، مهم‌ترین اقدام شهرداری را توسعه حمل و نقل عمومی دانسته‌اند. در این شاخص شهرداری نسبت به سال گذشته اندکی بهبود عملکرد داشته است. چراکه در سال ۹۷، فقط سه درصد به این گزینه رای داده‌اند.
بررسی و آنالیز پاسخ‌های داده شده به این پرسش حاکی از آن است که با وجود انجام اقداماتی از سوی مدیران شهری طی دو سال گذشته، به‌نظر می‌رسد نقاط ضعف در روند کاری مدیریت شهری وجود داشته که بیش از ۶۷ درصد از پاسخ‌دهندگان دو گزینه «هیچ» و «نمی‌دانم» را انتخاب کرده‌اند. از دیدگاه کارشناسان شهری، اطلاع‌رسانی از جمله مهم‌ترین ضعف‌های اقداماتی مدیریت شهری در این دوره بوده است. اما مدیران شهرداری یکی از مهم‌ترین علل چنین پاسخ‌هایی را فضای عمومی جامعه و ضعف اعتماد به مجموعه عملکرد دولت و شهرداری و سایر دستگاه‌ها می‌دانند. به گفته مدیران شهری، وضعیت عمومی جامعه بر پاسخ شهروندان به این سوال به‌طور مستقیم اثرگذار است. نکته جالبی که از سوی مدیران شهری عنوان می‌شود آن است که نگاه مردم به دولت به‌شدت روی نگاه آنها بر عملکرد شهرداری نیز اثرگذار است، به این معناکه اگر شهروندان از دولت راضی باشند همین دیدگاه را در مورد عملکرد شهرداری پیدا خواهند کرد و بالعکس. با این حال، مدیران شهری در رابطه با این پاسخ‌ها معتقدند نکته مثبت نتایج نظرسنجی انجام شده این است که افت بیشتر سرمایه اجتماعی در یکسال گذشته اتفاق نیفتاده است و در واقع رضایت عمومی یا نارضایتی عمومی محصول جمع عملکرد دولت و شهرداری و سایر دستگاه‌ها است. یکی دیگر از پارامترهای قابل‌توجه در نتایج این نظرسنجی آن است که در سال ۹۷، زمانی که پس از چند سال شهردار تهران تغییر میکند از شهروندان پرسش می‌شود که آیا شهردار جدید را می‌شناسید؟ کمتر از ۲۰ درصد از پاسخ‌دهندگان شهردار جدید تهران را می‌شناختند یا آنکه اسم وی را با اندکی اشتباه بیان می‌کردند. اما در نظرسنجی اخیر با تکرار همین پرسش مشخص می‌شود که حدود ۸۵ درصد از نظردهندگان، شهردار تهران را با عنوان صحیح آن می‌شناسند. یکی دیگر از مهم‌ترین مباحث مطرح شده در این نظرسنجی آن است که پنج چالش اصلی پایتخت از دیدگاه نظردهندگان معرفی شده است که این چالش‌ها به ترتیب اهمیت شامل ترافیک، آلودگی هوا، آسیب‌های اجتماعی، روند رشد فزاینده موش‌ها و قیمت مسکن بوده است. مقایسه این پاسخ‌ها در این نظرسنجی با نظرسنجی سال گذشته، نتایج جالبی به‌دست می‌دهد به‌طوری که پاسخ‌های امسال و سال گذشته در دو مورد اول یعنی ترافیک و آلودگی هوا مشترک بوده است اما سه چالش بعدی به نظر می‌رسد از جمله معضلاتی بوده که طی یکسال گذشته از دیدگاه مشارکت‌کنندگان افزایش داشته است.
