صیانت از انرژی، اولویت اصلی
سیاستهای دولت و ابزاری که در راستای تحقق این سیاستها به کار گرفته میشود، مصرف گاز و انتخاب نوع سوخت را تحتتأثیر قرار میدهد.
علی رحیمزاده در شماره امروز روزنامه شرق نوشت:
انرژی از دیرباز به عنوان موتور محرک جوامع بشری شناخته شده است و نقش و جایگاه آن در دنیای امروز بر کسی پوشیده نیست. با پیشرفت بشر، بر اهمیت و تأثیرگذاری انرژی در زندگی بشر افزوده شده است. بحران انرژی در سه دهه اخیر باعث تغییر نگرش دولتمردان و صاحبان صنایع به حفاظت و نگهداری از منابع روبهزوال انرژی شده است. محدودیتهای منابع فسیلی، تأثیرات منفی زیستمحیطی، بهرهگیری از منابع هیدروکربنی، افزایش قیمت سوختهای فسیلی، منازعات سیاسی و تأثیرات آن بر تأمین پایدار انرژی از جمله دلایلی هستند که بسیاری از سیاستمداران و متخصصان صنایع انرژی را بر آن داشته است استفاده بهینه و صیانتی از منابع انرژی را که یقینا به پاکیزگی محیط زیست نیز کمک خواهد کرد، در اولویت کار خود قرار دهند.
سیاستهای دولت و ابزاری که در راستای تحقق این سیاستها به کار گرفته میشود، مصرف گاز و انتخاب نوع سوخت را مستقیم و غیرمستقیم- عمدی یا سهوی- تحتتأثیر قرار میدهد. مثلا سیاستهای زیستمحیطی و انرژی ممکن است از طریق وضع مالیات پذیرفتنی یا سوبسید برای مصرفکنندگان و توسعه زیرساختها، تشویق به مصرف بیشتر گاز کند. از طرفی ممکن است با استفاده یا ارتقای تکنولوژیهای جایگزین مانند انرژیهای تجدیدپذیر و سوخت هستهای، تقاضای گاز طبیعی را محدود شود.
انتخاب سیاستهای انرژی در آینده در بسیاری از کشورها با عدم قطعیت بالایی احاطه شده است. بزرگترین ابهامی را که در نوع خود مهم است میتوان قوت و نوع تصمیم در برابر تغییرات آبوهوایی در درازمدت دانست. برایند این تصمیم به شکل تشویقهای اقتصادی، ایجاد ظرفیت تولید، حمایت اجباری در گسترش تکنولوژیهای نوین که انتشار کربن کمتر را در پی دارد، پدیدار خواهد شد. قوانین پیشگیرانه که از آلودگی زیستمحیطی میکاهد، بهویژه در کشورهای کمترتوسعهیافته که میتوانند با اثرات زیستمحیطی و استفاده مفرط از انرژی به خوبی کنار بیایند، میتواند نقش حیاتی در سهم گاز در سبد انرژی داشته باشد. در مجموع، گاز طبیعی از سیاستهای سختگیرانه زیستمحیطی مخصوصا در جایی که مبحث آلودگی هوا باشد، به درستی بهرهمند شده است.
ارزش ذاتی گاز طبیعی بر هیچکسی پوشیده نیست؛ به طوری که صاحبنظران مقوله انرژی، قرن حاضر را قرن گاز نامیدهاند و به نظر عصر طلایی نفت به سر آمده است. امروزه گاز طبیعی به عنوان پاکترین سوخت فسیلی، جایگاه خود را در سبد انرژی مصرفی خانوادهها، صنایع و تجارت داخلی و خارجی پیدا و نقش اثرگذار خود را در کشور پهناور ایران اسلامی به خوبی ایفا کرده است. قریب به صد سال پیش صنعتی سبز به نام ذخیرهسازی گاز طبیعی به صنایع جهان افزوده شد. وظیفه و مأموریت اصلی این صنعت، موازنه نوسانات مصرف گاز طبیعی در فصل سرد هدفگذاری شد؛ بهطوریکه برخی از کشورهایی که تقاضای افزون بر تولید داخلی گاز طبیعی دارند، با تکیه بر این صنعت و سرمایهگذاری در این مقوله توانستهاند در یک قرن انرژی مصرفی جهان را بهخوبی مدیریت کنند.
