تاثیر پایانه‌های نفتی بر زندگی مردم خارک

صنعت نفت با بیش از یک قرن فعالیت،  پیشتاز ایفای مسئولیت های اجتماعی بوده است. ایجاد زیرساخت های اساسی برای توسعه شهرنشینی در همان ابتدای فعالیت این صنعت در مناطق جنوبی کشور موجب شد شهرهای مسجدسلیمان، آبادان، آغاجاری و اهواز به عنوان شهر اولین ها معرفی شوند و با توجه به رویکرد توسعه ای، مردم محلی یا به اصطلاح همسایگان تاسیسات، از این توسعه منتفع شوند، زیرا صنعت نفت با رویکرد عدالت محوری و انجام مسئولیت های اجتماعی همواره بر توانمندسازی جوامع محلی تاکید کرده است. در این میان شرکت پایانه های نفتی ایران نیز در هم سویی با انجام ماموریت های راهبردی خود در زمینه دریافت، ذخیره سازی، انتقال و صادرات نفت خام و میعانات گازی از انجام مسئولیت های اجتماعی نیز غافل نبوده است. این شرکت از طریق یکی از مدیریت های زیرمجموعه خود با عنوان مدیریت عملیات عمومی خارگ، با تمرکز بر عملیات غیرصنعتی، به خصوص در بخش خدمات رسانی شهری، عمرانی و محیط زیست، به جزیره خارگ و اهالی محترم آن به عنوان یک منطقه نفت خیز و استراتژیک خدمات رسانی می کند. در این زمینه گفتگویی با مهندس سیدپیروز موسوی، مدیرعامل شرکت پایانه های نفتی ایران انجام شده است که در پی می‌آید:

اگر اجازه بفرمایید، گفتگو را با آثار شرکت پایانه ها در جزیره خارگ  آغاز کنیم. خودتان چقدر حس تعلق خاطر  به این جزیره نفتی دارید؟فکر می کنم همه اهالی صنعت نفت به این جزیره حس خاصی دارند می توان گفت که این جزیره مثل خانه نفتی هاست؛ جایی است که ثمره رنج و تلاش کارکنان صنعت نفت، این سرمایه ملی نهفته در اعماق زمین را به دست خریدار می سپاریم و برای کشور درآمد ایجاد می کنیم. جزیره خارگ در هر بخشی که مرور کنیم پیشانی و سنگر نخست صنعت نفت است. در ۲۸۸۰ روز جنگ تحمیلی، این جزیره ۲۸۳۴ بار مورد هجوم دشمن قرار گرفت. تقریبا همه زیرساخت های نفتی این جزیره، چه در بخش پایانه ها و چه در بخش تولید که شرکت نفت فلات قاره مسئولیت آن را برعهده دارد، بارها تا مرز نابودی کامل پیش رفت، اما جزیره خارگ زنده و با اراده از نقش خود در حیات زنجیره صنعت نفت دست نکشید.

آیا موافق هستید که اوج این دلبستگی را می توان در دوران دفاع مقدس مشاهده کرد؟از نگاهی می توان پاسخ مثبت به این پرسش داد. البته هرچند در اواخر جنگ راهبردهایی مثل انتقال کشتی به کشتی نفت در بخش های دورتر خلیج فارس به عنوان روش هایی با مخاطره کمتر برای صادرات نفت انجام شد، اما تاسیسات بارگیری و صادرات نفت در تمام سال های دفاع مقدس و در مواجهه با بالاترین ضریب مخاطره ناشی از جنگ، به کار خود ادامه داد. شاید به همین دلیل که این جزیره نماد و سمبل مقاومت در صنعت نفت است، اصولا حس خاصی را در ذهن و قلب کارکنان نفت برمی انگیزاند. درواقع این جزیره نوعی کاریزما در نام و کارنامه خود دارد که برای همه کارکنان نفت و تاریخ مقاومت کشور، غرورآفرین است.

