کلانتری جایگزین ابتکار شد رییس جدید محیط زیست در یک نگاه

 رییس‌ جمهور در حکمی عیسی کلانتری را به عنوان معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست منصوب کرد.

متن حکم حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی به شرح زیر است:

بسم‌الله الرحمن الرحیم

جناب آقای دکتر عیسی کلانتری

به استناد اصل یکصد و بیست و چهارم قانون اساسی و نظر به مراتب تعهد و تجربیات جناب‌عالی به موجب این حکم به عنوان «معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست» منصوب می‌شوید.

توفیق شما را در خدمت به کشور و ملت شریف ایران با رعایت اصول قانون‌مداری، اعتدال‌گرایی و منشور اخلاقی دولت تدبیر و امید از خداوند بزرگ مسألت می‌نمایم.

رییس جمهوری اسلامی ایران

رییس سازمان حفاظت محیط زیست کیست؟

اگر از فعالان محیط زیست و یا حتی دوستداران طبیعت باشید حتما تعجب می کنید که چگونه ممکن است در کشور ما و بنا بر سیاست‌هایی که در دهه‌های گذشته در وزارت کشاورزی (که بعدها جهاد کشاورزی شد) شاهد بودیم شخصی از آن دوران به عنوان رییس سازمان حفاظت محیط زیست انتخاب شود. بر همین اساس است که نگاهی به سخنان و عملکرد عیسی کلانتری، که امروز از سوی حسن روحانی ،رییس جمهوری به عنوان رییس سازمان حفاظت محیط زیست منصوب شد، ضروری است. این نیم نگاه یا آب سردی بر آتش نگرانی‌ها می‌شود و یا فضا را برای انتقادات و اعتراضات باز می‌کند.

عیسی کلانتری را مطمئناً پیش از آنکه به عنوان دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه، مشاور معاون اول رییس جمهوری در حوزه محیط زیست یا دبیر کل خانه کشاورز بشناسید. به عنوان یکی از وزرای دولت سازندگی به یاد می‌آوریم. او وزیر کشاورزی در دولت‌های اول و دوم اکبر هاشمی‌رفسنجانی و دولت اول سیدمحمد خاتمی بوده است. در دولت اول خاتمی، این وزارتخانه از لیست هیات دولت خارج و در سال 79 نیز با وزارت جهاد سازندگی ادغام شد و به عنوان وزارت جهاد کشاورزی شروع به فعالیت کرد. بر همین اساس با پایان دولت هفتم، فعالیت کلانتری نیز در فضای اجرایی به پایان رسید.

کلانتری که لیسانس زراعت، اصلاح نباتات -دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه، فوق‌لیسانس فیزیولوژی زراعی- دانشگاه نبراسکا و دکترای فیزیولوژی و بیوشیمی محصولات زراعی -دانشگاه ایالتی آیوا آمریکا را دارد، با خروج از کابینه، به فعالیتش در این حوزه پایان نداد و به مرور با برنامه‌ریزی در حوزه کشاورزی و اقتصاد کشاورزی توانست از سال ۱۳۸۱ با تشکیل خانه کشاورز به عنوان یک تشکل سیاسی بخش کشاورزی، دبیر کل آن شده و در این سمت فعالیت کند.

 در دو دوره حضور محمود احمدی‌نژاد به عنوان رئیس دولت نهم و دهم، فعالیت کلانتری به همان خانه کشاورز و فعالیت در دانشگاه محدود شده بود. با پایان این دو دوره و روی کار آمدن حسن روحانی و شروع به کار دولتی متشکل از جریان‌های گوناگون سیاسی، در دوم بهمن ۱۳۹۲، حمید چیت‌چیان وزیر نیرو اعلام کرد ستاد احیای دریاچه ارومیه به دبیری عیسی کلانتری تشکیل شده است تا به بررسی راهکارهای احیای دریاچه ارومیه بپردازد.

او در سال 93 در سخنرانی خود، گفته بود: «با کاهش سهم آب بخش کشاورزی موافقم.» او بر خلاف بسیاری از افراد که در بخش مدیریتی حوزه کشاورزی فعالیت کرده است در بسیاری از موارد دغدغه اش آب بوده‌است. تا جاییکه در همان سالها به صراحت در این باره گفته است: «در 20 سال آینده، نیازی به حمله آمریکا و اسرائیل نخواهد بود و ایران با این سیاست مصرف منابع زیرزمینی آب و تغییر اقلیم خود به خود نابود خواهد شد. پس اگر دیر بجنبیم آینده بسیار غم‌انگیزی خواهیم داشت.» این اظهارات در زمان خود سرو صدای بسیاری داشت.

کلانتری در زمان حضورش به عنوان دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه حداقل در بیان مشکلات از هیچ تلاشی فروگذار نکرد. او درباره خشک شدن دریاچه ارومیه  گفته بود: «طبق آخرین بررسی‌های انجام‌شده در 20 سال گذشته ۵ ۲ میلیارد مترمکعب برداشت آب از رودخانه‌ها و آب‌های سطحی افزایش یافته است به علاوه ما در همین مدت با کاهش ۱۸‌درصدی بارندگی مواجه بوده‌ایم. این یک حساب دو دو‌تا چهارتای ساده است. میزان آب ورودی به دریاچه با میزان تبخیر آن همخوانی ندارد. بزرگ‌ترین عامل خشکی دریاچه ارومیه زمین‌های کشاورزی بوده است. چنانچه در اوایل انقلاب سطح زیر کشت حوضه آبریز دریاچه، چیزی حدود ۲۹۰هزار هکتار و عمدتاً با محصولات کشاورزی و باغی کم‌آب‌بر، نظیر انگور، جو و گندم بوده است ولی در حال حاضر چیزی بالغ بر ۱۹۰هزار هکتار به اراضی زیر کشت قبلی اضافه شده است که در مجموع اراضی زیر کشت آبی منطقه به رقمی نزدیک به ۵۰۰ هزار هکتار رسیده است.» بر همین اساس انتقادات بسیاری به اظهارات او به ویژه از سوی کشاورزان مطرح شد. کلانتری خود در پاسخ به همین انتقادات می‌گوید: «من کشورم را بیشتر از کشاورزی دوست دارم»او حتی طی این مدت به خودکفایی ها در کشاورزی که موجب تخریب محیط زیست و مصرف آب بالا می‌شود به تندی انتقاد کرده است.

اگرچه رفتن معصومه ابتکار به عنوان فردی که سال‌های بسیار در حوزه محیط زیست فعالیت داشته است و درد آشنای این سازمان بوده، دور از انتظار بود اما بنابر آنچه از عملکرد کلانتری طی این سال‌ها به چشم می‌خورد، بعید است شاهد تغییرات نامیمونی در این سازمان باشیم.