تهدیدهای ترامپ سرمایه‌گذاران نفتی را دچار تردید می‌کند

منصور معظمی نامی آشنا در وزارت نفت است. او از مدیریت نفت و گاز سازمان برنامه و بودجه طی سال‌های 1359 تا 1365 شروع کرد و پس از آن تجربه مدیرعاملی بسیاری از شرکت‌های وابسته به وزارت نفت مانند ملی گاز مایع ایران و پتروشیمی خارک را عهده‌دار بوده است. در سال 94 پس از حضوری دو ساله در وزارت نفت به‌عنوان سرپرست امور بین‌الملل و سپس معاون برنامه‌ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری این وزارتخانه استراتژیک از ادامه فعالیت در صنعت نفت منصرف شد و به وزارت صنعت، معدن و تجارت رفت. با این حال، او که به‌عنوان رییس هیات‌عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) در مقام لیدر کنسرسیوم فازهای 17 و 18 پارس جنوبی و پروژه‌های دیگر نفت و گاز مسوولیت دارد؛ همچنان تحولات حوزه نفت را پیگیری می‌کند.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در گفتگو با خبرنگار نفت و توسعه «انرژی امروز» درباره تاثیر برجام بر صنعت نفت ایران گفت: برجام بخشی از تحریم‌ها و موانع را از پیش پای اقتصاد ایران برداشت؛ تحریم‌هایی که بیشتر حوزه انرژی (نفت، گاز و پتروشیمی) را نشانه گرفته بود.

وی در پاسخ به این پرسش که «چرا معتقدید که برجام بخشی از تحریم‌ها را رفع کرده است؟»، گفت: اولا با برجام محدودیت از صادرات نفت برداشته شد؛ هرچه بخواهیم و بازار هم وجود داشته باشد می‌توانیم صادر کنیم. محدودیت سابق برای فروش، سقف‌بندی گذشته (یک میلیون و 50 هزار بشکه) برداشته شده است. ورود سرمایه و تکنولوژی در حوزه انرژی مطالبه دیگری بود که تابه الان اتفاقی نیفتاده است.

تردید و محافظه‌کاری سرمایه‌گذاران نفتی

رییس هیات‌عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران گفت: بعد از توافق برجام شرکت‌های فراوانی به ایران آمده‌اند و با شرکت ملی نفت ایران MOU امضا کرده‌اند؛ تا سرمایه‌گذاری در ایران انجام شود و تکنولوژی بیاورند. اما تابه حال این شرکت‌ها به مذاکره و MOU و حفظ وضعیت بسنده کرده‌اند. اگر این شرکت‌ها جدی باشند چند ماه طول می‌کشد تا MOU به قرارداد منجر شود.

معظمی افزود: نتیجه اصلی برجام، افزایش امید در جامعه و فعالان اقتصادی ایرانی و خارجی بود. درواقع، مهم‌ترین بازتاب توافق برجام در طول یک سال گذشته علاوه بر جنبه‌های تخصصی و اجرایی، روحی و روانی بوده است. اقتصاد رابطه مستقیم با خواسته‌های روحی و روانی فعالان اقتصادی دارد. برای همین فعالان اقتصادی در بستر بسیار مثبتی وارد فعالیت و همکاری شدند. تصور منفی نسبت به همدیگر و ناامیدی از آینده کاری، هر فعال اقتصادی را به انزوا می‌برد.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت معتقد است: حتی اگر افزایش تولید و صادرات نفت را تنها دستاورد اجرایی شدن برجام در صنعت نفت تلقی کنیم، این دستاورد بزرگ برای اقتصاد در تحریم ایران بسیار بزرگ‌تر به‌نظر می‌رسد.

