ایران ۹۵۰ تن کیک زرد و الیاف کربن می‌خرد
رییس سازمان انرژی اتمی از خرید حدود هزار تن کیک زرد در آینده نزدیک از قزاقستان خبر داد و گفت که ۳۰۰ تن از این مقدار قرار است در ایران به uf۶ تبدیل شود.
به گزارش «انرژی امروز» علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران گفت: ایران بعد از اجرای برجام در حوزه فروش آب سنگین اراک، حدود ۷۰ تن آب سنگین را به کشورهای آمریکا و روسیه فروخت.
رییس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این پرسش که برخی مقامات سازمان انرژی اتمی میزان کیک زردی که در ازای اورانیوم غنی‌شده به ایران آمده است را کمتر از این مقدار اعلام می‌کنند، تصریح کرد: این تفاوت در این است که اگر یک محموله حدود ۲۰۰ تنی اورانیوم را بر مبنای اورانیوم خالص محاسبه کنیم، همان حدود ۲۰۰ تن می‌شود، اما اگر آن را بر اساس کیک زرد محاسبه کنیم، حدود ۲۳۴ تن می‌شود و تفاوت ارقامی که گفته می‌شود به این دلیل است. ضریب تبدیل در این رابطه حدود ۱۰۱۸ است.
خرید ۹۵۰ تن کیک زرد از قزاقستان در انتظار موافقت انگلیس
وی در ادامه از درخواست دیگر ایران برای خرید کیک زرد از قزاقستان به میزان ۹۵۰ تن و انعقاد قرارداد با این کشور خبر داد و اظهار کرد: این درخواست به دبیرخانه کمیسیون مشترک برجام ارجاع شده است.
صالحی ادامه داد: این توافق قرار است طی سه سال اجرایی شود که حدود ۶۵۰ تن آن به طور مستقیم و در دو محموله طی دو سال وارد کشور می‌شود و ۳۰۰ تن آن در سال سوم به ایران وارد و به گاز UF۶ تبدیل شده و مجدداً به قزاقستان تحویل داده می‌شود که در ازای تبدیل این مواد، هزینه آن به ایران پرداخت می‌شود.
وی گفت: پنج کشور عضو گروه ۱+۵ به طور کتبی موافقت خود را به دبیرخانه کمیسیون مشترک برجام که نماینده اتحادیه اروپا در گروه ۱+۵ مسئول آن است، اعلام کرده‌اند، اما انگلیس در آخرین لحظه با توجه به انتخابات آمریکا و مسایل خاورمیانه نظرش را تغییر داد. در عین حال ما منتظریم تا انگلیس نظر نهایی و کتبی خود را اعلام کند.
در سال ۹۶ تولیدات کیک زرد در ایران چندین برابر می‌شود
رییس سازمان انرژی اتمی در ادامه این گفت‌وگو با اشاره به تدابیر اتخاذ شده جهت اکتشاف و استخراج اورانیوم در ایران با بیان این نکته که `با توجه به اجرای عملیات اکتشاف هوایی که تاکنون انجام شده است، به نتایج بسیار خوبی در این زمینه رسیده‌ایم` افزود: می‌توانم بگویم که در سال ۹۶ تولیدات کیک زرد در ایران چندین برابر می‌شود و انشاءالله شاهد جهش در این حوزه خواهیم بود.
وی ادامه داد: با توجه به اقدامات سازمان انرژی اتمی در حوزه استخراج و تبدیل اورانیوم به کیک زرد در کارخانه اردکان یزد، پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم و الان نقاط امیدبخش زیادی که منبع اورانیوم خام هستند را مشخص کرده‌ایم. تاکنون بیش از ۶۰ درصد ایران از طریق اجرای عملیات اکتشاف هوایی رصد شده است که با تکمیل این روند، در تأمین نیازهای داخلی به خوداتکایی انشاءالله خواهیم رسید؛ تأکید می‌کنم خوداتکایی و نه الزاماً خودکفایی.
