پیشنهاد ایران به عراق برای سوآپ نفت و جایگزینی خط لوله کرکوک
عضو هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت و گاز و پتروشیمی ایران گفت: ایران و عراق دو رقیب دیرین هم هستند که بعد از توافق اخیر اوپک زمینه همکاری ایران در پروژه‌های نفتی و گازی عراق فراهم شده؛ اما موانع بانکی و رتبه‌بندی بین‌المللی شرکت‌ها مانع از حضور جدی حضور شرکت‌های ایرانی در این حوزه است.
حمید حسینی که هفته گذشته در جریان مذاکرات کارشناسی نفتی ایران و عراق به بغداد سفر کرده بود، در گفت‌وگو با خبرنگار نفت و توسعه انرژی امروز درباره مباحث هیات اعزامی نفت و گاز ایران به عراق گفت: مهم‌ترین مباحثی که مطرح‌شده رابطه نفتی و گازی، بحث‌های چون سوآپ نفت خام عراق از مسیر ایران و پالایشگاه آبادان و جایگزینی خط کرکوک است؛ اما هنوز این موارد به مراحل عملیاتی نرسیده است. باید ببینیم در مذاکرات آینده مسیر به چه سمت و سویی پیش خواهد رفت.
مهم‌ترین پروژه نفتی ایران-عراق
حسینی در ادامه اعلام کرد: بزرگ‌ترین پروژه نفتی گازی که با عراق انجام می‌دهیم قرارداد صدور روزانه بیش 25 میلیون مترمکعب گاز به نیروگاه‌های عراق است. مقدمات این کار فراهم‌شده است. اخیراً هیاتی با همین منظور به عراق اعزام شد؛ اما مشکلات زیادی پیش پای فعالان اقتصادی است.
وی افزود: »عراق بزرگ‌ترین فرصت تجاری و صادراتی برای ایران است. ایران در سال 1384 رابطه اقتصادی خود را با عراق، با صادرات 750 میلیون دلار آغاز کرد و امروز این حجم از مبادلات به هفت تا هشت میلیارد دلار می‌رسد».
وی ادامه داد: مبنای رابطه با عراق، صادرات کالایی است. در حوزه خدمات فنی-مهندسی ما خیلی موفق عمل کردیم؛ اگرچه در حوزه طرح‌های برق، آب و فاضلاب در اقلیم کردستان طرح‌های خوبی در اختیار شرکت‌های ایرانی است. در دو سال گذشته قراردادهای بزرگی در حوزه مسکن انجام‌شده است. ولی به دلیل مشکلاتی چون حضور داعش در عراق، و عدم امنیت و کاهش قیمت نفت، این پروژه‌ها برای مدتی متوقف‌شده است.
دلایل حضور ضعیف ایران در صنعت نفت و گاز عراق
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران تصریح کرد: در حوزه نفت، گاز و انرژی آن‌طور که باید و شایسته است ما نتوانسته‌ایم در بازار عراق حضورداشته باشیم.
او درباره دلیل این عدم حضور گفت: شاید دو دلیل عمده باعث این عدم توفیق باشد؛ اول اینکه پروژه‌های نفتی و توسعه میادین عراق پروژه‌هایی است که عمدتاً نیاز به سرمایه‌گذاری دارد و کار پیمان‌کاری نیست. لذا شرکت‌های ایرانی که توان سرمایه‌گذاری نداشتند، در مزایده توسعه میادین عراق حضور نداشتند. دومین دلیلی که شرکت‌ها ایرانی کمتر در حوزه انرژی عراق حضور دارند به قانونی برمی‌گردد که برای حضور در این حوزه باید شرکت‌های فنی-مهندسی رتبه بین‌المللی +B (بی پلاس) را داشته باشند. اما شرکت‌های ایرانی در سال‌های تحریم نتوانستند رتبه‌بندی انجام دهند.
حمید حسینی به این پرسش که «آیا بعد از برجام این مساله برطرف شده است؟»، پاسخ منفی داد و گفت: هنوز هم بعد از توافق برجام و برداشته شدن تحریم‌ها اقدام جدی در این زمینه انجام نداده‌ایم.
وی تصریح کرد: ضمنا ما نباید فراموش کنیم که ایران و عراق در حوزه نفت و گاز در بازار جهانی رقیب همدیگر هستند؛ این دو کشور میادین مشترکی دارند و همکاری کردن آنها باهم پیچیده است. البته توافق اخیر اوپک باعث شده که فضای رقابتی بین این دو کشور فروکش کند و زمینه همکاری ایجاد شود. فکر می‌کنم با سفر اخیر آقای زنگنه وزیر نیرو به این کشور بخشی از هدف‌ها اجرایی شود.
وی افزود: درزمینهٔ تجهیزات صنعت نفت و گاز با توجه به اینکه سازندگان ایرانی، فاقد استاندارد API هستند نتوانسته‌اند درزمینهٔ صادرات تجهیزات و قطعات موردنیاز برای تجهیز صنعت نفت و گاز عراق اقدام کنند.
حسینی معتقد است: شرکت‌های ایرانی نسبتا موفقی هم هستند که درزمینهٔ تعمیرات، بازسازی خطوط لوله و پالایشگاهی در عراق پروژه همکاری دارند، اما آنها هم به لحاظ مالی دچار مشکلاتی هستند.
وی ادامه داد: در حوزه روابط بانکی با عراق مشکلاتی وجود دارد. بانک‌های عراقی عمدتاً دلار محور هستند و آماده همکاری بر اساس ال‌سی و روابط یورویی نیستند. لذا پروژه‌های نفتی-گازی ما با موانع بانکی مواجه است . باید طرف عراقی در این زمینه اقدام مثبتی انجام دهد تا بتوان نسبت به گشایش اعتبار و درنتیجه توسعه روابط اقدام کرد.