بستن شیرهای صادرات نفت به منزله آخرین ضربه به پیکر رژیم ستم شاهی بود. این موارد در کنار نقش مهم جزیره خارگ و کارکنان صنعت نفت در پیروزی انقلاب، تامین بودجه مالی جنگ و اقتصاد مردم در دوران دفاع مقدس از طریق استمرار و پایداری در صادرات نفت خام، نشان از جایگاه راهبردی این جزیره حیات بخش دارد. در دوران جنگ نیز با تمام محدودیت ها، صدام خیلی تلاش کرد که نام ایران را از بازار نفت جهان حذف کند. او می دانست که ایران به عنوان یک کشور مهم تولیدکننده نفت، بخشی از اعتبار جهانی اش را به دلیل حضور ممتد در عرصه بازار نفت کسب کرده است و اگر بتواند نام ایران را برای مدتی از بازارهای نفت حذف کند، ضربه بزرگی به کشور زده است. به همین دلیل شما شاهد این حجم حمله هوایی به خارگ هستید که در تمام تاریخ جنگ بی نظیر است.اما با این همه حوادث، شاهد این موضوع بودیم که در خلال جنگ تحمیلی، وقفه ای در حوزه صادرات نفت خام به وجود نیامد!اگر ۸ سال جنگ تحمیلی را ۲۸۸۸ روز در نظر بگیریم با این حجم حمله هوایی می توان گفت که خارگ تقریبا هر روز باید بمباران می شد، اما در همین شرایط می بینید که حتی برای یک روز هم صادرات نفت ایران قطع نشد که این مسئله را نمی توان شبیه مسائل عادی برری کرد. در پاسخ به سئوال نخستی که مطرح کردید، باید بگویم من هم جزو یکی از هزاران کارمند صنعت نفت ایران به این جزیره تعلق خاطر دارم. علاوه بر این چون سال هاست محل خدمتم در این جزیره  قرار دارد، این حس تعلق بیشتر و بیشتر هم شده است.