درخواست ایران برای خرید الیاف کربن
صالحی در ادامه با بیان این‌که `درخواست دیگر ایران در کانال خرید، الیاف کربن بوده است` اظهار کرد: آنها خواستار نمونه‌گیری از الیاف کربن در ایران بودند و ما دلیلی برای این کار نمی‌دیدیم از این رو به آنها اعلام کردیم که اگر الیاف کربن به ما بفروشند از همان الیاف استفاده می‌کنیم و آنها در جریان اطلاعات آن قرار می‌گیرند.
وی گفت: هنوز موضوع خرید الیاف کربن به طور رسمی در دستور کار کمیسیون مشترک برجام قرار نگرفته است، چرا که کشورهای عضو گروه ۱+۵ برای فروش الیاف کربن به ایران شرط و شروطی را مطرح می‌کنند که برای ما قابل پذیرش نیست.
نقشه راه تولید سوخت مشترک با روس‌ها به تأیید مقامات دو کشور رسید
رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان در پاسخ به این پرسش که گفته شده نقشه راه تولید سوخت مشترک میان ایران و روسیه ترسیم شده است، این نقشه راه از چه زمان و با چه تمهیداتی عملیاتی می‌شود؟ با تأکید بر این‌که سازندگان سوخت هسته‌ای در دنیا این فن‌آوری را به کشورهای استفاده‌کننده از نیروگاه‌های اتمی نمی‌فروشند، اظهار کرد: با این حال، با توجه به تجربه‌ای که در دوران جنگ تحمیلی داریم ـ که در مواقع حساس آن‌چه مورد نیاز بوده است را به ما ندادند ـ تصمیم کشور بر این بوده است که به طور کلی در زمینه‌های استراتژیک خوداتکا باشیم. یکی از این زمینه‌ها بحث فن‌آوری صلح‌آمیز هسته‌ای است که نظام تصمیم گرفت پس از پایان جنگ تحمیلی نسبت به تأمین مطمئن سوخت در داخل کشور با توجه به وجود نیروگاه اتمی بوشهر، اقدام شود.
صالحی با اشاره به این مطلب که ساخت سوخت کار آسانی نیست، گفت: دو سال پیش با تلاش متخصصان سازمان انرژی اتمی سوخت مشابه مجتمع سوخت نیروگاه اتمی بوشهر را ساختیم. هرچند هنوز کارهای زیادی است که باید انجام دهیم تا اطمینان حاصل کنیم سوخت ساخته شده برای قرار گرفتن در راکتور آماده است یا خیر. اما آن‌چه ایران در این زمینه انجام داده است در بین کشورهای در حال توسعه که در مسیر کسب دانش و فن‌آوری هسته‌ای حرکت کرده‌اند، کم نظیر است.
وی با اشاره به مرحله مهم تست نمونه مجتمع سوخت تولید شده برای نیروگاه‌های اتمی گفت: برای این کار باید سوخت را در راکتورهایی که به این منظور آماده شده‌اند، قرار داد. بر همین اساس، سوخت حدود ۳ الی ۴ سال در آن قرار می‌گیرد که به اصطلاح به آن تست(PIE) Post Irradiation examination گفته می‌شود.
رییس سازمان انرژی اتمی تأکید کرد که برای تست سوخت مورد نیاز در نیروگاه‌های اتمی در ایران نیازی نیست که مجتمع‌های سوخت در اندازه طبیعی بسازیم، بلکه نمونه‌های کوچکی از آنها را با استفاده از اورانیوم می‌سازیم تا در سیستم PIE تست شود.
صالحی در ادامه توضیح داد: وقتی مذاکرات هسته‌ای شروع شد، هم‌زمان با روس‌ها وارد مذاکره برای احداث واحدهای جدید نیروگاهی شدیم. در کنار آن، با توجه به نیاز ایران و مشارکت روس‌ها برای ساخت حداقل ۲ نیروگاه اتمی قدرت دیگر در ساختگاه نیروگاه اتمی بوشهر، ایران متقاضی ساخت سوخت مشترک با همراهی روس‌ها در داخل خاک خود شد. این در حالی است که علاوه بر ۳ نیروگاه، احتمال دارد روس‌ها با همراهی متخصصان کشورمان نیروگاه‌های بیش‌تری را در آینده با توجه به نیاز کشور و برنامه تامین ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای احداث کنند.