معظمی ادامه داد: تولید نفت در ایران هم‌اکنون به مرز چهار میلیون بشکه در روز رسیده است و این افزایش ظرفیت تولید، قبل از هر چیز ریشه در فراهم شدن امکان صادرات نفت به‌واسطه اجرای برجام دارد؛ به خاطر داشته باشید شرکت‌های تولیدکننده نفت در زمان تحریم با چه کاهش‌های تکلیفی مکرری مواجه می‌شدند.

وی افزود: تولید گاز هم شیبی صعودی دارد. امروز ظرفیت تولید گاز غنی در کشور به بیش از ۸۲۰ میلیون مترمکعب در روز رسیده است.

وی تصریح کرد: شرکت‌های خارجی در موقع بستن قرارداد برای همکاری و سرمایه‌گذاری خیلی حساسیت نشان می‌دهند و شاید بتوان گفت بیش از اندازه محافظه‌کاری می کنند؛ اما عملکرد واقعی این شرکت‌ها بعد از سرمایه‌گذاری قابل ارزیابی است.

معاون سابق وزیر نفت یادآور شد: شرکت‌های خارجی به سرمایه‌گذاری در ایران علاقمند هستند؛ اما بین علاقمند بودن و آوردن سرمایه تفاوت جدی است. آنها هنوز تصمیم به سرمایه‌گذاری نگرفته‌اند.

وی افزود: با توجه به فضای بین‌المللی و امنیت موجود در ایران، ثبات سیاسی و برداشته شدن تحریم‌ها، آنها تمایل به سرمایه‌گذاری دارند. اما خیلی از شرکت‌ها بعد از آمدن و رفتن، تصمیم جدی نگرفته‌اند و از تصمیم‌گیری نهایی خودداری می‌کنند.

تاثیر ترامپ

معظمی دراین‌باره که «چرا با وجود امضای MOU تفاهمنامه ها به قرارداد منجر نمی‌شود؟»، گفت: من به شرایط بدبین نیستیم؛ اگر ما بتوانیم درست مدیریت کنیم، شرکت‌های نفتی به سمت ایران خواهند آمد. یکی از دلایل متقن این است که می‌خواهند که کابینه آقای ترامپ و خود او چه برخوردی و جهت‌گیری در ارتباط با ایران خواهد داشت. طبعا برخوردهای تهدیدآمیز و تحریم‌های جدید سرمایه‌گذاران را برای ورود به پروژه‌های ایران دچار تردید می‌کند.

وی تصریح کرد: دونالد ترامپ بازرگانی است که به دور از مسائل سیاسی و بین المللی بوده که به راس هرم قدرت رسیده است. احتمالا یکسری ذهنیت و نقطه‌نظراتی دارد ولی اینکه چقدر این نظر و سیاست خود را اعمال کند، نیاز به زمان دارد. باید برای قضاوت دقیق منتظر ماند. دلیل تامل شرکت‌های اروپایی هم همین است.

وی در پاسخ به این پرسش که «شرکت‌های خارجی به چه بخشی از انرژی ایران توجه دارند؟»، گفت: توجه آنها معطوف به صنایع بالادستی است که سیاست بسیار درستی اهم تلقی می شود. امروزه باید بیشترین توجه و سرمایه گذاری ما در صنایع بالادستی انرژی باشد تا میدان رقابت را واگذار نکنیم. اگر ما ذخایر نفت و گاز داشته باشیم اما نتوانیم آن را استخراج کنیم، این منابع به درد نمی‌خورد.

سیاست وزارت نفت درست است

معظمی در ارزیابی سیاست وزارت نفت نیز گفت: سیاستی که وزارت نفت در پیش گرفته، سیاست درستی است، بالاخره باید تلاش شود در صنایع بالادستی سرمایه و تکنولوژی جذب شود. البته این به معنای این نیست که تمایلی به سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی نیست.

به گفته معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، «بخش خصوصی باید توانایی مذاکره، هنر اقناع شرکای خارجی را داشته باشد و آنها را قانع کند که پروژه‌شان توجیه اقتصادی دارد تا شرکای خود را انتخاب کند».