افزایش بهره وری در سایه مدیریت اطلاعات

امروزه شفافیت اطلاعات به عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در مبارزه با فساد شناخته می شود و اوج خیزش کشورهای جهان به سمت دسترسی آزاد به اطلاعات از سال ۲۰۰۰ به بعد رقم خورده است و پیشرفت و افزایش بهره وری در عصر حاضر به این ابزار مهم گره خورده است.

به گزارش انرژی امروز، بیژن مستقل، سردبیر ماهنامه اکتشاف و تولید در یادداشتی به تحلیل نقش مدیریت اطلاعات در افزایش بهره وری صنعت نفت کشور نروژ پرداخته است. بر اساس آمار منتشر شده از سازمان شفافیت بین المللی، کشور نروژ در سال ۲۰۱۶ در رده ی ۶ ام جهانی از لحاظ شاخص های ادراک فساد و شفافیت اطلاعات قرار گرفته است در حالی که ایران در جایگاه ۱۳۱ ام قرار دارد. این کشور در حوزه ی صنایع نفت و گاز نیز از پیشگامان شفافیت اطلاعات می باشد و نه تنها در بخش اطلاعات مالی بلکه در زمینه های اطلاعات فنی نیز ساختارهای شفافی را بنا نهاده است. در ادامه به یکی از این موارد اشاره خواهیم کرد:

فرآیند توسعه میادین نفت و گاز در این کشور شامل دو مرحله اصلی است که عبارتند از: «گشایش مناطق جدید برای فعالیت های نفت و گاز» و «صدور مجوز تولید». طبق قانون، قبل از انجام هر گونه فعالیت نفتی در یک منطقه (تمامی فعالیت های مرتبط با بهره برداری از میادین نفت گاز از قبیل اکتشاف، تولید و انتقال)، ابتدا باید مجوز فعالیت در آن منطقه توسط مجلس صادر شود و به بیان دیگر، منطقه مذکور برای انجام فعالیت های نفتی گشایش یابد. بعد از صدور مجوز مذکور، طی یک فرآیند مشخص، مجوز اکتشاف و تولید نفت و گاز در این مناطق، برای برخی از شرکت های متقاضی فعالیت صادر می گردد. وزارت نفت و انرژی نروژ و ادارهی نفت نروژ که ذیل این وزارت خانه قرار دارد نقش اساسی در صدور مجوز اکتشاف و تولید و نظارت بر اجرای آن دارند. در واقع، اداره نفت نروژ، بازوی کارشناسی – نظارتی وزارت نفت و انرژی برای ارزیابی فنی و اقتصادی پروژه های توسعه میادین نفت و گاز نروژ است.

بر اساس قانون نفت نروژ تمامی اطلاعات و موادی که صاحب مجوز، اپراتور و پیمانکاران در ارتباط با برنامه ریزی و اجرای فعالیتهای نفتی در اختیار دارند یا تهیه می کنند باید به صورت رایگان در اختیار وزارت و یا هر کسی که از سوی وزارت تعیین شود قرار گیرد. این مواد و اطلاعات باید در قالبی که توسط وزارت تعیین می شود ارائه گردد. لذا در سال ۱۹۹۵ اداره نفت نروژ با همکاری تعدادی از شرکت های نفتی، اولین اقدامات برای ایجاد یک بانک اطلاعاتی ملی جهت مدیریت داده های مربوط به میادین نفتی و گازی فلات قاره ی نروژ را آغاز کردند. هدف اولیه آنها این بود که با ایجاد این پایگاه داده دیجیتال، اطلاعات حاصل از فعالیت های اکتشافی و توسعه ای را تجمیع کنند و به این وسیله بهروری در عملیات اکتشاف و توسعه را حداکثری نمایند. بعد از مهیا کردن این زیرساخت ها، اداره نفت نروژ با اختیارات قانونی که در بخش قبل ذکر شد، شرکت ها را موظف به ارائه داده های موردنظرش در قالب این سامانه کرد و بر اساس آن شرکت ها موظف شدند داده ها را در قالب گزارش های روزانه، ماهانه و سالانه ارائه کنند. اطلاعاتی که باید توسط شرکت ها در بانک اطلاعاتی اداره نفت نروژ وارد شوند عبارتند از:

۱ – داده های لرزه نگاری

 شرکت ها می باید تمامی داده های لرزه نگاری های دو بعدی و سه بعدی را اعم از داده های خام و دادههای تفسیر شده در بانک اطلاعاتی وارد کنند.

2 – داده های چاه ها

 شامل اطلاعات تمامی چاه های اکتشافی و تولیدی از قبیل مجموعه داده های حفاری، زمینشناسی، سنگ و مغزه، پتروفیزیک، چاه آزمایی، نمودار گیری و… که باید به صورت دادههای خام و همچنین تفسیر داده ها در بانک اطلاعاتی وارد شود.

۳- داده های تولید

 شامل اطلاعات مربوط به تولید و تزریق (برمبنای میدان، سکوی حفاری و چاه)، مقادیر گاز فلر سوزانده شده، سوخت مصرف شده در هر سکوی حفاری، میزان نفت و گاز ذخیره شده (بر مبنای هر شرکت)، نفت، گاز و میعانات فروخته شده (بر مبنای فروشنده و خریدار و کشتیهای حمل) که باید به صورت ماهیانه تحت عنوان گزارش ماهیانه ی تولید توسط شرکت ها در بانک اطلاعاتی بارگذاری شود.

حق عضویت سالانه در این سامانه ۵۰۰۰۰ دلار برای شرکت های نفتی و ۱۷۰۰۰ دلار برای بقیه ی اعضا میباشد و بالطبع سطح دسترسی به اطلاعات برای این دو گروه متفاوت است. علاوه بر حق عضویت، شرکت ها ملزم هستند برای ثبت اطلاعات در سامانه نیز هزینه ای بپردازند. اطلاعات به دو بخش عمومی و غیر عمومی تقسیم می گردند. همه ی شرکت ها و افراد عادی به اطلاعات بخش عمومی دسترسی دارند ولی در مورد داده هایی که در دسترس عموم نیست، هر شرکت علاوه بر داده هایی که خودش بارگذاری کرده، به داده های بقیه ی شرکت ها به شرطی که او هم در آن مناطق سهم سرمایه گذاری داشته باشد، دسترسی دارد. همچنین، شرکت ها می توانند از طریق سامانه، تقاضای دسترسی به اطلاعات بقیه ی مناطق را داشته باشند و صاحبان امتیاز آن اطلاعات نیز می توانند اطلاعات را به آنها بفروشند. البته اداره ی نفت نروژ همه شرکت ها را تشویق کرده تا اطلاعاتشان را در اختیار یکدیگر قرار دهند و از آن به عنوان یک بازی برد- برد یاد کرده است. لازم به ذکر است که اداره نشت نروژ و وزارت نفت به تمامی داده ها دسترسی دارد.