کره‌جنوبی هنوز بزرگترین مشتری ایران است

 پانیسا حسن‌زاده، خبرنگار نفت و پتروشیمی انرژی امروز

از هر فاز پارس جنوبی به طور میانگین روزانه ۴٠ ‌هزار بشکه میعانات گازی در حوزه تولید گاز حاصل می شود و کره جنوبی یکی بزرگ‌ترین دریافت‌کنندگان میعانات گازی ایران است به گونه ای که سه شرکت کره جنوبی در ماه دسامبر در مجموع ١١ میلیون بشکه میعانات گازی از ایران خریداری کردند.

به گزارش خبرنگار حوزه نفت و پتروشیمی انرژی امروز،‌ خبرگزاری رویترز روز جمعه خبری را مبنی بر کاهش صادرات میعانات گازی ایران به کره جنوبی از ماه جاری به میزان 17درصد و برای پنج ماه آینده منتشر کرد درحالی که این مطلب با واکنش وزارت نفت ایران همراه بود و اعلام شد که نه‌تنها صادرات میعانات گازی به کره جنوبی کاهش نیافته، بلکه شاهد افزایش صادرات میعانات گازی هستیم.

بنا به اعلام وزارت نفتٰ، میانگین صادرات میعانات گازی ایران در سال ٢٠١۶، ۶١١ هزار و ۵٢٢ هزار بشکه در روز بوده است و قطر توان رقابت با ایران در زمینه صادرات میعانات گازی به کره جنوبی، را ندارد.

گفته می‌شود که احتمال دارد مبنای گزارش رویترز مبنی بر کاهش صادرات میعانات گازی ایران به کره جنوبی، رصد عبور کشتی‎ها از تنگه هرمز باشد؛ اما باید درنظر داشت که ایران پیش از این، چندین سوپر نفتکش مملو از میعانات گازی را در دریاهای آزاد و در نزدیکی کشور چین مستقر کرده است و بخشی از فروش میعانات گازی صادراتی از طریق این محموله‎ها صورت می‌گیرد.

خبرگزاری رویترز به نقل از یک منبع مطلع از برنامه‌ نفتکش‌های اصلی ایران نوشت که قرار است بارگیری میعانات گازی در ماه جاری ژانویه 385هزار بشکه در روز باشد و این در حالی است که رقم همین مساله در ماه دسامبر سال 2016 حدود 462هزار بشکه در روز تخمین زده شده بود.

همچنین این خبرگزاری تاکید کرده که این کاهش صادرات نفتی فوق سبک ایران، در ادامه روند نزولی است که از ماه اکتبر و رقم 560هزار بشکه روزانه اجرا شده است؛ اما ایران به‌عنوان عضو «اوپک» گزارش و اطلاعات ماهانه صادرات نفت خام و میعانات گازی را منتشر نمی‌کند و این کاهش صادرات کنونی نیز بخاطر کاهش خرید کره جنوبی از ایران است.

ادعاهای رویترز از سوی وزارت نفت ایران تکذیب و تاکید شده است که صادرات میعانات گازی ایران به کره جنوبی در ماه ژانویه افزایش داشت.

با نگاهی به توافق برجام می‌توان یادآور شد که اعلام خبر رسیدن صادرات میعانات گازی به کره‌جنوبی به میزان ۴٠٠ ‌هزار بشکه در روز از سوی بیژن زنگنه در حاشیه دیدارش با وزیر انرژی کره‌جنوبی، یکی از مهم‌ترین و فوری‌ترین پیامدهای توافق بر سر برجام بود.

میعانات گازی که خاص‌ترین کالای نفتی-گازی است هم به‌لحاظ تولید، هم به لحاظ بازار و مشتریان بالقوه و هم به‌لحاظ سازوکار قیمت‌گذاری به هیچ‌یک از دیگر حامل‌های انرژی ازجمله نفت، گاز طبیعی و دیگر فراورده‌های نفتی، شباهت ندارد. از این رو، مدیریت‌کردن تولید و فروش میعانات گازی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های شرکت ملی نفت ایران بوده است.

درواقع در دوران تحریم با توجه به ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد میعانات گازی، بیش از هر چیزی از ناحیه میعانات گازی به کشور آسیب وارد شد. کاهش صادرات نفت خام و تعیین سهمیه واردات نفت خام برای کشورهایی چون ژاپن و کره‌جنوبی سبب شد این دسته از کشورها از خرید میعانات گازی از ایران صرف‌نظر کنند چراکه در طبقه‌بندی‌های بین‌المللی، میعانات گازی در رده نفت خام تعریف می‌شود.

این درحالی است که به دلیل نیاز به گاز، خواه‌ناخواه تولید میعانات گازی از میدان ژارس جنوبی به بیش از ۵٠٠ ‌هزار بشکه در روز افزایش یافت آن هم در شرایطی که بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان میعانات گازی از جمله کره‌جنوبی و ژاپن، در عمل امکان خرید از ایران را نداشته‌اند. بنابراین به‌ناچار بخشی از میعانات گازی تولیدشده به مخازن شناور و خشکی انتقال یافت و برای نگهداری آنها هزینه‌های سنگینی بر دوش کشور بار شد.

در زمان تحریم، میانگین خرید روزانه میعانات گازی کره‌جنوبی از ایران کمتر از ٢٠‌ هزار بشکه بود و این رقم به سمتی رفت که در پی امضای توافق برجام، به ۴٠٠ ‌هزار بشکه در روز برسد.

میعانات گازی

میعانات گازی به جریان هیدروکربنی مایع گفته می‌شود که در ذخایر گاز طبیعی وجود دارد و به صورت رسوب و ته‌نشین در گاز استخراجی یافت می‌شود. گاز طبیعی که از مخازن گازی استحصال می‌شود به‎طور عمده حاوی حجم قابل ملاحظه‌ای میعانات گازی است. به ویژه زمانی که حجم برداشت گاز از مخزن زیاد باشد.

میعانات گازی بیشتر از پنتان و هیدروکربن‌های سنگین تر (+C5) تشکیل شده و با توجه به موقعیت برداشت آن می‌تواند دارای گوگرد و نمک باشد و معمولاً عاری از انواع فلزات است و حدود نیمی از آن را نفتا تشکیل می‌دهد.

میعانات گازی بر خلاف بوتان و پروپان نیازمند شرایط ویژه برای مایع ماندن نیستند و به شیوه‌های مختلف قادر به تبدیل به گازوئیل، بنزین، نفت سفید، سوخت جت و… هستند. در مقایسه با پالایشگاه نفت خام، در پالایشگاه میعانات گازی، فرآیندهای تبدیلی و پالایشی کمتر است بنابراین هزینه سرمایه‌گذاری آن نصف هزینه سرمایه‌گذاری پالایشگاه نفت خام است.

این محصول به دلیل داشتن ارزش حرارتی بالا از اهمیت قابل توجهی برای صادرات برخوردار است به گونه‌ای که صادرات آن می‌تواند هزینه سرمایه‌گذاری اولیه یک پالایشگاه گازی را در ظرف مدت زمان کوتاهی برگرداند به شرط آنکه مشخصه فنی مطلوب را داشته باشد.