ملی شدن صنعت نفت و ضرورت بازتولید سرمایه اجتماعی

مهندس سیدعماد حسینی | رئیس هیات‌مدیره هلدینگ انرژی تاپیکو | سردبیر ماهنامه تازه‌های انرژی

مطالعۀ تاریخ زندگی بشر در قرن های متمادی بیانگر آن است که هر عصری از تاریخ ارزش های ویژه ای دارد که به  منزلۀ شاخص برجستۀ آن دوران به شمار می آید. این روزها که دوران جهانی شدن با تأکید بر گسترش بیش ازپیش ارتباطات انسانی در حال گذر است، به باور بسیاری از اندیشمندان و صاحب نظران، داشتن منابع انسانی توانمند، خلاق و ارزش آفرین سلاح اصلی مدیران در عرصۀ رقابت خواهد بود.

افزون بر این مهم، درک و فهم روند تولید و انباشت «سرمایۀ اجتماعی»، به منزلۀ یکی از شاخص های توسعۀ جوامع و مزیت رقابتی سازمان های نوین که درواقع نمود اقتصادی حاصل از جاری و ساری بودن شبکه‌های اعتماد و هنجارپذیری منابع انسانی است، ازجمله دغدغه هایی اندیشمندان عرصۀ مدیریت در سالیان اخیر به شمار می رود.

نامهربانی و کم توجهی به مدیران و متخصصان برجسته، انبوه نامهربانی ها با نخبگان جامعه و روند شتابان فرار مغزها و دست­ها در سال‌های گذشته آثار ناگواری بر تار  وپود اقتصاد کشور برجای گذاشته است. توجه به این موارد از یک سو و از سوی دیگر، جایگاه ویژه حوزۀ انرژی در روند توسعه و نقش پررنگ آن در اقتصاد کشور، ضرورت توجه به این مهم را در تمامی  عرصه‌ها، خصوصاً بخش های مرتبط با حوزۀ انرژی بیش ازپیش نمایان می سازد.

رهایی از اوضاع کنونی و بازآفرینی کارکردی عقلانی تر از مزیت نسبی بهره مندی از ذخایر فسیلی و تجدیدناپذیر انرژی، اگرچه گذر از مسیری صعب و پرپیچ و خم را طلب می کند، اما به هیچ روی دست نیافتنی و غیرممکن نیست. برای نیل به این مقصود و رهایی تار  وپود اقتصاد بیمار ایران از چنبرۀ «طلای سیاه» عزم و اراده ای همگانی نیاز است.

اگرچه رنج یک قرن «نفتی بودن» و زندگی آمیخته با نفت، دشواری  ها و مصائب بسیاری را فراروی توسعۀ ایران و رفاه ایرانیان پدید آورده است، اما ضروری است با حضور اندیشمندان، صاحب نظران و کارشناسان عرصه ها و البته گرایش های مختلف سیاسی، ضمن آسیب شناسی نفت و بررسی ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی آثار آن بر شئون زندگی ایرانیان در قرن گذشته، برای ایران نفتی در سال های آینده راهی تازه گشود.

هرچند میان تصمیم گیران و تصمیم سازان، کم‌شمارند افرادی که میل به اظهارنظر مستقیم و واقعی در این باره داشته باشند، اما باید بر این موضوع تأکید داشت که نفت و درآمدهای حاصل از آن، «امانت» نسل امروز و نسل های بعدی در دستان دولت مردان است و آنان باید بدانند که صاحب نفت، «ملت» است و نه «دولت»!