 با وجود چنین مسائلی، اما شاهد آن هستیم که ارتباط صمیمانه ای میان کارکنان صنعت نفت و اهالی این جزیره همواره حفظ شده است. دلیل این موضوع را چه می دانید؟ای کاش برای گرفتن پاسخ بهتر برای این پرسش، سراغ اهالی بومی این جزیره می رفتید. به عنوان  فردی که با این منطقه و شرایط کار و زندگی در آن ارتباط دارم، فکر می کنم بهترین توصیف، هم زیستی متعهدانه پایانه ها و جزیره خارگ است. ما در این جزیره فعالیت صنعتی داریم که برای تداوم فعالیت هایمان باید اهالی جزیره، محیط زیست و اقلیم منطقه را به عنوان پیوندهای دائمی فعالیت صنعتی در نظر بگیریم. درواقع اصولا از هر نوع کار صنعتی بدون در نظر گرفتن اولویت های انسانی و زیست محیطی خارگ پرهیز می کنیم. این موضوع البته جنبه عمومی دارد و مختص خارگ نیست. در عسلویه و نکا هم همین روش را داریم، اما درباره خارگ به دلیل اینکه درهم تنیدگی شرکت پایانه ها با اجتماع محلی و شرایط اقلیمی جزیره زیادتر است، شاید این مسئله بیشتر به چشم بیاید.این درهم تنیدگی محل کار و زندگی با چه فرصت ها و تهدیدهایی مواجه است؟ما در یک محیط جزیره ای با وسعت ۳۵ کیلومتر مربع در حال کار هستیم. این جزیره اهالی بومی دارد که از دید ما، جزیره خانه آنهاست و ما در حقیقت کنار خانه آنها به کار مشغولیم. بنابراین لازم است حق و حرمت همسایگی را مراعات کنیم. این جزیره همچنین محیط زیست طبیعی نیز دارد که آن هم برای ما محترم است. در بحث محیط زیست جانوری این جزیره تعداد بسیار زیادی آهو دارد که در پناهگاه حیات وحش خارگ و تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست  نگهداری می شوند. در این خصوص ما هم به عنوان یکی از بازیگران اصلی فعالیت صنعتی در جزیره خارگ، نهایت همکاری و حمایت را از این زیستگاه داریم.آقای موسوی اجازه بدهید این بحث را کمی تعمیم دهیم، الان سال هاست که مفهومی مدرن در فعالیت های اقتصادی با عناوین مختلف مثل مسئولیت اجتماعی یا مسئولیت شرکتی رایج شده است. آیا شما از این دیدگاه فعالیت هایتان را ساماندهی می کنید؟پاسخ به این پرسش، هم بله است و هم خیر. می گویم خیر، چون اعتقاد دارم خیلی قبل از اینکه مفهوم مدرن مسئولیت اجتماعی وارد صنعت و اقتصاد شود، ما حقوق و آداب همسایگی را در اسلام و در اخلاق ایرانی داشته ایم. اینکه صرفا بخواهیم از باب منظر مسئولیت اجتماعی به قضیه نگاه کنیم، کافی نمی دانم، ما باید در وهله نخست این واقعیت را بپذیریم که در حال کار در جوار خانه دیگران هستیم و نباید به روند زیست آرام آنها آسیبی بزنیم. همچنین کار و فعالیت های ما نباید نافع به حال این همسایگان باشد. اگر اینطور نباشد در حقیقت دست به استعمار زده ایم. اگر شرکت پایانه ها مهم ترین تاسیساتش در جزیره خارگ است، باید توجه داشت که این مسئله  چه آثار مثبتی بر جزیره خارگ دارد؟ برای اهالی خارگ «نعمت» بوده ایم یا «نقمت» و آیا قدر همسایگانمان را دانسته ایم؟فکر می کنم اول باید به این مفاهیم بپردازیم، چون خیلی عمیق تر از مفهوم مدرن CSR است و هم جنبه ایرانی و اسلامی دارند که پذیرش آن هم برای همه ما روان تر است. اما از بعد دیگر به شما می گویم که بله، ما در پایانه های نفتی ایران هم به مقوله مسئولیت اجتماعی بسیار متعهد هستیم و آن را در اولویت های کاری خود لحاظ می کنیم. برای اینکه این بحث مشخص تر شود، به شما می گویم که شرکت پایانه های نفتی ایران در حقیقت پایه تحول اقتصادی در جزیره خارگ است. هم اکنون شمار زیادی از همکاران ما به همراه خانواده در این جزیره سکونت دارند و طبیعی است که این جمعیت تقریبا همه نیازهای اقتصادی روزانه خود را از این جزیره تامین می کنند. همین مسئله در وهله نخست باعث ایجاد شغل در جزیره خارگ شده است؛ مشاغلی که خود اهالی خارگ یا در نهایت از سطح استان آن را انجام می دهند. این امر باعث رونق اقتصادی اهالی می شود و طبعا زمینه ساز بهبود شرایط و شاخص های رفاه هم می شود. این مسئله در حقیقت جنبه پنهان اثرگذاری حضور شرکتی چون پایانه های نفتی و همان مسئله ای است که من آن را «اثر همسایگی» می نامم.باور کنید من وقتی می بینم همکارانم و خانواده هایشان در سطح جزیره و همگام با اهالی بومی زندگی می کنند، این حس را پیدا می کنم که خارگ تابلویی از هم گرایی ملی ایرانی هاست.درواقع مسائل اجتماعی را در کنال مسائل اقتصادی و اشتغال به صورت توامان درنظر می گیرید؟وقتی می بینم همسر یا فرزند همکارانمان به مرور لهجه و زبان اهالی اینجا را یاد می گیرند، مگر می شود این را اثری غیر از هم زیستی متعهدانه یک ملت در کنار هم نام گذاشت؟ وقتی می بینم فارغ از همه تفاوت ها، حتی فارغ از تفاوت های مذهبی ، شیعه و سنی اینچنین مهربان و زیر پرچم مقدس جمهوری اسلامی در کنار هم و در یک جزیره ۳۵ کیلومتر مربعی زندگی می کنند و اصلا تفاوت های قومی و مذهبی و اینطور مسائل را از یاد برده اند، آیا این اثری غیر از هم زیستی و همسایگی دارد؟در چنین شرایطی، می توان گفت که مسئولیت های اجتماعی شما به مراتب گسترده تر از آنچه مرسوم است، خواهد شد؟در کنار این مسائل باید توجه داشت که بحث مسئولیت اجتماعی با نگاه ویژه ای در اینجا توسط شرکت پایانه ها پیگیری می شود. انواع خدماتی که وظیفه ماست به اهالی ارائه می شود، بحث استفاده از امکانات و تجهیزات یا مثلا اقدام هایی در زمینه توسعه فرهنگی جزیره خارگ از طریق گسترش فضاها و امکانات کتاب خوانی ایجاد کرده ایم، تسهیل ایاب و ذهاب دریایی مردم، تامین آب شرب جزیره، تامین مقداری از برق مورد نیاز شهری، حمل مصالح و اقلام و مایحتاج روزمره مردم، برگزاری اردوهای دانش آموزی، انجام گسترده فعالیت های فرهنگی، ورزشی و آموزشی، افزایش حدود ۱۱۰ هکتار فضای سبز و دیگر فعالیت های بزرگ در حوزه مسئولیت های اجتماعی را  در وهله نخست، جزو وظایف خود می دانیم. حتی اعتقاد داریم براساس رسالت و مسئولیت های ذاتی، سایر متولیان کشور نیز باید با حضور در جزیره خارگ به وظیفه و مسئولیت ملی خود به مردم شریف خارگ نیز کمک کنند.  برای مثال تهیه آب، شبکه ارتباطی، لوله کشی و نصب کنتور آب در خارگ توسط شرکت پایانه های نفتی ایران انجام شده است، اما متاسفانه هیچ سازمان و ارگان دولتی هنوز آمادگی تحویل این همه زیرساخت های اساسی آب جزیره را اعلام نکرده است.