نروژ؛ نفت‌خیزی که وابسته به تغییرات قیمت نفت نیست
حجم بالای تولید و صادرات نفت و گاز طبیعی در کشور نروژ این سوال را ایجاد کرد که «آیا اقتصاد این کشور مانند اقتصادهای نفت‌خیز عمل می‌کند یا عملکردی مانند اقتصادهای باز و صنعتی در جهان دارد؟». سوالی که می‌تواند تصویری درست در مورد وضعیت اقتصادی این کشور اروپایی در اختیار ما قرار دهد.
به گزارش خبرنگار بین‌الملل انرژی امروز، اقتصاد نروژ یک اقتصاد ترکیبی است به این معنا که کنترل بخش‌های استراتژیک اقتصادی و صنعتی از قبیل صنعت نفت و گاز طبیعی در اختیار دولت است ولی دیگر بخش‌های اقتصاد با ساختار اقتصاد آزاد کار می‌کند.
کایری نادسن، اقتصاددان ارشد بانک مرکزی نروژ، بر این باور است «کاهش قیمت نفت باعث کاهش حجم فعالیت‌های اقتصادی و افزایش نرخ بیکاری در نروژ می‌شود که در نگاه اول نشان‌دهنده همبستگی قیمت نفت با رشد اقتصادی در این کشور است. ولی در واقع رابطه قیمت نفت و اقتصاد نروژ را نمی‌توان به این سادگی تشریح کرد».
او در مصاحبه با نشریه «تایمز نروژ» گفت: اقتصاد نروژ یک اقتصاد آزاد، کوچک، نفتی و توسعه یافته است. در درجه اول کاهش قیمت نفت می تواند کاهش موقتی فرصت‌های شغلی و تنزل سطح فعالیت‌های اقتصادی را به همراه بیاورد؛ ولی بررسی تحولات صنعت نفت در بیست سال اخیر نشان می‌دهد هیچ‌گاه این وابستگی زیاد نبوده است.
به‌عنوان مثال در سال 2015 میلادی قیمت نفت در بازار جهانی نصف شد ولی باز هم اقتصاد نروژ توانست با نرخ بالغ بر 1.5 درصد رشد کند. البته در دوسال قبل از آن نرخ رشد اقتصادی نروژ بین 1.8 تا 2 درصد بوده است ولی این افت اندک نرخ رشد اقتصادی را نمی‌توان تاثیر بزرگ یک شوک نفتی روی یک اقتصاد نفت‌خیز ارزیابی کرد.از طرفی در همین سال نرخ رشد اقتصادی کشورهای روسیه و برزیل و ونزویلا که همگی اقتصادهای وابسته به نفت دارند بین سه تا پنج درصد تنزل داشته است و حتی کانادا هم افت 2.3 درصدی تولید ناخالص داخلی را تجربه کرد.
چرا اقتصاد نروژ در برابر شوک‌ها مصون است؟
این اقتصاددان نروژی بر این باور است «عوامل زیادی روی اقتصاد این کشور تاثیر دارند و نفت و درآمد حاصل از آن یکی از این عوامل است و از دیگر عوامل می‌توان به شوک‌های اقتصادی خارجی اشاره کرد. مثلا در سال‌هایی که کشورهای صنعتی با رونق روبرو باشند، احتمال رونق در اقتصار نروژ بیشتر از سال‌هایی است که قیمت نفت افزایش یافته است».
از طرف دیگر مسایلی از قبیل تغییر نرخ برابری ارز در بازار جهانی ، کاهش نرخ بهره بانکی کشورهای بزرگ و صنعتی ، افزایش هزینه‌های دولتی روی عملکرد اقتصادی نروژ تاثیر دارد. این کشور در سال‌های اخیر سرمایه گذاری زیادی برای کاهش شدت مصرف انرژی در صنایع خود کرد و حاصل این سرمایه‌گذاری‌ها هم تکنولوژی -محور شدن صنایع در این کشور بود. بنابراین، تغییر قیمت نفت روی هزینه تمام‌شده صنایع در این کشور تاثیر کمی دارد. تاثیر افت قیمت نفت به جز درآمد صادراتی روی و صنایع دیگر این کشور اروپایی قابل‌اغماض است.
کایری نادسن تاکید کرد: «اقتصاد نروژ بیش از اینکه تحت‌تاثیر شوک‌های نفتی باشد تحت‌تاثیر عملکرد اقتصاد دنیا است و همین مساله نروژ را از دیگر کشورهای نفت‌خیز متمایز کرده است».
