75 تا 80 درصد آلاینده ها از نقص فنی خودروهاست
روزهای متوالی از آلودگی هوای پایتخت و دیگر کلانشهرهای ایران می گذرد و هنوز هیچ اتفاق قابل توجهی رخ نداده است و نفس ساکنین این شهرها به شماره افتاده است. از سویی سازمان هواشناسی اعلام کرده است پایداری هوا و در نتیجه افزایش غلظت آلاینده‌های جوی تا روز دوشنبه ادامه خواهد داشت.
در همین ارتباط، دکتر مجید عباسپور، مسوول مرکز تحقیقات و مطالعات محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران، در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه توسعه پایدار انرژی امروز، ضمن تشریح روند آلودگی هوا در تهران و کلانشهرهای ایران، گفت: آلودگی هوا دو عامل دارد. عامل طبیعی و عامل انسانی. عامل طبیعی در ایجاد آلودگی هوای شهرهای ایران را می‌توان به پایداری یا وارونگی هوای هوا نسبت داد.
به گفته عباسپور «در زمان معمول، دمای هوا از سطح زمین به طرف بالا، کاهش می‌یابد. اما در حالت اینورژن، برعکس دما افزایش می‌یابد. در این صورت گازهای آلاینده‌ای مثل CO2، NOx، Sox، و… فرصت پخش را پیدا نخواهند کرد. و افزایش تجمع این آلاینده‌ها به‌خصوص در فصول سرد سال، باعث افزایش آلودگی هوا می‌شود».
رییس انجمن متخصصان محیط زیست ایران، این وضعیت آلودگی هوا را مختص تهران یا دیگر شهرهای ایران ندانست و گفت: در بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا مثل لوس‌آنجلس و مکزیکوسیتی هم این نوع آلودگی هوا رخ می‌دهد.
و جمعیتی که هر روز زیاد می‌شود
عباسپور عامل دوم آلودگی هوا را در کلانشهرها، عوامل انسانی اعلام کرد و گفت: از این عوامل انسانی می‌توان به افزایش جمعیت اشاره کرد. در شهرهای اقماری تهران مثل پردیس، واوان، اسلامشهر و… جمعیت زیادی ساکن هستند که محل اشتغال بسیاری از این جمعیت‌ها در تهران است. بنابراین در مبادی ورودی و خروجی تهران، صبح و شب‌ها ترافیک شدیدی را مشاهده می‌‌کنیم.
این استاد دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به این‌که «ترافیک باعث کم شدن سرعت حرکت خودروها می‌شود»، گفت: بخشی از آلاینده‌هایی که از خودروها منتشر می‌شود، در سرعت‌های کم و زمان توقف خودرو بیشتر می‌شوند. برعکس زمانی که خودرو با سرعت 80 تا 90 کیلومتر در ساعت در حال حرکت است، این انتشار آلاینده‌ها کمتر می‌شود.
عباسپور با اشاره به بحث‌های مربوط به نقص فنی خودروها در ایران، تصریح کرد: 75 تا 80 درصد آلاینده‌های هوا مربوط به نقص فنی خودروهاست. و بهترین گزینه برای کاهش این آلایندگی جایگزینی خودروهای فرسوده با خودروهای با تکنولوژی روز دنیا، مثل استفاده از خودروهای هیبریدی است.
مسوول مرکز تحقیقات و مطالعات محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران، با اشاره به قیمت بالای خودروهای هیبریدی دوستدار محیط زیست گفت: برای جایگزینی ناوگان حمل و نقل مسافری مثلا در بخش تاکسی‌رانی، دولت اقدام به اختصاص وام برای دارندگان این خودروها کرده است. اما این رانندگان به زحمت از عهده بازپرداخت این وام برمی‌آیند. در این صورت چطور می‌توان از این راننده انتظار داشت که خودروی هیبریدی بخرد، یا از دولت انتظار داشت که برای خرید خودروهای هیبریدی وام تخصیص بدهد.
دولت هزینه‌های آلودگی هوا را می‌پردازد یا هزینه حمل و نقل سبز را؟
عباسپور عدم پرداخت عوارض گمرکی برای خودروهای هیبریدی را اقدامی بسیار خوب توصیف کرد و خاطرنشان کرد: استفاده از خودروهای برقی زیرساخت‌هایی می‌خواهد که در ایران وجود ندارد. از طرفی این سوال مطرح است که آیا دولت می‌خواهد این یارانه‌ها را در ابتدا پرداخت کند و به توسعه ناوگان حمل و نقل سبز بدون آلاینده بپردازد، یا قبول می‌کند که هزینه‌های هوای آلوده را پرداخت نماید؟
استاد دانشگاه صنعتی شریف، ادامه داد: از هزینه‌های هوای آلوده، تعطیلی مدارس و پرداخت حقوق به کارمندی است که سر کار خود حاضر نشده است. این هزینه‌ها پنهان است. در اقتصاد محیط زیست این هزینه‌های پنهان مثل هزینه بیمارستان محاسبه می‌شود و به این نتیجه می‌رسند که هزینه‌های پیشگیری کمتر از هزینه‌های درمان است.
عباسپور، یکی از مسایل مهم در بحث کاهش آلودگی را گسترش شبکه مترو در تهران و کلانشهرها دانست و گفت: تلاش‌هایی در تهران برای گسترش شبکه مترو صورت گرفته است که به هیچ عنوان کافی نیست. برای کاهش ترافیک شهرک‌های اقماری تهران، ایجاد خطوط مترو در این شهرها باید در اولویت باشد. و همچنین گسترش خطوط مترو در مرکز شهر تهران و مناطق طرح ترافیک باید مورد توجه دولت باشد.
عباسپور تاکید کرد: همیشه تکمیل متروی تهران مشکل بودجه داشته است و باید متذکر شد که در دولت‌های نهم و دهم بودجه مورد نیاز مترو به آن تخصیص نیافت.
مسوول مرکز تحقیقات و مطالعات محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران در پایان سخنان خود، با اشاره به پروژه‌ها و طرح‌های مطالعاتی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات، گفت: در حوزه محیط زیست، واحد علوم تحقیقات با وجود 18 رشته دانشگاهی مرتبط با محیط زیست به خصوص آلودگی هوا، گسترده‌ترین طرح‌ها و برنامه‌ها را در حوزه محیط زیست دارد. و با برقراری ارتباط با مراکز و انجمن‌های علمی، به‌خصوص انجمن متخصصان محیط زیست ایران، در خصوص ریشه‌یابی آلودگی هوا در ایران تحقیقاتی را انجام داده است.
عباسپور ادامه داد: این دانشگاه مطالعاتی در زمینه تکنولوژی‌ها و روش‌های نوین جلوگیری از آلودگی هوا به‌خصوص استفاده از نانوتکنولوژی در فیلترها و ابزار کاهنده آلودگی و نیز سیستم‌های سنجش پرتابل آلودگی انجام داده است.
به گفته عباسپور «علاوه برآن همکاری با مراکز علمی چون مرکز پژوهش‌های مجلس در بخش آلودگی هوا وفرو نشست‌های اخیر در تهران از دیگر موارد مطالعاتی این دانشگاه بوده است».
