سفر هدفمند پادشاه عربستان در بخش انرژی

سفر ملک سلمان پادشاه عربستان به چهار کشور آسیایی و اختصاص مبالغ هنگفت برای سرمایه‌گذاری در این کشورها، یک هدف مهم در پس پرده دارد: بهبود روابط عربستان با اقتصادهای برتر آسیا به منظور استقرار پایگاهی مطمئن در این نقطه از جهان درمقابل غرب.

به گزارش خبرنگار بین‌الملل انرژی امروز، سفر پادشاه عربستان به ژاپن نیز به منظور توسعه روابط اقتصادی با این کشور شرق آسیا صورت گرفته است، زیرا عربستان اصلی‌ترین تامین‌کننده نفت ژاپن و شریک تجاری قدرتمندی برای این کشور محسوب می‌شود و هر دو کشور علاقمندند این روابط را به بالاترین حد ممکن ارتقا دهند.

ژاپن سومین اقتصاد برتر دنیا و سومین کشورصنعتی جهان بعد از چین و آمریکا نام گرفته است. اما به دلیل فقدان ذخایر طبیعی برای ثبات توسعه صنعتی و تکنولوژیکی، به میزان بسیاری به واردات نفت و گاز و فراورده‌های نفتی متکی است. به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، در سال 2016 ژاپن چهارمین مصرف‌کننده و واردکننده نفت بعد از آمریکا، چین و هند بود. از سوی دیگر، عربستان نیز برای تامین منابع مالی تغییر ساختار اقتصادی خود، به میزان زیادی به صادرات نفت به کشورهای آسیایی از جمله ژاپن وابستگی دارد.

بزرگترین تامین‌کننده نفت

ژاپن وابستگی بسیاری به واردات نفت از کشورهای خاورمیانه دارد، به نحوی که روزانه بیش از 2.87 میلیون بشکه نفت یا تقریبا 87 درصد از واردات نفت خام این کشور از این منطقه صورت می گیرد، و در این میان عربستان حایز رتبه اول است.

به گفته تحلیلگران حوزه انرژی، شاید بتوان ژاپن را یکی از نقاط درخشان استراتژی ریاض در حفظ سهم بازار خود در بازارهای حیاتی آسیا دانست. در سال گذشته و برای سومین سال متوالی، سهم عربستان سعودی در بازار ژاپن از 33.48 درصد در 2015 به 36 درصد افزایش یافت. 

میانگین عرضه روزانه نفت عربستان به ژاپن نیز در سال 2016 بالغ بر 1.182 میلیون بشکه گزارش شده است که در حدود 4.7 درصد نسبت به سال قبل افزایش داشته و بالغ بر 35.7 درصد از مجموع واردات نفت خام این کشور را تشکیل می داد.

علیرغم افزایش مبادلات نفتی بین دو کشور، اما مبادلات تجاری آنها طی سال های اخیر کاهش قابل توجهی یافته است.

نشریه اکونومیست طی گزارشی پیش بینی کرده است اقتصاد ژاپن طی 5 سال آینده تلاش همه‌جانبه‌ای برای رشد و ترقی در پیش خواهد گرفت که در این میان کاهش جمعیت و ایجاد ظرفیت های تولیدی مازاد دلایل اصلی رشد اقتصادی ژاپن در میان مدت و طولانی مدت به شمار می روند.

موسسه تحقیقاتی BMI نیز پیش بینی کرده که طی دهه آینده، ژاپن همچنان سومین واردکننده نفت خام آسیا باقی خواهد ماند، اما انتظار می‌رود این روند به طور تدریجی سیر نزولی یابد.

اما موضوعی که می‌تواند برای ریاض نگران‌کننده باشد، افزایش رقابت دوباره درمیان بازارهای آسیایی طی سال‌های پیش‌رو و به دلیل ورود میلیون‌ها بشکه نفت خام از سوی تولیدکنندگان داخل و خارج از اوپک است. به گزارش آژانس بین المللی انرژی، انتظار می‌رود بین سال‌های 2016 تا 2020، اوپک ظرفیت تولید خود را تا دو میلیون بشکه در روز افزایش دهد که حجم عمده این افزایش تولید از سوی عراق و ایران خواهد بود.

فراتر از نفت خام

عربستان در نظر دارد ساختار اقتصادی خود را تغییر داده و از وابستگی خود به درآمدهای نفتی به میزان بسیاری کاهش دهد، ژاپن نیز فرصت های بسیار چشمگیری برای سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک در حوزه تکنولوژی که یکی از اولویت های اصلی عربستان است را در اختیار مقامات سعودی قرار داده است.

طبق گزارش فایننشال تایمز، سال گذشته موسسه ژاپنی SoftBank Group با ایجاد صندوق سرمایه‌گذاری 100 میلیارددلاری همراه با عربستان موافقت نمود. در این صندوق که طی چند هفته آینده فعالیت خود را آغاز خواهد کرد 10 سرمایه گذار دیگر از جمله Apple، Oracle، Qualcomm و Hon Hai Precision Industry حضور دارند.

صندوق سرمایه‌گذاری دولتی عربستان با 45 میلیارد دلار دارایی، بزرگترین سرمایه‌گذار این صندوق خواهد بود، درحالیکه موسسه ژاپنی،  25 میلیارد دلار طی بازه زمانی پنج ساله در آن سرمایه‌گذاری خواهد کرد.

علاوه بر آن، مقامات عربستان برنامه‌ریزی کرده اند تا 2023، تامین انرژی از منابع تجدیدپذیر را در اولویت برنامه های خود قرار دهند که خود، نیازمند سرمایه گذاری 30-50 میلیارد دلاری است. در عین حال، طبق اظهارات وزیر انرژی عربستان، خالید الفالیح، مطالعات مقدماتی احداث دو نیروگاه هسته ای با ظرفیت 2.8 مگاوات نیز در حال انجام است.

از منظر عربستان، ژاپن شریک بسیار خوبی برای اهداف توسعه اقتصادی کشور از جمله توسعه صنعتی، ارتقای انرژی خورشیدی، بهره‌وری انرژی، و بهبود زراعت به شمار می‌رود.  عربستان به شدت نیازمند تکنولوژی‌های پیشرفته، جذب سرمایه‌گذاران خارجی و توسعه منابع انسانی در جهت تغییر ساختار اقتصادی است و ژاپن می‌تواند در این زمینه تجربیات گرانقدری در اختیار مقامات سعودی قرار دهد.

به گزارش فایننشال تایمز، شاید مهمترین مسئله مورد مذاکره بین طرفین طی ملاقات ملک سلمان از ژاپن، آمادگی آرامکو برای بزرگترین ارائه عمومی سهام در جهان باشد که طبق اعلام مسئولان شرکت، در نیمه دوم 2018 اتفاق خواهد افتاد. اما آنچه که نباید از نظرها پنهان بماند این نکته است که جلب توجه عربستان به بازار سهام توکیو – سومین بازار مالی دنیا بعد از NYSE و Nasdaq – کمک بسیار بزرگی در جهت احیای برنامه‌های اقتصادی نخست وزیر ژاپن، شینزو آبه، خواهد بود.