وی ادامه داد: یکی از نکات مفید که پیرامون آن در مذاکرات هسته‌ای بحث شد و در نهایت نهایی شد، توافق در باب ساخت سوخت مشترک میان ایران و روسیه بود که ما اعلام کردیم متقاضی کمک آنها در این زمینه هستیم. از این رو، با توجه به رابطه خوب ایران و روسیه و تجربه قبلی روس‌ها در صنعت نیروگاه سازی ایران و این‌که ایران کشوری مبتدی در عرصه هسته‌ای نیست و دارای تجربیات و دانش فراوانی است، قرار شد تا روس‌ها به ما در این زمینه کمک‌های مشورتی داشته باشند. از این رو تفاهم‌هایی انجام شد و الان این تفاهم بعد از رایزنی‌های فشرده و طولانی که بیش از دو سال به طول انجامید به نقشه راه تبدیل شده است. آقای کمالوندی در سفری که اخیراً به روسیه داشتند، این نقشه راه را تنظیم کردند. لازم به ذکر است که این نقشه راه به تأیید مقامات دو کشور رسیده است.
صالحی درباره تست سوخت راکتور اراک و امکان انجام این کار در ایران در آینده، تصریح کرد: برای راکتور اراک سیستم PIE در روند بازطراحی دیده شده است و در برجام گفته شده، اگر بخواهیم تست PIE انجام دهیم آنها (۱+۵) باید به ما کمک کنند. کشورهایی مثل فرانسه و روسیه این توانمندی را در اختیار دارند.
رییس سازمان انرژی اتمی در ادامه گفت: اکنون در مجتمع اصفهان امکانات وسیعی برای تولید سوخت در اختیار داریم و روس‌ها در بازدیدی که از این تأسیسات داشتند، از نزدیک با امکانات ایران آشنا شدند. آقای اسپایسکی، معاون انرژی اتمی روسیه در این بازدید خیلی به ما تبریک گفتند که تا این حد گام‌های بلند برداشته شده است.
ساخت ۲ یا ۳ مجمتمع سوخت برای نیروگاه بوشهر به افق ۱۰ ساله نیاز دارد
وی در پاسخ به این پرسش که نقشه راه تولید سوخت چه زمان عملیاتی می‌شود؟ اظهار کرد: باید به این موضوع اشاره کنیم که یک افق ۱۰ ساله در این رابطه پیش رو داریم. البته این بدین معنا نیست که در پایان ۱۰ سال، ۱۵۰ مجتمع سوخت نیروگاهی مثل نیروگاه بوشهر آماده داشته باشیم، شاید در این فرصت بتوانیم ۲ یا ۳ مجتمع سوخت را ساخته و تست کنیم.
رییس سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: فعالیت‌های مربوط به حوزه فن‌آوری هسته‌ای چیزی نیست که یک شبه و یک ساله به دست آید. متأسفانه درک دقیقی از روند و چگونگی تحقق فعالیت‌های هسته‌ای در بخش مهمی از جامعه ایجاد نشده است. تصور می‌شود مثلاً می‌توان طی چند سال به مرحله ساخت سوخت هسته‌ای برای نیروگاه‌های قدرت و تست آن رسید، در حالی که این طور نیست. این‌گونه فعالیت‌ها بسیار زمان بر است. در سال ۱۳۶۸ در دولت مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی و در زمان مدیریت جناب آقای دکتر امراللهی در سازمان انرژی اتمی اولین سانتریفیوژها وارد کشور شد اما ما در سال ۱۳۷۶ توانستیم یکی از این سانتریفیوژها را سرپا کنیم و در نهایت در سال ۱۳۸۴ به یک زنجیره سانتریفیوژ رسیدیم و اکنون که دانش و تکنولوژی هسته‌ای را تا حدودی در اختیار داریم، اگر بخواهیم یک ماشین سانتریفیوژ جدید طراحی کنیم و بسازیم، این فرآیند حداقل ۸ سال به طول خواهد انجامید.
