اوپک بر سر دوراهی تمدید یا شکست
پایبندی کشورهای متعهد به کاهش تولید در اوپک و غیراوپکی‌ها ادامه دارد و روند کاستن از مازاد عرضه در بازار نفت خام همچنان امیدوارکننده است اما باز هم قیمت نفت به مرزهای 60 دلار نمی‌رسد و با کوچکترین تغییر در عوامل مؤثر، کاهش می‌یابد.
بهزاد احمدی‌نیا در کانال تلگرامی «از نفت چه خبر؟» نوشت:
کارشناسان مؤسسات مالی و نفتی مختلف درباره علل و عوامل چنین رویه‌ای اختلاف‌نظرهایی دارند اما تقریبا همگی در حال رسیدن به این جمع‌بندی هستند که اگر تصمیم به محدودیت سقف تولید در میان اوپک و یارانش در ماه جولای (خرداد96) اتفاق نیفتد، تمام رشته‌های این کاهش تولید، پنبه خواهد شد.
تازه‌ترین آمار از سازمان بین‌الملی ناظر بر انرژی نشان می‌دهد که کاهش تولید « اوپک+11 » موجب به‌وجود آمدن شکافی معنی‌دار بین تولید نفت، میعانات گازی و میعانات نفت، با تولیدات پایین‌دستی این صنعت شده است. براین اساس، کشورهای عضو سازمان همکاری‌های توسعه‌ای و اقتصادی (OECD) طی ماه گذشته 2 7 میلیارد بشکه محصولات پتروپالایشی تولید کرده‌اند که نزدیک به میانگین تولید 5 سال گذشته است و این بدون درنظر رگفتن 700 هزار بشکه کاهشی‌ست که طی ماه پایانی سال 2016 در تولید کنندگان این کشورها رخ‌داد.
پایین آمدن تولید محصولات پتروپالایشی در کنار بالا رفتن یا تثبیت ذخایر نفتی در این کشورها، خبر از این می‌دهد که علی‌رغم جمع‌آوری مازاد عرضه از بازار نفت خام، تقاضای قابل‌توجهی به این بازار افزوده نشده و این می‌تواند دلیل اصلی بالا نرفتن قیمت باشد. درواقع کشورهای اوپک و هم‌پیمانان غیراوپکی‌شان، موفق شده‌اند نفت اضافی را از بازار جمع کنند اما خریدار تازه‌ای به این بازار نیامده و سطح سفارش مشتری‌ها هم تقریبا ثابت بوده یا کاهش‌یافته است، پس باز هم روند کاهش قیمت در کمین این بازار خواهد بود.
از سوی دیگر، در کشورهایی که عضو OECD نیستند و آمار و ارقام معتبر و قابل اتکایی از آنها وجود ندارد، مانند چین ، هند و برزیل ، اخبار غیر رسمی حاکی از این است که میزان اندوخته‌های نفتی افزایش یافته تا برای نیمه دوم سال 2017، از نیاز به هزینه‌های خرید، کاسته شود.
بخش تولید نفت هم وضعیت متزللی را تجربه می‌کند. از یک سو وزیر نفت عربستان سعودی به‌عنوان بزرگترین صادرکننده جهان و اوپک، معتقد است که نیازی به تمدید توافق 6 ماهه نخواهد بود و از سوی دیگر وزیرنفت ایران، به‌عنوان تنها کشوری که نه‌تنها از کاهش تولید معاف شده بلکه اجازه افزایش هم دارد، سخنانی درباره لزوم تمدید این سقف عرضه بیان کرده است. این دو دستگی که از هم‌اکنون و 5 ماه قبل از موعد میان دو قدرت اثرگذار اوپک به‌چشم می‌خورد، نتیجه نیازهای متفاوتی‌ست که در میان تولید کنندگان وجود دارد. در همین‌حال اعضایی مانند نیجریه و لیبی که از کاهش مستثنی شده‌اند، در ماه ژانویه 2017 (دیماه 95) بر تولید خود افزوده‌اند و این افزایش برای لیبی 190 هزار بشکه در روز ثبت شده است.
اگرچه به‌عقیده عربستان، این تزلزل هم دلیل کافی برای تمدید سقف 6 ماهه در اوپک نخواهد بود اما اخباری که از تولید کنندگان بزرگ خارج از «اوپک+11» به‌گوش می‌رسد، حکم قطعی برای بازنگری این تصمیم را صادر می‌کند. کانادا، آرژانتین، شیل آمریکا و حتی ترکمنستان، طی دو ماه گذشته با سرعت بر عرضه نفت خود افزوده‌اند و از افزایش قیمت نفت خام بهره خوبی کسب کرده‌اند. در این میان افزایش روزانه دکل‌های شیل در آمریکا و نامشخص بودن سیاست آتی دولت ترامپ در مقابل صنعت نفت و گاز، بازار را دست‌به‌عصا نگه می‌دارد.
هر کدام از این عوامل ممکن است در ماه‌های پیش‌رو تغییر کنند و این تغییر رویه بازار را تقویت یا تضعیف کند اما آنچه مسلم است این است که اگر اوپک در دوراهی امروز، باز هم سهم بازار را انتخاب کند، نیمه دوم سال 2017 برای قیمت نفت، بسیار بدتر از سال 2015 خواهد بود.
