امیدی به کشورهای همسایه ایران نیست
وقوع گرد و غبار اهواز از روز پنجشنبه 7 بهمن، موضوعی است که بخش عمده اخبار محیط زیست کشور را به خود اختصاص داده است. پدیده‌ایی که منجر به تعطیلی مدارس اهواز شد و در ادامه به خاطر قطعی برق، ادارات این شهر نیز به تعطیلی کشانده شد.
به گزارش انرژی امروز، غلظت گرد و غبار چند روز اخیر در اهواز به 8000میکروگرم هم رسید و کارشناسان اعلام کردند یک توده گرد و غبار دیگری هم بر روی عربستان شکل گرفته است و احتمال حرکت این توده به سمت ایران وجود دارد. با این اوصاف، بر طبق پیش‌بینی‌‌ها این پدیده تا اواخر اسفند ماه در اهواز رخ خواهد نمود.
کارشناسان راه‌کارهای زیادی برای مقابله با این پدیده پیشنهاد می‌دهند. گروهی هم با بهره‌برداری‌های سیاسی، سازمان حفاظت از محیط زیست را متهم به کم کاری در خصوص مقابله با پدیده ریزگردها در مناطق جنوبی کشور می‌دانند که گاه وسعت آن به خود پایتخت هم می‌رسد.
در این خصوص، دکتر فرامرز معطر، استاد دانشکده محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران، در گفتگو با خبرنگار حوزه توسعه پایدار انرژی امروز، با اشاره به منشا این ریزگردها می‌گوید «این ریزگردها هم منشا داخلی دارند و هم منشا خارجی. در مورد منشا خارجی ریزگردها، با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران و با توجه به وضعیت موجود در همسایه‌های ایران، در حال حاضر هیچ راه‌حلی وجود ندارد و کاری نمی‌کرد».
امیدی به کشورهای همسایه نیست
این استاد دانشگاه در ادامه می‌افزاید «با توجه به وضعیتی که در کشورهای سوریه و عراق حاکم است، نمی‌توان از آن‌ها انتظار داشت به فکر مقابله با گرد و غبار هم باشند».
معطر ادامه می‌دهد «برای مقابله با گرد و غباری که در سطح در کشور به وقوع می‌پیوندد نیاز به یک توافق بین المللی قوی هست و این توافق زمانی کار خواهد کرد که کشورهایی چون عراق و سوریه بتوانند در این زمینه قوی عمل کنند».
این استاد دانشگاه در پاسخ به سوال که راه مقابله با ریزگردهای با منشا داخلی چیست، می‌گوید «در داخل کشور سازمان حفاظت از محیط زیست با همکاری دیگر سازمان‌ها و ارگان‌ها توانستند در برخی مناطق اقدام به درختکاری کنند. درختکاری در حال حاضر در این مناطق بهترین گزینه برای مقابله با این فرآیند است».
معطر در ادامه می‌فزاید «باید توجه داشت تغییرات اقلیم در سال‌های اخیر باعث خشکسالی‌های زیادی در تمام مناطق ایران شده است. همین امر باعث خشکی تلاب‌های خوزستان و ایجاد گرد و بار در این نواحی شده است».
معطر که در دوره‌ای معاون رییس سازمان انرژی اتمی ایران بود، با اشاره به بهره‌برداری‌های سیاسی از موضوع گرد و غبار می‌گوید «بسیاری می‌پرسند چرا در سال‌های قبل این مسله گرد و غبار وجود نداشت. باید گفت سدسازی‌های ترکیه باعث شده است که آب قرات بسیار کم شود و در نتیجه تالاب‌هایی که از این رودخانه تغذیه می‌کردند نیز خشک شوند. از این رو رسوبات این تالاب‌ها به صورت گرد و غبار وارد ایران شود».
به اجلاس تهران خوشبین نیستم
معطر ادامه می دهد «مطمئنا سازمان حفاظت از محیط زیست کارشناسان برجسته ای دارد که کاملا به این امر احاطه دارند و سعی در پیدا کردن راه حلی برای این موضوع هستند».
معطر در پاسخ به سوالی در خصوص امیدواری به نتایج مفید اولین اجلاس بین المللی با موضوع گرد و غبار که سال آینده در تهران برگزار خواهد شد می گوید «بنده نسبت به نتایج این اجلاس کاملا ناامید هستم. موضوع گرد و غبار یک موضوع بسیار پیچیده در سطح بین المللی است و نمی‌توان امید چندانی داشت به این که بتوان با این اجلاس‌ها کاری از پیش برد».
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد «شاید در این اجلاس‌ها و نشست‌ها بتوان بر روی کاغذ توافقاتی داشت، اما در عمل نمی‌توان به این توافق‌ها امیدی داشت. فقط شاید عراق و سوریه بتوانند شکایت‌هایی را در مجامع بین المللی بر علیه ترکیه مطرح کنند که آب فرات و دجله نیاز دارند. تا بلکه بتوانند حق آبه خودشان را از ترکیه بگیرند».
معطر البته نسبت به موفقیت این کشورها در این طرح شکایت با توجه به وضعیت داخلی و بی ثباتی خودشان خوش بین نیست.
در انتها دکتر معطر در خصوص راه کارهای مقابله با گرد و غبار در داخل کشور می‌گوید «در داخل کشور فقط با جنگل کاری می‌توان از تشکیل گرد و غبار جلوگیری کرد. در استان خوزستان، با وجود رودخانه‌های پر آب، بایستی وزارت نیرو و سازمان حفاظت از محیط زیست، نسبت به تامین آب مورد نیاز این جنگل کاری از ذخیره پشت سدها اقدام کنند. از طرفی هم باید حق آبه تالاب‌ها تامین شود».
به گزارش انرژی امروز، اکثر کارشناسان حوزه محیط زیست، هیچ امیدی به اقدامات کشورهای همسایه برای مقابله با گرد و غبار ندارند. در این صورت به نظر می‌رسد تنها راه کاری که در ین خصوص مطرح می‌شود راه کارهایی برای کاهش کانون‌های گرد و غبار داخلی باشد.
در همین خصوص، ضیاءالدین شعاعی، مدیر طرح ملی مقابله با گرد و غبار، با تاکید بر اینکه در بعد داخلی چشم به راه اعتبارات دولت هستیم، می‌گوید: برنامه‌های ما برای کنترل کانون‌های گرد و غبار اهواز تنظیم شده و آماده است اما محدودیت‌های اعتباری مانع این شده که بتوانیم این برنامه‌ها را عملیاتی کنیم و در استان خوزستان حداقل باید روی 300 هزار هکتار از اراضی کار کنیم اما اعتبارات کافی نیست، بنابراین به دولت پیشنهاد دادیم علی رغم کمبودهای مالی، اولویت‌هایی به این بحث قایل شوند تا بتوانیم تا حدودی به اعتبارات سازمان جنگل‌ها کمک کنیم تا بحث مقابله با منشاهای گرد و غبار را با شدت و حدت بیشتری در دستور کار خود قرار دهند.