صالحی در ادامه با اشاره به طولانی بودن روند ساخت و تست سانتریفیوژ IR-۸ گفت: ساخت ماشین IR-۸ را وقتی مذاکرات هسته‌ای در سال ۱۳۹۲ در دولت یازدهم شتاب گرفت، اعلام کردیم اما دو هفته پیش توانستیم به آن گاز تزریق کنیم و در این مدت مشغول تست مکانیکی آن بودیم، نه این‌که کار روی این ماشین متوقف شده باشد.
تست IR-۸ بدون هیچ اختلال و در هم شکستنی ادامه دارد
رییس سازمان انرژی اتمی هم‌چنین در ادامه با بیان این‌که `خبر خوش این است که ماشین IR-۸ بدون هیچ‌گونه در هم شکستنی (CRASH) تا الان فعالیت داشته است` خاطرنشان کرد: نسل‌های قبلی و حتی نسل اول سانتریفیوژها را که می‌خواستیم آزمایش کنیم همواره با این مشکل رو به رو بودند، اما خوشبختانه با توجه به دانش و تجربیاتی که در این سال‌ها متخصصان کشور به دست آوردند امروز درباره این ماشین این مشکل وجود ندارد و این گامی بلند و مثبت است.
وی درباره این‌که برنامه ایران برای غنی‌سازی در سال‌های بعد از برجام استفاده از چه نسل سانتریفیوژ است؟ گفت: برنامه ما این است که از ماشین‌های IR-۲m و IR-۴ استفاده کنیم که از سال ۱۰ به بعد سعی می‌کنیم. کنیمIR-۱ این دو ماشین را جایگزین
تولید IR-۱ را کنار گذاشته‌ایم
صالحی در پاسخ به این پرسش که آیا IR-۱ از رده تولید ایران بعد از سال هشتم و دهم خارج می‌شود، با تأیید این مطلب گفت: در حال حاضر پنج هزار سانتریفیوژ IR-۱ داریم. ما همین الان هم تولید این نسل را کنار گذاشته‌ایم، هر چند در انبارهایمان از این نسل هنوز داریم و به ضرورت به عنوان جایگزین ماشین‌های معیوب که در حال کار هستند در هشت سال آینده از آنها استفاده می‌شود و اگر موجودی ما در این مدت تمام شود در چارچوب برجام اجازه ساخت این ماشین را به اندازه نیاز داریم.
سود سهام ایران در شرکت‌های یورودیف و راسینگ اکنون در دسترس است
رییس سازمان انرژی اتمی در ادامه این گفت‌وگو درباره آخرین تلاش‌ها برای بازگرداندن سود سهام ایران در شرکـت‌های یورودیف و راسینگ که به خاطر تحریم‌ها پول‌های ایران بلوکه شده بود، اظهار کرد: در رژیم گذشته ۱۰ درصد از سهام شرکت یورودیف متعلق به ایران بود. البته این شرکت در حال برچیده شدن است چون تکنولوژی که غنی‌سازی با آن انجام می‌گرفت دیفیوژن بود که دیگر به صرفه نیست و قرار است این مجموعه به کارخانه دیگری تبدیل شود. در سال‌های قبل از تحریم که امکان دریافت سود بود، آن را دریافت می‌کردیم اما وقتی تحریم شدیم، این مبالغ بلوکه شد. با این حال الان سود ایران در شرکت یورودیف از حالت بلوکه خارج و در دسترس است.
وی درباره سهام ایران در شرکت راسینگ نامیبیا نیز گفت: قبل از انقلاب سرمایه‌گذاری در معادن بزرگ حوزه آفریقای جنوبی از جمله نامیبیا انجام شد. تا سال ۱۳۸۸ سازمان انرژی اتمی در این رابطه مسئول بود، اما امسال بعد از برجام دوستان در وزارت امور خارجه علاقه‌مند شدند این مسأله را پیگیری کنند و اکنون این موضوع با کمک وزارت اقتصاد و دارایی و بخش سرمایه‌گذاری‌های خارجی این وزارت‌خانه در حال پیگری است.
