پایان «عصر نفرین نفت» در نروژ
نروژ یکی از بزرگترین صادر کنندگان نفت و گاز در قاره اروپا است و تولید و صادرات نفت و گاز طبیعی در این کشور از دهه 1970میلادی به طور جدی آغاز شده است . بسیاری از تحلیل گران اقتصادی نروژ را اقتصادی نفتی ولی توسعه یافته می دانند. کشوری که یاد گرفته است از منبع طبیعی موجود در خود به بهترین شکل برای توسعه اقتصادش استفاده کند ولی وابستگی به درآمد حاصل از این منبع باعث آسیب پذیری اقتصاد در برابر شوکهای قیمتی یا چرخه های تجاری کشورهای دیگر نشود.
به گزارش خبرنگار بین الملل انرژی امروز، اقتصاد نروژ یک اقتصاد ترکیبی توسعه یافته با مالکیت دولت در بخشهای استراتژیک از جمله صنعت نفت و گاز طبیعی است. اقتصاد این کشور بسیار توسعه یافته است و با وجود اینکه در دوره‌های زمانی مختلف بین 20 تا 25 درصد تولید ناخالص داخلی آن به نفت و گاز طبیعی وابسته بود، ولی توسعه‌یافتگی و تنوع در اقتصاد این کشور سبب شده است تا نسبت به دیگر کشورهای نفت خیز کمتر تحت تاثیر بحران های نفتی دنیا باشد.
« اویل ریالیستیک» در مقاله ای که در مورد وابستگی اقتصاد نروژ به درآمد نفت تهیه کرده بود، نوشت: از آنجا که نروژ یکی از بزرگترین صادر کنندگان نفت و گاز طبیعی در دنیا است باعث شده است تا انتظار داشته باشیم شوکهای نفتی باعث کاهش نرخ رشد اقتصادی در این کشور شود و زمینه رکود را فراهم کند. اما بررسی وضعیت اقتصادی نروژ در سالهای اخیر نشان داده است که با وجود کاهش نرخ رشد اقتصادی در سالهایی که قیمت نفت کاهش یافته است ولی رکودی در اقتصاد دیده نشده است.
نروژ کشوری است در اوایل کشف نفت و استخراج آن با معضلی مواجه شد که از آن در کتابهای اقتصادی تحت عنوان «نفرین نفت» یاد می‌شود . بنابراین بررسی عکس‌العمل اقتصادی این کشور در برابر شوک‌ها می‌تواند کمک بزرگی به درک رابطه نفت و عملکرد اقتصادی این کشور بکند.
سهم نفت در تولید ناخالص داخلی نروژ
آمار نشان می‌دهد در سال 2008 میلادی سهم نفت در تولید ناخالص داخلی در نروژ به 25 درصد رسید که بالاترین سهم در تاریخ سی ساله اخیر است. اما با کاهش قیمت نفت در بازار جهانی سهم نفت در اقتصاد این کشور روند نزولی پیدا کرد و این کشور صنعتی با توجه به ساختار بازار تلاش کرد تا صنایع دیگر را جایگزین نفت در اقتصاد کند. صنایعی از قبیل ماهی‌گیری و تولیدات صنعتی که درآمد زیادی برای نروژ به همراه دارند. به هر حال در سال 2012 میلادی سهم نفت به تولید ناخالص داخلی این کشور صنعتی به 22 درصد تنزل یافت و در سال 2015 میلادی به 15 درصد رسید.
البته در این دوره زمانی نرخ رشد اقتصادی هم در نروژ کاهش یافته است ولی این کاهش زمینه‌ساز شوک اقتصادی در این کشور نشد. کایری نادسن اقتصاددان ارشد بانک مرکزی نروژ در این مورد می‌گوید: اقتصاد نروژ ساختار یک اقتصاد صنعتی را دارد و وابسته به نفت نیست . این کشور از منافع حاصل از فروش نفت و گاز طبیعی بهره‌مند می‌شود و منابع مالی حاصل از این صنعت را در صندوق بازنشستگی دولتی واریز می‌کند.
استفاده از این منابع مالی نه برای فعالیتهای روزمره کشور بلکه برای توسعه زیرساختهای صنعتی و اقتصادی است و به همین دلیل است که افت قیمت نفت باعث رکود اقتصادی یا بحران مالی در این کشور نمی‌شود . البته در هر سال بین 25 تا 33 درصد از درآمد دولت از محل فروش نفت تامین می‌شود و به همین دلیل بزرگترین مشکلی که در سالهای افت قیمت نفت اقتصاد نروژ را هدف قرار می‌دهد کسری بودجه است که اگر دوره بحران کوتاه مدت باشد از منابع موجود در صندوق این کسری موقتی تامین می‌شود.
