چرا شعار امسال روز جهانی آب مهم است؟
بخش آب سازمان ملل متحد، شعار سال 2017 روز جهانی آب در 22 مارس (مصادف با دوم فروردین ماه) را «پساب» اعلام کرد.
روز جهانی آب نخستین بار در سال 1992 در بیست و یکمین دستور جلسه همایش محیط زیست و توسعه سازمان ملل (unced) در شهر ریودوژانیروی برزیل بطور رسمی مطرح شد.
در این همایش از همه کشورها خواسته شد تا در راستای اجرای بیانیه 21 سازمان ملل، این روز را به عنوان روز ترویج و آگاهسازی مردم در مورد آب اختصاص داده و از طریق پخش و اشاعه نشریات و برگزاری همایشها، سمینارها و نمایشگاهها در گرامیداشت آن بکوشند.
علاوه بر کشورهای عضو سازمان ملل، بسیاری از سازمانهای غیردولتی و NGO ها نیز در این روز بر اهمیت آب سالم تاکید کرده و این روز را بهعنوان روز توجه عموم به مسایل حیاتی آب در نظر میگیرند.
مشارکت آژانسها و نمایندگیها NGOها مسائلی از قبیل چگونگی دستیابی بیش از یک میلیارد نفر به آب شرب سالم و یا نقش زن و مرد در خانواده برای دستیابی به آب سالم را پررنگتر میکند.
همچنین آژانسی از سوی سازمان ملل برای هماهنگی مسائلی در مورد روز جهانی آب تعیین میشود که بسیاری از مسایل را در مورد منابع آبی منعکس میکند. بخش امور اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل (UNDESA)، دهه 2005 تا 2015 را با عنوان (آب برای زندگی) معرفی کرده است.
این دهه با هدف جهانی تمرکز بیشتر روی موضوعات مربوط به آب آغاز شده که تلاش برای استفاده از مشارکت زنان در فعالیتهای توسعه مرتبط با آب و همکاری در همه سطوح برای دستیابی به اهداف مربوط به آب در اعلامیه هزاره و برنامه نشست جهانی توسعه پایدار در ژوهانسبورگ را شامل میشود.
به گزارش سازمان مدیریت منابع آب کشور، بر اساس یکی از اهداف توسعه پایدار (SDG) باید تا سال 2030 کیفیت آب را از طریق کاهش آلودگی، به حداقل رساندن پخش مواد شیمیایی و خطرناک، به نصف رساندن سهم پسابهای تصفیه نشده و در واقع افزایش توان بازچرخانی و استفاده مجدد ایمن به صورت جهانی بهبود بخشیم.
اکنون در جهان بیش از 80 درصد پسابهای تولیدی بدون تصفیه و استفاده مجدد به اکوسیستم رها میشوند. در حال حاضر اکثر شهرهای کشورهای در حال توسعه از زیرساخت و منابع مناسبی برای مدیریت پسابها با روشی موثر و پایدار برخوردار نیستند. فرصتهای بهره برداری از پسابها به عنوان یک منبع، بسیار زیاد است.
پسابهای تصفیه شده، منبع مقرون به صرفه و پایدار آب و انرژی، مواد مغذی و سایر مواد بازیافتنی است. هزینههای مدیریت پسابها تا حد زیادی به واسطه منافع آن در زمینه سلامت انسانها، توسعه اقتصادی و پایداری محیط زیست و نیز ایجاد فرصتهای شغلی جدید و ایجاد مشاغل سبز بیشتر، زیاد است.
تا سال 2030 انتظار میرود تقاضای جهانی برای آب تا 50 درصد رشد داشته باشد که اکثر آن هم در شهرها خواهد بود. بنابراین به رویکردهای جدید جمع آوری پساب، تصفیه ایمن و مدیریت آنها نیاز مبرم خواهیم داشت.
در مناطق محروم شهری و روستایی کشورهای در حال توسعه بخش عظیمی از پسابها بطور مستقیم به نزدیکترین زهکش سطحی یا زیرزمینی، گاهی اوقات بدون تصفیه یا با تصفیه خیلی کم تخلیه میشوند.
