چاه اول به هدف خورد افزایش 4 میلیارد دلاری ثروت ملی
نخستین چاه حفر شده برای بهبود ضریب بازیافت و افزایش تولید و بهره‌برداری نفت از میادین مشترک آبان و پایدار غرب به نتیجه رسید. این خبر را پیمانکار ایرانی پروژه در صفحه کاربری لینکدین خود منتشر کرد و نوشت: «به‌عنوان بخشی از پروژه IPC (مدل جدید قراردادهای نفتی) در میادین پایدار غرب و آبان، هدف ما این است که چاه را ترمیم و با نصب پمپ‌های درون‌چاهی ضریب بازیافت نفت را بهبود ببخشیم. چاه اول به نتیجه مثبت رسیده و تولید به رکورد بالاتر رسیده است. به این مرحله موفقیت‌آمیز به‌عنوان بخشی از حرکت خود به سمت تبدیل شدن به بازیگر برجسته در زمینه E&.P (شرکت‌های اکتشاف و تولید) در منطقه منا افتخار می‌کنیم.»
اواخر زمستان 1396، شرکت ملی نفت ایران قرارداد توسعه میدان‌های مشترک آبان و پایدار غرب را با کنسرسیومی متشکل از شرکت زاروبژنفت روسیه و شرکت ایرانی دانا انرژی امضا کرد. این قرارداد نخستین قرارداد برای تولید نفت در چارچوب الگوی جدید قراردادهای نفتی است.
البته مشخص نیست که آیا بعد از بازگشت تحریم‌های امریکا شرکت زاروبژنفت روسیه به تعهد خود عمل کرده است یا خیر و پیگیری‌های خبرنگار ما نیز در این رابطه به نتیجه نرسید. هدف از این طرح، بهبود بازیافت، توسعه و افزایش تولید و بهره‌برداری از میادین نفتی آبان و پایدار غرب به مدت ۱۰ سال و به میزان تولید تجمعی اضافه حدود ۶۷ میلیون بشکه نفت است که بخش نخست آن به گفته پیمانکار طرح موفقیت‌آمیز بوده است. با این طرح، تولید روزانه حداکثر ۴۸ هزار بشکه نفت از این میادین محقق خواهد شد.
افزایش 4 میلیارد دلاری ثروت ملی کلید خورد
میادین آبان و پایدار غرب در دهلران ایلام دو میدان مرزی و مشترک هستند که اگرچه در حال تولیدند اما به‌دلیل دوره عمر و همچنین سطح فعالیت‌های کشور همسایه، افت تولید بالایی را تجربه می‌کنند. این میادین، گزینه بسیار مناسبی برای به‌کارگیری فناوری‌های بهبود ضریب برداشت نفت (IOR) است. گفته شده بود که در این دو میدان به‌طور ویژه از فناوری پمپ‌های درون‌چاهی استفاده خواهد شد. اکنون با اعلام خبر نتیجه بخش بودن چاه اول، می‌توان گفت که فناوری پمپ‌های درون‌چاهی نیز موفق عمل کرده است.
البته دوره این قرارداد ۱۰ ساله است و ممکن است در این ۱۰ سال راه‌حل‌های جدیدتری برای افزایش بازیافت تولید از میدان پیدا و اجرا شود. در زمان امضای این قرارداد، شنیده می‌شد که در نتیجه پیاده‌سازی این فناوری‌ها و دیگر فعالیت‌های برنامه‌ریزی شده، حدود 4 میلیارد دلار از محل این میادین مشترک به ثروت ملی افزوده می‌شود. اگر قرارداد توسعه میدان‌های آبان و پایدار غرب امضا نمی‌شد، تولید تجمعی از این دو میدان در ۱۰ سال آینده تنها به رقم ۳۸ میلیون بشکه می‌رسید، در حالی که با اجرای این قرارداد در ۱۰ سال آینده ۶۷ میلیون بشکه به تولید تجمعی اضافه می‌شود و به ۱۰۵ میلیون بشکه می‌رسد.
موفقیت ساخت داخل
در این قرارداد که پیمانکاری ایرانی و از بخش خصوصی دارد، ساخت داخل هم نقش پررنگی دارد. به‌طوری که شرکت‌های ایرانی در بخش حفاری و قسمت‌های دیگر در این زمینه حضور دارند و دولت با پذیرش ریسک‌های آن اکنون به نتیجه مثبت این اعتماد رسیده است. اوایل دی ماه سال‌جاری نیز مهندسان دانشگاه تهران به این نتیجه رسیده‌اند که می‌توان ضریب بازیافت نفت خام از میدان بزرگ و مشترک آزادگان را از 5 درصد کنونی به بیش از ۱۰ درصد افزایش داد. به این معنی که بشکه‌های نفت خام بیشتری از این میدان می‌توان برداشت و درآمد بیشتری را نصیب کشور کرد.
از پایدار غرب تا آبان
میدان نفتی پایدار غرب در ۵۰ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان دهلران و شمال میدان پایدار واقع شده و در سال ۱۳۵۹ با حفر اولین چاه کشف شده است. نفت این میدان از نوع سنگین است و فشار طبیعی مخزن آن پاسخگوی فشار لازم برای استخراج نفت نیست. از این‌رو گفته می‌شود که برای استخراج نفت مخزن، استفاده از تلمبه بر سر چاه اجتناب‌ناپذیر است.
شرکت نفت و گاز غرب، در سال ۱۳۸۸ به‌طور میانگین روزانه بین ۲۴ تا ۲۵ هزار بشکه نفت از این میدان برداشت می‌کرد اما الان این رقم افت کرده و برای ازدیاد برداشت نیاز به بهبود ضریب برداشت نفت (IOR) دارد. این میدان با کشور عراق (میدان جبل فوقی) مشترک است. حدود ۲۰ درصد از میدان در خاک ایران و مابقی در خاک کشور عراق قرار دارد. برداشت نفت توسط عراق در افت تولید میدان بی‌تاثیر نبوده است. میدان نفتی آبان نیز از دیگر میدان‌های مشترک ایران و عراق به شمار می‌رود.
آخرین آمار تولید این میدان 5 هزار بشکه در روز عنوان شده است. حفر چاه میدان نفتی آبان در سال ۱۳۸۶ به‌منظور ارزیابی پتانسیل هیدروکربوری لایه‌های نفتی بنگستان آغاز و با حفر چاهی تا عمق چهار هزار و ۴۶۰ متر، 3.150 میلیون بشکه نفت درجا کشف شد. اکنون قرار است که این دو میدان در مسیر توسعه قرار بگیرند تا میزان نفت خام قابل استحصال از این مخازن مشترک بیشتر شود.
