تغییر تشکیلات راه‌حل مشکلات محیط زیست نیست
در حال حاضر با طرح موضوعات اینچنینی مشکلات محیط زیست کشور حل نخواهد شد. و به جای طرح این مسایل بایستی به حل معضلات محیط زیستی کشور اقدام کرد.
به گزارش «انرژی امروز» یکی از خبرهایی که خبرگزاری‌های سراسر کشور در هفته گذشته اعلام کردند طرح اعلام وصول «تشکیل وزارت محیط زیست و منابع طبیعی» بود. این خبر از همان ابتدا با واکنش‌های متفاوت کارشناسان امر مواجه شد. بعضی از آن استقبال کردند و وزارتخانه بودن تشکیلات حفاظت از محیط زیست را عاملی برای پشیبرد اهداف این سازمان اعلام کردند. اما در مقابل هستند کارشناسانی که این طرح را نه تنها برای محیط زیست کشور مفید فایده نمی‌دانند بلکه حتی اجرای آن را منافی نقش نظارتی سازمان حفاظت از محیط زیست می‌دانند.
در همین رابطه نظر متخصصین این حوزه را جویا شدیم و دکتر مجید عباسپور، رییس انجمن متخصصان محیط زیست ایران و استاد دانشگاه شریف، در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه محیط زیست «انرژی امروز» می‌گوید: طرح تشکیل وزارت محیط زیست در ایران هر از چندگاهی چه در دولت و چه در مجلس، مطرح می‌شود. اما تاکنون این طرح راه به جایی نبرده است.
عضو هیات امنا موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی، با برشمردن دلایل مجلس برای وزارتخانه شدن سازمان حفاظت از محیط زیست می‌گوید: دیگی از دلایلی که مجلس طرح وزارتخانه بودن محیط زیست را مطرح می‌کند این است که اگر این سازمان تبدیل به وزارتخانه شود، پاسخگویی آن به مجلس نیز در دستور کار قرار می‌گیرد. از آن‌جایی که سازمان‌ها در مجلس پاسخگو نیستند اما وزرا بایستی نسبت به سوالات نمایندگان در حیطه وظایف خود یا نسبت به طرح موضوعاتی مثل استیضاح در مجلس حاضر شوند، در این صورت با وزارتخانه بودن سازمان حفاظت محیط زیست کشور، وزیر محیط زیست باید در مجلس پاسخگو باشد.
مسوول مرکز تحقیقات و مطالعات محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی ادامه می‌دهد: بحث‌هایی که در این زمینه مطرح است این است که سازمان جنگل‌ها با سازمان حفاظت از محیط زیست ادغام شود و وزارت محیط زیست تشکیل شود. همچنان که زمانی هم بحث بر سر این بود که وزارت نیرو با وزارت نفت ترکیب شود تا بدنه دولت کوچک شود. اما موضوعی که پیش می‌آید این است که در این صورت نوع وظایف محوله به این وزارتخانه جدید چگونه خواهد بود.
استاد دانشگاه شریف توضیح می‌دهد: وزارتخانه‌ها علاوه بر نظارت، اجرایی هم هستند. اما سازمان حفاظت از محیط زیست ستادی است و کار آن نظارتی است.
محیط زیست یک سازمان نظارتی است
عباسپور معتقد است: خیلی درست نیست که سازمان حفاظت از محیطت زیست کشور تبدیل به یک وزارتخانه شود. این سازمان برای حفاظت از محیط زیست کشور وظیفه نظارتی بر عملکرد تمام وزارتخانه‌ها دارد.
به اعتقاد این دانش‌آموخته دانشگاه MIT آمریکا، اگر این سازمان مورد سوال هم باشد بالاترین مقام دولت یعنی رییس‌جمهور پاسخگو خواهد بود و در این صورت است که اهمیت این سازمان مشخص می‌شود. اما در خصوص وزاتخانه‌ها این مساله صادق نیست. در دنیا هم مقام معاونت بسیار بالاتر است.
عباسپور ادامه می‌دهد: در حال حاضر با طرح موضوعات اینچنینی مشکلات محیط زیست کشور حل نخواهد شد و به جای طرح این مسایل بایستی به حل معضلات محیط زیستی کشور اقدام کرد.
عضو کمیته علمی ارزیابی زیست محیطی کشور در پاسخ به این سوال که «در صورتی که سازمانی مثل سازمان حفاظت از محیط زیست کشور، تبدیل به وزارتخانه شود، آیا حوزه عملیاتی و کاری آن گسترده‌تر و در نتیجه ابزارهای در دسترسش قوی‌تر نخواهد شد؟» گفت: لزوما این‌طور نیست. مثلا در بحث تالاب‌ها و حق‌آبه‌ها تصمیم‌گیری در سطح دولت است. اگر سازمان حفاظت از محیط زیست تبدیل به وزارتخانه شود در خصوص همین تالاب‌ها و حق‌آبه‌ها هم بحث تعامل با وزارتخانه‌های نیرو و جهاد کشاورزی مطرح می‌شود.
عباسپور ادامه می‌دهد: در ایران همیشه بر سر اینکه چه کسی عهده‌دار مدیریت آب کشور باشد بحث بوده است. اگر وزارت محیط زیست تشکیل شود و بحث حق‌آبه‌ها به این وزارتخانه ارجاع شود، در این صورت بحث آب مورد نیاز کشاورزی و آشامیدن مطرح می‌شود.
عضو شورای مشورتی علوم و فنون نهاد ریاست‌جمهوری ادامه می‌دهد: در نهایت تغییر تشکیلات راه‌حل مناسبی برای این کار نیست. حق‌آبه‌ها بهتر است در سطح دولت مطرح شود. الگوی کشاورزی تغییر یابند و مباحث آبخیزداری به‌جد در دستور کار قرار گیرد. و بایستی فکری به حال بیش از 90 درصد آبی شود که در کشاورزی مصرف می‌شود. در هر صورت با تغییر تشکیلات سازمان حفاظت از محیط زیست و تبدیل آن به وزارتخانه مشکلی از مشکلات محیط زیست کشور حل نخواهد شد.
