کانال استانبول؛ مقاومت اماماوغلو در برابر بلندپروازیهای پرهزینه اردوغان
تصمیم رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه برای حفر کانالی به طول ۴۵ کیلومتر در میانه شهر استانبول با هدف رقابت با کانالهای سوئز و پاناما، با مخالفت شدید اکرم اماماوغلو، شهردار این شهر روبه رو شده است.
اماماوغلو که عضو اصلیترین حزب مخالف اردوغان یعنی حزب جمهوریخواه خلق (CHP) است و برخی از او به عنوان اصلیترین رقیب بالقوه اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۳ یاد میکنند، میگوید که این پروژه ۱۱ میلیارد یورویی باعث اصراف منابع مالی کشور میشود، فاجعهای برای محیط زیست منطقه است و خطر وقوع زمینلرزه را نیز در استانبول افزایش میدهد.
اماماوغلو که پس از پیروزی در انتخابات شهرداری استانبول در ژوئن ۲۰۱۹ میلادی مسئولیت اداره این شهر بزرگ را برعهده گرفته است، با تکیه بر استدلالهای کارشناسان به هیچ وجه با اجرای این پروژه موافق نیست. این در حالی است که شهردار پیشین استانبول که همحزبی اردوغان بود، پیشتر موافقت خود را با اجرای پروژه «کانال استانبول» اعلام و پروتکلهای مربوطه را امضا کرده بود.
اکرم اماماوغلو در دسامبر ۲۰۱۹ میلادی انصراف رسمی شهرداری استانبول از اجرای این پروژه را اعلام کرد و گفت که این کار را باید یک اقدام جنایی دانست. او همچنین در ماه دسامبر کارزاری را به راه انداخت که شعار آن این است: «یا کانال، یا استانبول».
اکرم اماماوغلو اعلام کرد: «ما تمام توان خود را به کار میبریم تا از اجرای این پروژه جلوگیری کنیم.» او روز سهشنبه نیز به فرمانداری استانبول رفت تا نامه لغو این پروژه را رسما تحویل مقامات دولتی بدهد.
رجب طیب اردوغان در سال ۲۰۱۱ میلادی هنگامی که نخستوزیر ترکیه بود، از رویایش برای ایجاد «کانال استانبول» سخن گفت؛ کانالی که دریای سیاه را به دریای مدیترانه وصل میکند.
عزم او برای آغاز ساخت این کانال درحالی است که او هم اکنون سه پروژه بزرگ دیگر را در این شهر آغاز کرده است. پروژه ساخت یک فرودگاه عظیم، پروژه ساخت سومین پل روی تنگه بسفر و پروژه ساخت تونلی زیر تنگه بسفر که برای حمل و نقل ریلی استفاده میشود و دو قاره آسیا و اروپا را به یکدیگر وصل میکند.
منتقدان او بر این باورند که اجرای این پروژهها تنها باعث افزایش بدهیهای ترکیه میشود و سود آن را نیز تنها حلقه بازرگانان نزدیک به رئیس جمهوری ترکیه میبرند.
اردوغان در واکنش به این انتقادها اعلام کرد: «ما این کانال را میسازیم، خواه دوست داشته باشید و خواه نه.»
رجب طیب اردوغان پیش از این در سال ۲۰۱۸ میلادی پروژه ساخت این کانال را شروع کرده بود اما درنهایت آن را به دلیل مشکلات اقتصادی به کناری گذاشت.
برک ازن، تحلیلگر دانشگاه بیلکنت آنکارا میگوید: «اردوغان در تلاش است تا بر موضوعات چالش برانگیز در ترکیه کنترل داشته باشد و همزمان قصد دارد اکرم اماماوغلو را که از زمان پیروزی در انتخابات شهرداری استانبول محبوبیت زیادی میان مردم به دست اورده، به چالش بکشد.»
برک ازن این تلاشهای اردوغان را یک «اشتباه بزرگ استراتژیک» توصیف میکند و میگوید: «فکر میکنم رئیس جمهوری به سختی بتواند دیگران را برای انجام چنین پروژهای توجیه کند.»
از نظر این تحلیلگر، اکرم اماماوغلو «بسیار هوشمندانه» این چالش را پذیرفته است و در تلاش است تا از این فرصت برای جذب حامیان بیشتری برای خود از سراسر کشور استفاده کند.
دولت استدلال میکند که ساخت چنین کانالی باعث کم شدن از فشار رفت و آمدها در بسفر که یکی از پرترددترین تنگههای جهان محسوب میشود و بر جذابیتهای گردشگری استانبول نیز میافزاید.
به گفته مقامات ترکیه تنها در سال ۲۰۱۸ میلادی بیش از ۴۱ هزار کشتی از تنگه بسفر عبور کردهاند که بیش از صد کشتی در روز میشود. در دو سال گذشته نیز در مجموع ۴۱ تصادف در این تنگه روی داده است.