کشوری مانند جمهوری اسلامی ایران که بنا بر صلاحدید دولتمردان و در راستای توضیحات ذکرشده در بالا سیاست وابستگی بیش از ۶۵درصدی به گاز طبیعی را تا امروز انتخاب کرده است، از قاعده شکاف بین عرضه و تقاضای گاز طبیعی مستثنا نبوده است. به طوری که تقاضای داخلی گاز طبیعی همگام با عرضه این کالای استراتژیک، فوقالعاده اقتصادی و سیاسی پیش رفته و در مواردی مسئولان و مردم نجیب این مرز و بوم را به زحمت انداخته است. در راستای پشتیبانی از شبکههای گسترده خطوط گازرسانی و سرمای طاقتفرسای سال ١٣٨۶ شرکتی به نام شرکت ذخیرهسازی گاز طبیعی تأسیس شد. این شرکت در یک دهه فعالیت از عمر بابرکت خویش توانسته است دو پروژه عظیم ذخیرهسازی گاز طبیعی را با شتاب وصفناپذیری در شمال شرق و فلات مرکزی ایران عملیاتی کند. فعالیت این شرکت در مقیاس بینالمللی و پروژههای انجامشده از عملکرد درخشان و خیلی خوبی برخوردار است.
موضوعی که مناسبت دارد این روزها به آن پرداخته شود، موضوعی با محوریت منافع ملی است. مسئله واردات گاز آن هم به مقدار ناچیز از کشور همسایه مشکلاتی را باز برای هموطنان عزیز رقم زد. موضوعی که میتواند با برنامهریزی دقیق وزارت نفت علاوه بر بینیازی از واردات گاز از کشورهای همسایه در این فصل و عدم تعطیلی نیروگاهها و پتروشیمیها یا تغییر سوخت از گاز طبیعی به مازوت، آلودگی زیستمحیطی را به همراه نداشته باشد. فارغ از بازتاب خارجی موضوع قطعی گاز از سوی شرکت گاز ترکمن در محافل انرژی و با توجه به نقش اثرگذار جمهوری اسلامی ایران در سیاست و اقتصاد منطقه، پشتیبانی دولت از کارنامه قابل قبول شرکت ذخیرهسازی گاز طبیعی و اجرای پروژههای آن قطعا یاریکننده کارآمدی در مرتفعسازی نوسانات فصلی گاز طبیعی در شمال شرق کشور (در استان گلستان و به فاصله ٣٠کیلومتری از مرز با کشور همسایه) است و نقش بیبدیلی در عرصه مدیریت انرژی کشور ایفا میکند. با وجود گذشت یک دهه از تأسیس شرکت ذخیرهسازی گاز طبیعی گزارشات دریافتی از متولیان اداره امور انرژی کشور و رسانه حکایت از آن دارد که این روزها حال عمومی شرکت ذخیرهسازی گاز طبیعی خوش نیست و نفسهایش به شماره افتاده و هر آن سایه انحلال و ادغام را در برابر خود به نظاره ایستاده است. مرور و بررسی تاریخچه و مذاکرات پرنشیبوفراز مبحث ذخیرهسازی گاز طبیعی در کشور از سال ١٣۶٩ تا امروز بیانگر این امر مهم است که شتابدهی به پروژههای این صنعت در کشور ایران از زمان تأسیس شرکت آغاز شده و نیازمند حمایت مسئولان دولت، مجلس و همدلی دستگاههای اجرائی است. شکی نیست که انحلال یا ادغام این شرکت زمینهساز و هدایتگر این صنعت به خواب زمستانی خواهد شد.
