شبکه ملی اطلاعات، در تضاد با اینترنت نیست

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تا چندی‌ پیش به تحقق ۸۰ درصدی شبکه ملی اطلاعات تاکید داشت. با قطع چندروزه اینترنت، این شبکه در بوته آزمایش قرار گرفت. با وجود این، در عین حال که مسوولان وزارت ارتباطات از عملکرد شبکه ملی دفاع کردند، مرکز ملی فضای مجازی معتقد است آسیبی که به کسب‌وکارها وارد شده، ناشی از ضعفی است که در شبکه ملی وجود داشته؛ بنابراین حتی اگر زیرساخت‌های شبکه ملی فراهم شده باشد، اینکه خدمات پایه که کاربردی‌ترین آنها شامل پیام‌رسان‌ها و موتورهای جست‌وجو می‌شود، فراهم نبوده، مانع از چشیدن شیرینی ثمرات شبکه ملی اطلاعات شده است.

از طرفی امیر ناظمی – رییس سازمان فناوری اطلاعات و معاون وزیر ارتباطات-، به‌تازگی عنوان کرده است که از سه لایه شبکه ملی اطلاعات شامل زیرساخت، خدمات و محتوا، تنها بخش زیرساخت از ابتدا برعهده وزارت ارتباطات بوده و لایه خدمات به‌تازگی و به‌دلیل اینکه متولیان این بخش نتوانستند به وظایف خود عمل کنند، با دستور مرکز ملی فضای مجازی بر عهده این وزارتخانه گذاشته شده است.

این در حالی‌است که به گفته رییس مرکز ملی فضای مجازی خدمات کاربردی شبکه ملی اطلاعات اعم‌ از خدمات ابری، موتور جست‌وجو، پیام‌رسان و ایمیل از ابتدا در سند مصوب سال ۹۵ شورای عالی فضای مجازی بر عهده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بوده و این وزارتخانه باید مسوولیت این موضوع را بپذیرد.

شبکه ملی اطلاعات؛ زیرساخت ارتباطی فضای مجازی

در این راستا و به نقل از مرکز ملی فضای مجازی، عباس آسوشه – معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی- در نشست علمی شبکه ملی اطلاعات و اینترنت در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: پیش از مصوبه سال ۱۳۹۲ شورای عالی فضای مجازی کشور، شبکه ملی اطلاعات به عنوان کل فضای مجازی مطرح بود و به همین دلیل خدماتی همچون دولت الکترونیک، سلامت الکترونیک و تجارت الکترونیک در کنار خدمات ارتباطی و اطلاعاتی جزوی از آن اعلام شد.

آسوشه اعلام کرد: براساس مصوبه سال ۱۳۹۲ جلسه پانزدهم شورای عالی فضای مجازی کشور تعریف متفاوتی برای اجرایی شدن آن ارایه شد تا قابلیت پیاده‌سازی پیدا کند که براساس این تعریف؛ شبکه ملی اطلاعات به عنوان زیرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور خواهد بود.

وی با بیان این‌که براساس این تعریف، شبکه ملی اطلاعات مترادف با فضای مجازی کشور نیست، تصریح کرد: شبکه ملی اطلاعات بخش زیرساخت ارتباطی و اطلاعاتی کشور است بنابراین خدماتی همچون دولت الکترونیک و تجارت الکتورنیک جزو شبکه ملی اطلاعات محسوب نمی‌شوند بلکه بر بستر آن ارایه خواهند شد.

اینترنت یک سرویس در شبکه ملی اطلاعات است

آسوشه با بیان این‌که راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات تضادی با اینترنت نداشته بلکه اینترنت یک سرویس در این شبکه است، گفت: در تعریف و الزامات آن که در سال ۱۳۹۲ مصوب شده، به صراحت به این موضوع پرداخته شده است که با راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات، اینترنت کشور قطع نخواهد شد و صرفا بر این مساله تاکید دارد که اگر کاربران نیاز به اطلاعاتی در داخل کشور دارند باید برای دسترسی، ترافیک در داخل کشور حفظ شود. در واقع پیشتر شما برای دست‌یابی به سایت‌های داخل کشور به دلیل مهندسی نامناسب ترافیک با وارد شدن به اینترنت مجبور به خروج ترافیک داخلی بودید.

معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی اظهار کرد: اگر به دنبال حذف اینترنت در شبکه ملی اطلاعات بودیم، تاکید بر این نداشتیم که اطلاعاتی که درون کشور میزبانی شده است باید قابل دسترسی توسط پروتکل اینترنت باشد و تحت آن توسعه یابد.

تاکید تمامی کشورهای توسعه‌یافته به راه‌اندازی شبکه اطلاعات داخلی

وی با بیان این که اجرای شبکه ملی اطلاعات به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات واگذار شده و خدمات روی آن همچون دولت الکترونیک، سلامت الکترونیک، آموزش الکترونیک و تجارت الکترونیک متولی خود را دارد، گفت: شبکه ملی اطلاعات برآمده از یک تفکر و زاده نگاه اعضای شورای عالی فضای مجازی در کشور نیست بلکه در دنیا بسیاری از کشورها نسبت به آن اقدام کردند که البته خوشبختانه ما در طرح این مساله بسیار جلوتر از بسیاری از کشورهای پیشرفته از جمله فرانسه و آلمان هستیم.