وزارت‌خانه‌های خارجه و اقتصاد سهام ایران در شرکت راسینگ را پیگیری می‌کنند
صالحی در پاسخ به این پرسش که ایران هم‌چنان می‌خواهد سهام خود در این شرکت را حفظ کند؟ تصریح کرد: سهم ایران در راسینگ حدود ۱۵ درصد است و تا الان هم ایران تصمیمی برای خارج کردن سهام خود در راسینگ را ندارد و سود آن هم که در سال‌های تحریم بلوکه شده بود اکنون آزاد شده و در دسترس است. از آنجایی که سازمان انرژی اتمی در این خصوص مسئول نیست، تصمیم درباره این‌که با سود سهام چه کار خواهد شد به عهده وزارت امور اقتصادی و دارایی است. البته به طور طبیعی باید سازمان انرژی اتمی در این رابطه مسئول می‌بود، اما در هر حال فعلا کار به عهده وزارت امور اقتصادی و دارایی است.
امکان ساخت پیشران هسته‌ای با سوخت ۳.۵ درصد امکان‌پذیر است، اما…
معاون رییس‌جمهور در پاسخ به این پرسش که شما و دیگر مقامات سازمان انرژی اتمی و وزارت امور خارجه اعلام کردید که ساخت پیشران هسته‌ای در چارچوب برجام و با سوخت ۳.۵ درصد در واکنش به تمدید قانون آیسا امکان‌پذیر است، اما بسیاری از کارشناسان و اهل فن می‌دانند که ساخت پیشران هسته‌ای تجاری یا نظامی با سوخت ۳.۵ درصد نه تنها عقلانی و به صرفه اقتصادی نیست بلکه به لحاظ فنی توجیهی ندارد، گفت: امکان ساخت پیشران هسته‌ای با سوخت ۳.۵ درصد امکان‌پذیر است، اما بستگی دارد که سفارش‌دهنده چه نوع پیشرانی و برای چه هدفی بخواهد. قلب راکتور در پیشران‌های هسته‌ای کوچک طراحی می‌شوند، چه با سوخت ۳.۵ درصد باشد چه بیش از ۶۰ درصد. بنابراین مشکل حجم نداریم، بلکه مشکل حفاظ راکتور است که باید قلب را در خود نگه دارد و این حفاظ گاهی به چند ۱۰ تن می‌رسد. هم‌چنین این‌که راکتور با چه قدرتی درخواست شود، حایز اهمیت است. بین راکتور ۲ مگاواتی یا ۳۰ مگاواتی تفاوت است.
وی ادامه داد: ما با مسئولان محترم سازمان کشتیرانی و مسئولان نظامی در حال مذاکره هستیم که طراحی‌هایمان بر چه مبنایی باشد. به آنها گفته‌ایم که حداکثر وزن و حداکثر حجم برای آنها چقدر است تا بر اساس آن طراحی‌هایمان را انجام دهیم. ممکن است نوعی زیردریایی بخواهند که هر یک سال نیاز به سوخت‌گذاری مجدد داشته باشد و ممکن است هر 10 سال یک بار بخواهند این کار انجام شود و بسته به این مسأله، غنای سوخت متفاوت می‌شود. اگر یک سال باشد غنا را می‌توانیم پایین بیاوریم، اما اگر برای سالیان طولانی نخواهند سوخت عوض شود، به سوخت با غنای بالا نیاز داریم.
رییس سازمان انرژی اتمی تأکید کرد که پروژه ساخت پیشران هسته‌ای با فرض تأمین امکانات یک پروژه حدود ۱۰ ساله به طول می‌انجامد.
وی گفت: کشوری مثل برزیل به عنوان کشوری در حال توسعه از سال‌های دور به دنبال ساخت زیردریایی‌های هسته‌ای است و در اساس غنی‌سازی در برزیل توسط نیروی دریایی این کشور انجام شد تا برای نیروی دریایی خود زیردریایی هسته‌ای بسازد، اما هنوز موفق به این کار نشده است. تنها کشورهایی که موفق به ساخت این نوع زیردریایی‌ها شدند پنج کشور هسته‌ای و احتمالاً هند است.
