سازمان تجارت جهانی نفس‌های آخر را می‌کشد
۲۵ سال از تشکیل سازمان تجارت جهانی می‌گذرد، این سازمان ولی حالا با بزرگترین بحران تاریخ خود روبرو است. بحران در پی بلوکه‌شدن انتخاب دو قاضی استیناف این سازمان از سوی آمریکا شکل گرفته است.
خبرگزاری آلمان ضربه مهلکی را که ایالات متحده به سازمان تجارت جهانی زده، جبران‌ناپذیر می‌داند. این خبرگزاری در گزارش روز سه‌شنبه، ۱۹ آذر (۱۰ نوامبر) خود به نقل از کارشناسان هشدار می‌دهد که بدون این نهاد بین‌المللی «جنگ تجاری» در جبهه‌های گوناگون درخواهد گرفت.
سازمان تجارت جهانی از زیرمجموعه‌های مستقل سازمان ملل است که قوانین جهانی تجارت را تنظیم و اختلافات بین اعضا را حل و فصل می‌کند. اعضای سازمان تجارت جهانی کشورهایی هستند که موافقت‌نامه‌های (حدود ۳۰ موافقت‌نامه) این سازمان را امضا کرده‌اند. مقر سازمان تجارت جهانی در ژنو سوئیس قرار دارد. بیش از ۱۶۰کشور عضو این سازمان هستند ولی ایران هنوز شرایط لازم برای عضویت را ندارد.
واشینگتن دستکم از زمان اوباما اختیارات هیات قضات سازمان تجارت جهانی را ناقض استقلال تجاری خود می‌دانسته است و برای سوق اعضای این سازمان به اصلاحاتی در راستای کاهش این اختیارات از رای خود برای تعیین قضات این هیات داوری استفاده کرده و این انتخاب را بلوکه کرده است. هیات قضات ۷ نفره است و با عدم رایی که واشینگتن از زمان دولت اوباما پیش می‌برد چهار قاضی آن بازگزینی نشده‌اند. با توجه به این<.که هیات قضات با سه نفر هم مشروعیت دارد، تا روزهای اخیر این هیات به کار خود ادامه داده است. در هفته اخیر اما می‌بایست دو قاضی از این سه قاضی جایگزین شوند.
واشنگتن اما حاضر نیست وتوی خود برای به‌کار گماشتن دو قاضی جدید در هیات استیناف سازمان تجارت جهانی را بردارد و مجموعه اصلاحاتی را هم که کشورهای عضو، از جمله اتحادیه اروپا پیشنهاد کرده‌اند، ناکافی می‌داند.
از سه قاضی فعال در این هیات، دو قاضی بازنشسته می‌شوند و باید تا روز چهارشنبه، ۲۰ آذر جانشینان آنها معرفی می‌شدند. اما واشنگتن از چنین اقدامی جلوگیری کرده است.
روز دوشنبه ۱۸ آذر (نهم نوامبر) نشست اضطراری نمایندگان آمریکا با سفیران این سازمان هم بی‌نتیجه به پایان رسید. اتحادیه اروپا و شماری از اتحادیه‌های کارفرمایان آلمان از این اقدام دولت ترامپ به‌شدت انتقاد کرده‌اند.
اتحادیه ماشین‌سازان آلمان آن را «مرگ» سازمان تجارت خوانده است. اولریش آکرمن، سخنگوی این اتحادیه گفت: «این خبر بسیار بدی برای تولیدکنندگان ماشین‌آلات است، زیرا آنها بیش از هر رشته صنعتی دیگری به بازارهای آزاد تجاری و سرمایه‌گذارای وابسته هستند».
ببر بی‌دندان
وولفگانگ گروسه انتروپ، مدیرکل اتحادیه صنایع شیمیایی آلمان هم تاکید کرد: «سازمان تجارت جهانی بدون هیات استیناف مانند یک ببر بی‌دندان است».
او تصریح کرد که جامعه جهانی باید از حاکم‌شدن شرایطی شبیه آنچه که در«غرب وحشی» موجود بود بر تجارت جهانی جلوگیری کند؛ «شرایطی که در آن قانون قلدرها حاکم می‌شود».
دولت ترامپ در دو سال گذشته از روند انتخاب اعضای جدید هیات استیناف سازمان تجارت جهانی جلوگیری کرده ولی هیچ گونه آلترناتیوی ارائه نکرده است.
روز سه‌شنبه دنیس شی، سفیر آمریکا در این سازمان تاکید کرد که واشنگتن تغییر نظر نخواهد داد. به اعتقاد دولت آمریکا، قاضی‌های هیات استیناف خود را مرجعی برای رسیدگی به تصمیمات کشورها می‌دانند در حالی که `وظیفه آنها تنها میانجی‌گری است`.
سازمان تجارت جهانی که در سال ۱۹۹۵ شکل گرفته و ۱۶۴ عضو دارد، در کنار صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی، از مهم‌ترین نهادهای بین‌المللی برای تسهیل تجارت، به‌ویژه در زمینه صادرات و واردات به‌شمار می‌رود.
