تاثیر تنشهای کردستان بر نفت؛ بیش از برجام
چند روزی است تصمیمات ترامپ مبنی بر عدم تایید توافق هستهای ایران توجه فعالان دنیای نفت را به خو جلب نموده است، اما شاید لازم باشد قدری از این توجه به سمت عراق معطوف شود. افزایش تنشها در شمال عراق میتواند بسیار بیشتر از عدم تایید برجام بر جریانات نفتی تاثیر گذاشته، صادرات روزانه بیش از نیم میلیون بشکه نفت را متوقف ساخته و باعث آشفتگی درمیان تولیدکنندگان و پالایشگران شود.
به گزارش خبرنگار بینالملل «انرژی امروز»، درگیریها بیشتر در میادین شمالی عراق جریان دارند. اگرچه تولید از این میادین به اندازه میادین جنوب کشور نیست، اما هم از نظر اقتصادی و هم از نظر استراتژیک برای دولت مرکزی عراق و کردها مهم هستند.
کردها، خط لوله شان به سمت مرزهای ترکیه را در سال ۲۰۱۴ و بعد از این که نواحی تحت کنترل بغداد به دست نیروهای داعش افتاد، احداث کردند. بعد از متواری شدن ارتش عراق، سربازان کرد کنترل نواحی اطراف شهر کرکوک، از جمله چندین میدان نفتی را نیز دردست گرفتند. میادینی که اکنون بغداد خواهان بازپس گیری آنهاست.
چند هفته قبل، دولت منطقهای کردستان همه پرسی استقلال را برگزار نمود که منطقه کرکوک را نیز شامل میشد. نتیجه خیره کننده بود: بیش از ۹۲ درصد رای به استقلال.
افزایش نگرانی کشورهای همسایه
با اعلام نتایج همهپرسی، ترکیه نگران از تاثیر آن بر جمعیت کردنشین، کردستان را تهدید کرد خط لوله این منطقه به ترمینال نفت در جیحان را میبندد. به گزارش بلومبرگ طی امسال، دولت منطقهای کردستان بالغ بر ۱۶۰ میلیون بشکه از طریق ترکیه به دیگر نقاط صادر کرده است. اگرچه تاکنون ترکیه اقدامی دال بر توقف جریان نفت از این خط لوله انجام نداده، اما میتواند یک شبه آن را متوقف سازد.
در حدود یک سوم از نفت تولیدی منطقه توسط سرمایهگذاران خارجی نظیر DNO، ASA، Genel Energy و Gulf Keystone Petroleum Ltd تولید میشود. شرکتهای دیگری از جمله روس نفت، گازپروم نفت و شورون نیز سهام قابل توجهی در پروژههای کردستان در اختیار دارند. نه تنها هرگونه اختلال در عرضه نفت منطقه میتواند آسیب فراوانی به شرکتهای فعال منطقه وارد سازد، بلکه پالایشگران اروپایی نیز دستخوش تحولات چشمگیری خواهند شد.
کاملا مشخص است که این روزها کردستان در موقعیتی بسیار متزلزل و آسیب پذیر قرار دارد. دولت منطقهای کردستان به میزان بسیاری به درآمدهای نفتی متکی است و این درآمدها نیز ارتباط مستقیمی با ترانزیت نفت از طریق ترکیه دارند. هیچ مسیر دیگری در دسترس نیست که بتوان از آن طریق نفت کردستان را به بازارهای بین المللی رساند.
علاوه بر تهدیدات ترکیه، بغداد نیز با لغو پروازها و تحمیل ممنوعیتهای بانکی، عرصه را بر کردستان تنگ تر نموده است. کردها نیز با فرستادن ۶ هزار نیروی اضافه برای دفاع از کرکوک، خود را برای مبارزات طولانی تر آماده کرده اند.
همهپرسی کاتالونیای اسپانیا و کردستان عراق
برخلاف همهپرسی استقلال منطقه کاتالونیای اسپانیا، این رفراندوم در کردستان به منظور وادارساختن رهبران کرد برای مذاکره بر سر یک سری قوانین جدید در رابطه با گسترش روابط با بغداد صورت گرفت. کردستان در تلاش است علاوه بر صیانت از تمامیت جغرافیایی و تولیدات نفتی، شرایطی برای توسعه سرمایه گذاری داخلی که به شدت به آن نیازمند است، فراهم سازد.
در هر صورت، هنوز مشخص نیست درگیریها تا چه حد گسترش خواهند یافت. اگر صادرات نفت کردستان متوقف شود، تاثیر آن بسیار فراتر از منطقه خواهد بود. شرکتهای فعال در حوزه پالایش خاورمیانه شرایط برایشان بسیار دشوارتر شده و شاید به سرعت نتوانند جایگزینی برای نفت کردستان بیابند.
درحالیکه این روزها نگاه ویژه سیاستمداران به ایران و تصمیمات ترامپ و تاثیرات منطقهای و جهانی آن دوخته شده است، شاید بهتر باشد فعالان عرصه نفت نیز نگاه خاص خود را به کردستان عراق و تاثیرات فرامنطقهای قطع صادراتش معطوف سازند.