صالحی خاطرنشان کرد: ساخت پیشران هسته‌ای کاری بسیار ارزشمند و مهم است، اما وقت و هزینه می‌خواهد. ما کار را شروع کردیم و خوشبختانه به خاطر تجارب زیادی که داریم می‌توانیم این کار را انجام دهیم و هیچ کمبودی نداریم. ما بر روی کاغذ می‌توانیم ظرف یک مدت معقول پیشران هسته‌ای تجاری یا نظامی طراحی کنیم، اما برای ساخت به زمان و هزینه قابل توجهی نیاز داریم.
وی در پاسخ به این پرسش که برنامه سازمان انرژی اتمی برای ساخت راکتورهای کوچک در چه مرحله‌ای است؟ گفت: از دو تا سه سال گذشته ما اعلام کردیم نیروگاه‌های بعدی را مایلیم ۱۰۰ مگاواتی بسازیم. چون نیروگاه‌های هزار مگاواتی علاوه بر هزینه زیاد، نیاز به آب فراوان دارند و ما این میزان آب را فقط در حاشیه دریاهایمان داریم. اما نیروگاه‌های ۱۰۰ مگاواتی را می‌توانیم همه جا بسازیم. شاید نیروگاه‌های ۱۰۰ مگاواتی هر کیلو وات نصب آن گران‌تر باشد که با توجه به پایین بودن قدرت، هزینه ساخت هر واحد قابل قبول است. این در حالی است که هر مگاوات که در نیروگاه‌های هزار مگاواتی نصب شود ۵ هزار دلار است که برای تولید هزار مگاوات ۵ میلیارد دلار هزینه خواهد شد، اما در نیروگاه‌های کوچک ۱۰۰ مگاواتی هر مگاوات حدود ۷ هزار دلار است و ۷۰۰ میلیارد دلار نیاز است.
از همکاری با تمامی کشورها در حوزه فعالیت‌های هسته‌ای استقبال می‌کنیم
صالحی درباره توافق با چینی‌ها برای ساخت دو واحد ۱۰۰ مگاواتی نیروگاه اتمی و تمایل ایران به همکاری با چین در این زمینه با تأکید بر این‌که ما از همکاری با تمامی کشورها در حوزه فعالیت‌های هسته‌ای استقبال می‌کنیم، اظهار کرد: هیأتی اخیرا از چین به ایران آمدند و در رابطه با ساخت دو واحد نیروگاه ۱۰۰ مگاواتی گفت‌وگوهایی انجام دادیم. ما درباره دو واحد ۱۰۰ مگاواتی جدی هستیم و می‌خواهیم به جای راکتورهای بزرگ، راکتور کوچک بسازیم تا همه نقاط کشور بهره‌مند شوند و نیاز برق کشور را به صورت توزیع شده تأمین کنیم. هم‌چنین از نظر اقتصادی و به روز بودن نیز مناسب‌تر هستند. به لحاظ ایمنی نیز اگر اتفاقی بیفتد این راکتورها اتوماتیک خاموش می‌شوند. بنابراین ایمنی بالایی هم دارند.
وی گفت: اگر ایران رودخانه‌های بزرگ داشت، ساخت راکتورهای قدرت هزار مگاواتی در حاشیه رودخانه‌ها توجیه داشت اما حالا که نداریم ساخت این نوع نیروگاه‌ها به تعداد زیاد چندان توجیه ندارد.
رییس سازمان انرژی اتمی در ادامه درباره روند بازطراحی راکتور اراک و اختلاف نظر ایران و چین بر سر قرارداد مشاوران گفت: در بحث مدرن سازی راکتور اراک قراردادها تمام شده و ۱۰۰ صفحه قرارداد تنظیم شده است، اما متأسفانه چینی‌ها قیمت ساعت کارشناسان‌شان را بالا برآورد کرده‌اند. برای ما مشکلی نیست، اما به لحاظ اصولی درست نیست که مثلا بگویند کارشناس ما ساعتی ۲۰۰ دلار می‌گیرند.
