اهمیت سفر وزیر خارجه فرانسه به تهران
باتوجه به همه نگرانیهای موجود فرصتهایی برای فرانسه، اروپا و ایران فراهم شده که بتوانند با درک متقابل و اتخاذ یک استراتژی مناسب همکاریهای خود را در زمینههای مختلف توسعه داده که از قبل نتایج مثبت آن ایران، اروپا و منطقه خاورمیانه بهرهمند شوند.
عبدالرضا فرجیراد، مدیرکل اسبق وزارت امور خارجه در شماره امروز روزنامه «اعتماد» نوشت:
از بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، روابط ایران و فرانسه دارای فراز و نشیبهای قابل توجهی بوده است. جنگ سفارتخانهها، حضور فعال منافقین در فرانسه و حمایت از رژیم صدام در جنگ تحمیلی از اقداماتی بوده است که در دورههایی بر روابط ایران و فرانسه سایه افکنده بود اما در مقابل حضور حضرت امام(ره) در نوفل لوشاتو، مقابله با طرح تحریمی داماتو در دوره ریاستجمهوری کلینتون و همچنین پیشقدم شدن در توسعه روابط سیاسی و اقتصادی بعد از توافق هستهای از جمله تحرکات ویژهای بوده است که فرانسویها از خود بروز دادهاند. بعد از توافق هستهای سفر رییسجمهور کشورمان به فرانسه باعث شد که دو کشور بتوانند بستر یک روابط خوب سیاسی، اقتصادی را فراهم کنند که با وجود محدودیتها و کندی عملیاتی و اجرایی شدن برجام میتوان گفت که فرانسویها بهتر از دیگر رقبای اروپایی خود توانستهاند با طرف ایرانی تعامل داشته باشند.
فعال شدن مجدد شرکتهای اتومبیلسازی، شرکتهای نفتی فرانسه و نیز امضای قرارداد خرید یکصد هواپیمای مسافربری ایرباس از تحولات مهم روابط دو کشور در این مدت زمان نسبتا کوتاه به حساب میآید. سفر آقای مارک آیرو، وزیر امور خارجه فرانسه به تهران در این مقطع از اهمیت خاص سیاسی و اقتصادی برخوردار است، هر چند گفته میشود آقای آیرو درراس هیات اقتصادی و برای شرکت در نشست کمیسیون اقتصادی دو کشور وارد تهران شده است ولی گفتوگوی سیاسی با مقامات کشورمان نیز میتواند بسیار پراهمیت باشد. مسائل مربوط به سوریه پس از آتشبس و نتایج نشست آستانه با توجه به علاقهمندی و نفوذ فرانسویها در حوزه شام میتواند برای آنها حساس باشد به ویژه به خاطر روابط سرد روسیه با اروپا و به ویژه آلمان وفرانسه به جهت تحریمهای اقتصادی روسیه و اختلافنظر بر سر توافق مینسک، اروپاییها در این مذاکرات نقش ندارند. شاید فرانسویها به علت روابط نه چندان مطلوب خود با ترکیه و روسیه علاقهمند باشند از سیاسیون ایرانی اطلاعاتی دریافت کرده و نسبت به آینده این منطقه و دیدگاههای بازیگران اصلی تحلیل درستتری داشته باشند.
طبیعی است که در بین همه کشورهای اروپایی، فرانسویها در مورد مسائل و بحرانهای شام به ویژه سوریه و لبنان خود را ذیحقتر میدانند به خصوص در وضعیتی که با وجود کمتوجهی نسبی دولت اوباما نسبت به تحولات سوریه، دولت کنونی امریکا به رهبری ترامپ نظرات صریح و قاطعی نسبت به برخورد با تروریسم و ایجاد منطقه پرواز ممنوع در سوریه اعلام کرده است.
فرانسویها اخیر نسبت به صداهایی که از داخل امریکا جهت تضعیف برجام یا وضع قوانینی که بتواند در اجرای درست آن تزلزل ایجاد کند حساسیت نشان دادهاند و در مکالمه تلفنی اخیر آقای اولاند رییسجمهور فرانسه با رییسجمهور جدید امریکا نسبت به هرگونه خدشهای نسبت به برجام هشدار داده شده است. طبعا هم طرف ایرانی و هم طرف فرانسوی در مذاکرات امروز نگرانیهای خود را از تحولات اخیر صورت گرفته در واشنگتن اعلام میدارند ضمن اینکه بر اجرای دقیق برجام از سوی طرفهای ذیربط تاکید خواهند کرد.
این نکته قابل ذکر است که با روی کار آمدن آقای ترامپ هم طرف ایرانی و هم اتحادیه اروپایی تحت فشار قرار گرفته است. هر چند که تا یکی دو هفته قبل این نگرانیها از سوی کشورهای عضو اتحادیه اروپا بیشتر احساس میشد ولی با روشن شدن تدریجی موضع ترامپ در رابطه با ایران و صدور فرمانهای چند روز اخیر به نظر میرسد ایران و اتحادیه اروپایی باید نگرانیهای مشترکی از وضعیت پیشآمده در امریکا داشته باشند. تاکید و تشویق بریتانیا برای خروج از اتحادیه از سوی آقای ترامپ که چندین بار به زبان آورده و تلاش وی جهت از هم پاشیدن این همگرایی منطقهای نسبتا موفق، بهطور جدی اروپاییان به ویژه آلمان و فرانسه را نگران کرده است. هر چند با تعهدات مالی لفظی پذیرفته شده از سوی بعضی از کشورهای اروپایی و ملاقات نخستوزیر انگلستان با ترامپ نگرانیها در رابطه با ناتو کاهش یافته ولی باتوجه به جدیتی که آقای ترامپ نسبت به توسعه رابطه با روسیه و همکاریهای موردنظرش نشان میدهد هنوز اروپاییها نتوانستهاند اعتماد لازم را در مورد مسائل امنیتی خود پس از ورود ترامپ به کاخ سفید به دست آورند. علاوه بر مسائل فوق همکاریهای اقتصادی آتی با اروپا هنوز ناروشن است و مشکل اصلی این است که متحدین اصلی امریکا در اروپا حتی نمیدانند که فردا یا در روزهای آینده چه تصمیماتی در کاخ سفید گرفته میشود و این تصمیمات چه کشورهایی از جهان را با نگرانی روبهرو میسازد. هرچند ترامپ قاطعیت خود را برای مبارزه با تروریسم نشان داده ولی اروپا نگران این است که اقدامات ناشناخته و نامعلوم رییسجمهور جدید امریکا در مبارزه با تروریسم ممکن است به جای کاهش خطرات امنیتی مربوطه، منجر به تشدید بحران، تندروی بیشتر در خاورمیانه و حتی ایجاد جنگ بزرگتری در منطقه شود که… غیرقابل کنترل شده و اروپا را با خطرات بیشتری از نقطهنظر امنیتی، مهاجرت و اقتصاد روبهرو سازد.
باتوجه به روحیات آقای ترامپ و اختلافنظرهای وی با کشورهای اروپایی از جهات مختلف به نظر نمیرسد که در دوره ریاستجمهوری چهارساله آقای ترامپ دو متحد قدیمی بتوانند از روابطی صمیمی برخوردار باشند. در این میان باتوجه به همه نگرانیهای موجود فرصتهایی برای فرانسه، اروپا و ایران فراهم شده که بتوانند با درک متقابل و اتخاذ یک استراتژی مناسب همکاریهای خود را در زمینههای مختلف توسعه داده که از قبل نتایج مثبت آن ایران، اروپا و منطقه خاورمیانه بهرهمند شوند.
