اقتصاد کردستان با بستن شیر نفت فرومی‌پاشد

روس‌نفت اعلام کرده بود که یک میلیارد دلار در کردستان سرمایه‌گذاری می‌کند و این سرمایه‌گذاری هم در بخش ساخت خط لوله گاز طبیعی است آن هم دقیقا بعد از این که اوایل امسال کردستان عراق یک وام چند صد میلیون دلاری دریافت کرد و بازپرداخت آن از طریق فروش نفت خواهد بود.

به گزارش «انرژی امروز» ترکیه و عراق بعد از رفراندوم کردستان عراق فشارها بر این اقلیم را افزایش داده‌اند. رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه تهدید کرده است که صادرات نفت کردستان را متوقف خواهد کرد از طرفی هم بغداد خواستار بایکوت بین‌المللی کردستان در زمینه نفت شده است.

مردم کردستان روز دوشنبه مشتاقانه به پای صندوق‌های رای رفتند. اما دولت اقلیم کردستان می‌گوید که این رای‌گیری، ‌که از سوی جامعه بین‌الملل به رسمیت شناخته نشده است، نقطه‌ای برای آغاز مذاکره با بغداد است و نه آخرین نقطه رسیدن به استقلال واقعی.

رییس جمهور ترکیه هم این رفراندوم را غیرقانونی و باطل و بی‌اثر دانسته و تهدید کرده است که خط لوله انتقال نفت کردستان از طریق بندر جیهان در دریای مدیترانه را مسدود خواهد کرد. «بگذارید ببینیم اگر ما شیر نفت را ببندیم نفتشان را کجا خالی خواهند کرد».

همه‌پرسی استقلال کردستان با مخالفت ایران و نیز ایالات متحده هم مواجه بود که می‌گویند این رفراندوم منطقه را به سوی بی‌ثباتی سوق خواهد داد.

حیدالعبادی نخست وزیر عراق هم روز یکشنبه از تمام کشورهای خارجی خواست که خرید نفت از کردستان را متوقف کنند چون این نوع فروش نفت غیرقانونی است.

کردستان روزانه 600 هزار بشکه نفت تولید می‌کند که برابر با 15 درصد کل فروش نفت عراق است. این نفت تولیدی بیشتر در میادین نفتی منطقه مورد مناقشه کرکوک است. منطقه‌ای که کردها کنترل آن را از سال 2014 به دست گرفتند.

بلومبرگ به نقل از آیهان کامل، مدیر گروه خاورمیانه و شمال آفریقای گروه اوراسیا Eurasia Group می‌گوید «دولت عراق در برابر پیوستن کرکوک به کردستان ساکت نخواهد ماند و هم‌اکنون هم حرکت‌هایی در جهت بازیابی مناطق مورد مناقشه توسط عراق را شاهد هستیم».

او معتقد است برخوردهای قومی بهانه‌های بیشتری هم برای این تحرکات ایجاد خواهد کرد.

بر همین اساس، اویل پرایس نوشته است که کردستان در اختیار همسایگان بسیار قوی خود قرار دارد. کل درآمدهای این اقلیم از فروش نفت حاصل می‌شود، نفتی که باید از ترکیه عبور کند تا به بازارهای دنیا برسد. اگر ترکیه رفتاری بی‌رحمانه نشان دهد و روند صادرات نفت کردستان را متوقف کند، اقتصاد کردستان فرو می‌پاشد.

کومرزبانک در یادداشتی اعلام کرده است که اگر بایکوت مورد درخواست عراق با موفقیت اجرا شود، حدود 500 هزار بشکه نفت کمتری به بازار جهانی نفت می‌رسد. این تهدید بایکوت و نیز احتمال بسته شدن لوله نفتی کردستان توسط ترکیه، می‌تواند باعث افزایش قیمت نفت شود. نفتی که در روز دوشنبه قیمت برنت آن به 58 دلار در بشکه رسید،‌ یعنی بالاترین میزان در دو سال گذشته، هرچند روز سه شنبه این قیمت باز هم کاهش یافت.

اویل پرایس معتقد است بدترین سناریوی ممکن اقدام نظامی همسایگان علیه کردستان عراق است. همان طور که ترکیه یک مانور نظامی در مرزهای خود با کردستان عراق اجرا کرده است و از طرفی اردوغان هم گفته است که «ممکن است به ناگهان شب هنگام سر برسیم».

مسعود بارزانی، رییس جمهور اقلیم کردستان، خواستار آرامش و مذاکره با همسایگانش شده است اما روز سه شنبه دولت عراق هر نوع مذاکره‌ای را رد کرده و گفته است «بارزانی بازی خطرناکی را آغاز کرده است».

بلومبرگ به نقل از آنتونی اسکیمر، مدیر شرکت وریسکا مپلکرافت در بریتانیا می‌نویسد «او [بارزانی] کاری کرد که روابطش با ایران، ترکیه و ایالات متحده قطع شود،‌ بنابراین نخواهد نتوانست وضعیت پایداری برای دولت تحت فشار کردستان برقرا نماید».

بر همین اساس، اویل پرایس معتقد است که این بازی بازی خطرناکی خواهد بود اما اگر کردها بتوانند این انتقام جویی‌ها را دفع کنند، رویه مثبت دیگری هم خواهد داشت. از آنجایی که هر نوع برخوردی در این منطقه کاملا نابرابر خواهد بود، و کردستان هم از حمایت‌های بین‌المللی در استقلال خود برخوردار نیست، برخورد نظامی بعید است.

ترکیه می‌تواند خط لوله نفت را ببندد اما آنکارا از این خط لوله سود هم می‌برد و آن تعرفه‌ای است که از آن برخوردار است.

از این رو به اعتقاد اویل پرایس اگر ترکیه در مواضع خود در خصوص تهدید کردستان کوتاه بیاید، این همه‌پرسی استقلال می‌تواند اهرم‌های فشاری برای مذاکرات با دولت بغداد در اختیار دولت اقلیم کردستان قرار دهد،‌ آن هم در خصوص شکایت‌های همیشگی این اقلیم از سهم خود از درآمدهای نفتی.

دولت عراق سال‌هاست در تلاش است صادرات نفت کردستان را کاهش دهد اما هنوز موفق نبوده است.

کردستان اخیرا با شرکت‌های بزرگ نفتی برای پرداخت بخشی از بدهی‌های خود به نتیجه رسیده است و پرداخت‌هایی هم به بعضی از شرکت‌های حفاری انجام داشته است.

روس‌نفت اعلام کرده است که یک میلیارد دلار در کردستان سرمایه‌گذاری می‌کند و این سرمایه‌گذاری هم در بخش ساخت خط لوله گاز طبیعی است آن هم دقیقا بعد از این که اوایل امسال کردستان عراق یک وام چند صد میلیون دلاری دریافت کرد و بازپرداخت آن از طریق فروش نفت خواهد بود. این معاملات چشم‌انداز انرژی کردستان را تقویت خواهد کرد.

کوتاه سخن آنکه، دشمنی بین استقلال خواهی کردستان با همسایگانشان ممکن است بدتر هم شود. این امر می‌تواند به این معنی باشد که اگر قرار است به دنبال دلیلی برای افزایش قیمت نفت باشیم باید آن را در جای دیگری جستجو کنیم.

اویل پرایس معتقد است رفتار نفت بر اساس تعلل در کاهش عرضه کردستان تغییر نخواهد کرد.