بهبود ۱۲ پله‌ای ایران در رده‌بندی مخاطرات کشورها
فاطمه لطفی، خبرنگار توسعه پایدار انرژی امروز
بیشتر بلایا و بحران‌های تهدید کننده‌ی بشر، قابل پیش‌بینی هستند. هرچند همیشه نمی‌توان از آنها پیشگیری کرد، می‌توان پی‌آمدهای آنها را به مقدار بسیار زیادی کاهش داد. به‌عنوان مثال وقتی در سال 1990 گردباد ادیسه، در هندوستان، 10 هزار نفر را به کام مرگ کشانید، دولت به سرمایه‌گذاری در بخش آمادگی و کاهش خطر بلایای طبیعی پرداخت. در نتیجه، گردبادی مشابه در 2013، فقط 38 نفر کشته داد.
به گزارش خبرنگار حوزه توسعه پایدار انرژی امروز، درک خطر بحران و بلایای طبیعی، امکان رخ‌داد خطر و اثرات احتمالی آن، قدم اساسی در کاهش و مدیریت خطر است. ارزیابی خطر برای شناسایی و اولویت‌بندی مردم و مکان‌هایی که بیشتر در معرض خطر هستند و شناسایی روش‌هایی برای کاهش و مدیریت خطرهایی که مردم با آن مواجه هستند کاربرد دارد. زمانی که تمام افراد درگیر در پیشگیری، آماده‌سازی و واکنش در برابر بحران و بلایای طبیعی، یعنی دولت، مردم و سازمان‌های توسعه‌ای و خیرین، به درک مشترکی از این بحران‌ها برسند، می‌توانند به‌طور موثری باهم همکاری نمایند.
اینفورم چیست؟
شاخص INFORM راهی است برای شناخت و اندازه‌گیری خطر بحران‌ها و بلایایی که بشر را تهدید می‌کنند و بر توسعه پایدار آن تاثیر گذار هستند. شاخص اینفورم 2017، سومین گزارش از نوع خود هست که به ارزیابی مخاطرات تهدیدکننده کشورها در سال 2016 پرداخته است. امسال شاخص اینفورم، 191 کشور را بررسی کرده است. این شاخص کمک می‌کند تا چرایی و کجایی بحران‌ها شناخته شود. از این رو می‌توان به کاهش این بحران‌ها امید بست و مردم را در مقابل آن ایمن‌تر کرد و بهترین راه‌کارها را برای مقابله با این بحران‌ها و کاهش اثرات آنها انتخاب کرد.
شاخص اینفورم، اطلاعات مربوط به 50 اندیکاتور را در یک جا جمع کرده است، 50 اندیکاتوری که خطراتی را که مردم با آنها در تماس هستند نشان می‌دهد، قابلیت آسیب‌پذیری جوامع را در مقابل این خطرات بیان می‌کند و منابعی برای مقابله با آنها را معرفی می‌کند.
شاخص اینفورم، سه بعد را اندازه‌گیری می‌کند:
1- مخاطره و مواجهه
2- قابلیت آسیب‌پذیری
3- فقدان ظرفیت کنار آمدن
در این شاخص، مخاطرات به گروه طبیعی و به دست بشر تقسیم شده‌اند. مخاطرات طبیعی، زلزله، سونامی، سیلاب، طوفان‌های حاره‌ای، خشکسالی و در مخاطرات به دست بشر هم جنگ‌های کنونی و جنگ‌های آتی قرار گرفته‌اند.
در بخش قابلیت‌های آسیب‌پذیری هم زیرشاخه‌های اجتماعی اقتصادی و گروه‌های در معرض خطر وجود دارند. و در فقدان ظرفیت کنار آمدن، زیرساخت‌ها و سازمان‌ها قرار گرفته‌اند.
ایران کجای دنیای پرمخاطره است؟
ایران نیز یکی از پرمخاطره آمیزترین کشورهای دنیاست. نگاهی به آمار سیل، زلزله و خشکسالی در ایران خود گویای این موضوع است.
در شاخص امسال، ایران در مقام 45 دنیا قرار گرفته است. در این رده‌بندی، کشور همسایه ایران، عراق، در رده دهم قرار گرفته است و کشور افغانستان در رده چهارم پرمخاطره‌ترین کشورهای دنیا هستند. مقام اول از آن سومالی، مقام دوم سودان جنوبی، و مقام سوم را جمهوری آفریقای مرکزی کسب کرده‌اند.
در بین کشورهای همسایه ایران، امارات متحده عربی به همراه بریتانیا در مقام 153 دنیا هستند. آذربایجان مقامی پایین‌تر از ایران و رده 58 دنیا را دارد. و ترکیه هم در مقام 45 دنیا قرار گرفته است.
ایران در شاخص اینفورم، امتیاز پنج را به دست آورده است. و در رده 45 دنیا از بین 191 کشور قرار گرفته است. با این حساب ایران در میان کشورهای پرمخاطره ایستاده است.
با بررسی تک‌تک زیرشاخه‌های شاخص اینفورم، ایران با 2.7 امتیاز، کمترین امتیاز را در آسیب‌پذیری اجتماعی اقتصادی به دست آورده است. و بیشترین امتیاز ایران مربوط به حوادث طبیعی با امتیاز 7.2 است.
سال گذشته ایران در میان 191 کشور به رتبه 33 دنیا رسیده بود. اما امسال با داشتن رتبه 45، پیشرفت قابل ملاحظه‌ای کرده و ۱۲ رتبه ارتقا یافته است. هر چند تا رسیدن به سطح مطلوب و خارج شدن از رده کشورهای پر مخاطره دنیا فاصله بسیاری دارد.