علاوه بر آن، آبروهای خانگی و فاضلاب انسانی، بیمارستانها و صنایع وابسته شهری مانند معادن کوچک، اغلب بخش عظیمی از پسابهای شیمیایی سمی و دارویی را به داخل سیستم فاضلاب تخلیه میکنند.
آلودگی آبهای سطحی و زیرزمینی از طریق مصرف پسابهای تصفیه نشده در کشاورزی یکی از مسائل عمده در بسیاری از کشورهای در حال توسعه است. کشاورزان بطور فزاینده به منابع آب غیرمتعارف پسابها یا به دلیل مواد مغذی بالای آن و یا عدم دسترسی به منابع آب متعارف روی آورده اند.
اگر از پسابهای تصفیه شده استفاده شود، منبع ارزشمندی از نظر آب و مواد مغذی در دسترس خواهد بود که به امنیت غذایی و آبی و بهبود معیشت مردم کمک میکند و در غیر این صورت امراض مختلف را شایع خواهد کرد.
اظهارات وزیر نیرو
وزیر نیرو دراینباره گفت: اهمیت کیفیت آب کمتر از کمبود آن نیست و هرگونه غفلت از آن سلامت و بهداشت جامعه را تهدید میکند.
حمید چیتچیان خاطرنشان کرد: کیفیت پایین آب، بخشی از منابع آبی را از قابلیت استفاده خارج میکند و به مساله کمبود آب دامن میزند.
وی گفت: فاضلابهای شهری و صنعتی، زهابهای کشاورزی دلایل اصلی کاهش کیفیت آبها هستند که منابع آبی زیرزمینی و رودخانهها را آلوده میکنند.
وزیر نیرو یادآوری کرد: گاهی اوقات فاضلابهای صنعتی حاوی برخی فلزات سنگین و عوامل شیمیایی آلوده کننده هستند، بویژه در کشورمان که استفاده از سموم و کودهای شیمیایی به نسبت زیاد است، با انجام هر بار آبیاری اضافه این سموم و کودها وارد جریانهای آب سطحی و زیرسطحی میشود.
به گفته چیتچیان، در دولت یازدهم موضوع کیفیت منابع آبی و محیط زیست در کانون توجه و اولویت قرار گرفته است.
وزیر نیرو تاکید کرد: برای نخستین بار در تاریخ مدیریت منابع آب کشور، برنامه آمایش آب توسط وزارت نیرو تهیه شد که در آن یکی از توجهات اصلی به مساله آب و محیط زیست بوده است.
به گفته چیتچیان، اکنون 10.7 میلیارد مترمکعب از مجموع آبهای تجدیدپذیر کشور به حیات رودخانهها و تالابها و مصارف زیست محیطی تخصیص یافته و علاوه بر آن موضوع تصفیهخانهها به شدت در کانون توجهات قرار گرفته است.
از سال 1993، هر سال یک شعار جدید درباره مسائل حیاتی و حساس آن زمان برگزیده میشود تا فعالیتهای جامعه بر پایه آن شعار شکل گیرد.
از 1994 تا 1999 میلادی نامهای ویژه روزهای جهانی آب به ترتیب «آب و دغدغههای همگانی»، «آب و زنان»، «آب و شهرهای تشنه»، «آب جهان، آیا کافی است؟»، «آب زیرزمینی، گنجینه پنهان» و «همه در پایین دست رودخانهها زندگی میکنند» بود.
از سال 2000 میلادی به بعد، نامهای «آب برای قرن 21»، «آب برای سلامت»، «آب برای توسعه»، «آب برای آینده»، «آب و بلایا» و «آب برای زندگی» انتخاب شد.
«آب و فرهنگ»، «سازگاری با کم آبی»، «آب و سلامت»، «آبهای مشترک، فرصتهای مشترک» و «آب پاک برای جهان سالم» نام سالهای 2006 تا 2010 میلادی بود.
از آن زمان تاکنون نیز شعارهای «آب برای شهرها: پاسخ به چالش شهرنشینی»، «آب و امنیت غذایی»، «آب در هر مکان برای همگان با همکاریهای بین المللی»، «آب و انرژی»، «آب و توسعه پایدار» و «آب و مشاغل» (در سال 2016 میلادی) برای روز جهانی آب برگزیده شد.
