تغییرناپذیری بازارهای LNG

با وجود اینکه رشد و ترقی بازار گاز طبیعی مایع باعث سرعت بخشیدن به روند جهانی شدن گاز طبیعی شده؛ اما شاخص های امنیت انرژی این گذار، توجه اندکی را به خود جلب کرده است.

فاتح بیرول، مدیر ارشد اجرایی آژانس بین المللی انرژی، در یادداشتی، دیدگاه خود را در زمینه تجارت جهانی LNG و روند رو به رشد آن با فعالان این عرصه درمیان گذاشته است:

امروزه تردیدی نیست که بازارهای جهانی گاز اشباع شده ­اند، و گزارش های به دست آمده نیز موید این نکته است؛ اما باید توجه داشت اگرچه این انباشتگی می تواند نقطه قوتی برای امنیت جهانی گاز به حساب آید، بررسی های جدید انجام گرفته در قالب چشم انداز جهانی گاز، هشدار می دهند که بازارهای LNG بسیار بیشتر از آنچه که تصور می شود نسبت به نوسانات بازار تغییرناپذیر به نظر می رسند.

در عین حال سهم قابل توجهی از ظرفیت LNG به دلیل مشکلات امنیتی و زیرساختی،  خارج از شبکه حمل و نقل قرار دارد که خود بر ظرفیت مازاد بازار می افزاید. بین سال های 2011 و 2016، میزان صادرات غیرقابل استفاده LNG دوبرابر شده و بالغ بر 65 میلیارد مترمکعب برآورد شده است، که رقمی معادل مجموع صادرات مالزی و اندونزی، سومین و پنجمین صادرکننده جهان را تشکیل می دهد. هرگونه رکود قیمت نفت و گاز نیز می تواند به وخیم تر شدن اوضاع بینجامد.

از سوی دیگر، طبق گزارش آژانس، ساختار قراردادهای جدید در حوزه LNG به گونه ای پایه ریزی شده که باعث افزایش حجم نقدینگی در بازار خواهد شد. علاوه بر آن، قراردادهای کوتاه مدت با قابلیت تغییرپذیری کمتر، رونق بیشتری یافته است که عامل مهمی در آسیب رساندن به بازار عرضه و تقاضا به شمار می روند. باید توجه داشت که تغییرپذیری، عنصر مهمی در امنیت گاز به شمار می رود، زیرا طبق این شرایط میتوان حجم انبوهی از گاز را با قیمت پایین و از منابع مختلف تهیه نمود.

به گفته فاتح بیرول، طبق بررسی ­های انجام گرفته توسط کارشناسان آژانس، پیش بینی می شود طی سال های پیش رو،    به دلیل رشد تجارت جهانی گاز همگام با گوناگونی منابع عرضه، سهم LNG در بازار جهانی گاز افزایش یابد؛ اما به دلیل ماهیت متغیر بازار، امنیت انرژی مسئله ای است که باید همواره مدنظر تصمیم گیرندگان معادلات گازی قرار گیرد.

پیش از این، آژانس بین ­المللی انرژی در چشم انداز انرژی جهان گزارش داده بود که انتظار می رود تقاضای جهانی گاز تا 2040، بالغ بر 50 درصد افزایش یابد. به اعتقاد بیرول، نرخ رشد سالیانه 15 درصد برای گاز، در مقایسه با سایر سوخت های فسیلی، عددی منطقی به نظر می رسد، اما بازار، الگوهای تجاری و چگونگی قیمت گذاری، مدام در حال تغییر هستند و هرچه بازار جهانی تغییرپذیرتر باشد، می توان انتظار داشت که نقش گاز در ترکیب انرژی جهان پررنگ تر شود.

طبق برآوردهای انجام گرفته توسط شرکت بریتیش پترولیوم، در سال 2015 بالغ بر 3538 میلیارد مترمکعب گاز در جهان تولید شد که از این میزان، تجارت 704.1 میلیارد مکعب آن از طریق خطوط لوله و 338.3 میلیارد مترمکعب آن به صورت LNG صورت گرفت.