آسوشه با اشاره به شبکه ملی اطلاعات کشورهای کره جنوبی، انگلیس، آلمان، چین، روسیه و فرانسه گفت: کره جنوبی خیلی پیش‌تر شبکه ملی اطلاعات خود را با مشخصه حفظ ترافیک داخلی در درون کشور و ارتباط آن به اینترنت راه‌اندازی کرده و براساس اعلام این کشور بیش از ۸۰ درصد ترافیک آن‌ها داخلی است. همچنین در مدل مفهومی شبکه ملی اطلاعات کشور انگلیس آمده که شبکه دولت نباید به هیچ شبکه‌ای متصل باشد و صرفا به شبکه پرتال عمومی این کشور برای ارایه سرویس به مردم اتصال دارد و برای شبکه خود سطح‌بندی ایجاد کرده است و این در حالی است که انگلیس مجری اصلی سیاست‌های آمریکا در منطقه است.

وی افزود: براساس سخنرانی نخست‌وزیر فرانسه در کنفرانس IGF (۲۰۱۸) دو مدل اینترنت در دنیا وجود دارد که یکی آمریکایی است و در آن گمنامی و عدم شفافیت ملموس است و یک اینترنت چینی که بسیار محدود است. بنابراین اروپا باید برای ایجاد یک اینترنت مابینی( آمریکایی و چینی ) فکر کند. این در حالی است که حتی دولت ترامپ نیز اعلام کرد که باید شبکه دولت در کشور برای حفاظت از داده‌های آمریکایی‌ها ایجاد شود.

شفافیت و مسئولیت‌پذیری، امنیت و حکمرانی چند ذی‌نفعی از ویژگی‌های شبکه

آسوشه با اشاره به مزایای شبکه ملی اطلاعات برای کاربران در کشور افزود: شفافیت در تمامی لایه‌ها، مسئولیت‌پذیری کاربران و ارایه‌دهندگان سرویس، کیفیت مناسب، تاب‌آوری و امنیت و سالم‌سازی از مزایای راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات در کشور است.

وی با بیان این که مردم جدا از حاکمیت و مسیر تصمیم‌گیری نیستند، گفت: پیشتر در دنیا حکمرانی به دولت‌ها اختصاص داشت اما امروز حکمرانی باید بین تمام نقش‌آفرینان فضای مجازی تقسیم شود و شرکت‌هایی که خدمت ارایه می‌کنند، کاربران و دولت هر کدام بخشی از حکمرانی هستند و حکمرانی باید در تمام کاربران و جوامع مدنی جریان یابد.

معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی تاکید کرد: طرح مسائلی همچون فیشینگ و کلاهبرداری‌های اینترنتی در کشور به دلیل نبود شفافیت در این فضاست که در تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات برای حل این مهم به صراحت خواسته شده است.

آسوشه با اشاره به خدمات ارتباطی بر بستر شبکه ملی اطلاعات گفت: خدماتی همچون خدمات ارتباطی (ثابت و سیار، خدمات خاص برای تجارت) خدمات پایه کاربردی و پرکاربرد (موتور جست‌وجو، پیام‌رسان‌ها، مراکز نگهداری داده، سیستم عامل ، ویروس‌یاب) روی این شبکه پیش‌بینی شده است که هنوز سرویسی که بتواند نیازهای مردم را به خوبی و با کیفیت مناسب تامین کند در کشور وجود ندارد. البته در حوزه ویروس‌یاب خوشبختانه هم‌تراز نمونه‌های جهانی حرکت کردیم و امیدواریم سایر خدمات پایه کاربردی کشور هم در این سطح بتوانند فعالیت کنند.

شبکه ملی اطلاعات مولد اشتغال و ثروت است

وی با بیان این که اقتصاد و استقلال شبکه ملی اطلاعات از مهمترین مباحث در سند تبیین الزامات این شبکه است، افزود: شبکه ملی اطلاعات مولد اشتغال و ثروت است و اقتصاد دیجیتال می‌تواند GDP کشور را متحول کند که متاسفانه تا به امروز به این وجه از شبکه پرداخته نشده است.

معاون راهبری فنی مرکز ملی فضای مجازی تاکید کرد: فضای مجازی می‌تواند استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکار های کوچک کشور را حمایت کرده و سطح اشتغال در جوانان را با هزینه بسیار پایین رشد دهد و در واقع بدون طراحی مناسب برای این فضا نمی‌توان به این رشد اشتغال در کشور دست یافت که برهمین اساس در زمان اختلالات شبکه اینترنت، کسب‌وکارهای کوچک در کشور با ضرر و زیان مواجه شدند.

آسوشه گفت: دولت با پیگیری‌های لازم و تصویب سندهای بالادستی در جلسات شورای عالی فضای مجازی و پیگیری‌های اجرایی مانع ایجاد بحران جدی در زمان اختلالات اینترنت در کشور شد تا کمترین مشکلات را زمان قعطی داشته باشیم که البته این اقدامات می‌توانست بهتر، کامل‌تر و مفیدتر باشد.