طلای سیاه نایاب شد

سید علی عباسی، کارشناس نفت در شماره امروز روزنامه اعتماد درباره آینده منابع نفتی یادداشتی منتشر کرده است؛ که در ادامه می‌آید:

نفت، طلای سیاه که این روزها بر پیکره اقتصاد ما و بسیاری از کشورهای دنیا سایه افکنده است، مساله‌ای است که بخش‌های مختلف اقتصاد را به ویژه در اقتصادی‌های نوظهور تحت تاثیر قرار می‌دهد. به همین دلیل در این نگاره به وضعیت فعلی نفت در بازارهای جهانی خواهم پرداخت. برآورد میزان افزایش میزان مصرف نفت کار آسانی نیست. دلیل آن هم این است که متقاضیان آمار دقیقی از تقاضای نفت خود اعلام نمی‌کنند؛ حتی در اقتصاد‌های پیشرفته داده‌های تقاضای نفت با یک تا دو ماه تاخیر به روز می‌شود؛ پس به غایت در اقتصاد‌های نوظهور که بیشترین حجم مصرف نفت را دارند این داده‌ها هم با تاخیر به دست ما می‌رسند و هم در میزان تخمین درستی آن باید دقت بیشتری را مد نظر قرار داد. بنابراین در غالب اوقات، ارزیابی تقاضای جهانی، اغلب حدس زده می‌شود، زیرا تحلیلگران سعی می‌کنند محاسبه مقدار مصرف نفت و ذخیره‌سازی آن را ارزیابی و بعداز آن به کاهش وجود نفت یا افزایش آن اظهارنظر کنند. با این نگاه به این نظریه می‌رسیم که در ماه‌های اخیر با افزایش مصرف نفت در بازارهای جهانی روبرو بودیم و درهفته‌هایی که گذشت این افزایش مصرف به‌شدت ملموس بوده است تا جایی که باعث کاهش موجودی نفت و این اتفاق باعث رشد قیمت نفت در روزهای اخیر شده است. تا آنجاکه اطلاعات قطعی که در دسترس هستند همه نشان می‌دهد مصرف نفت و مشتقات آن در چین، هند، ایالات متحده و در سراسر جهان به‌شدت در حال رشد است.

خوب است در این مجال به دلایل این افزایش تقاضا بپردازیم؛ افزایش تقاضایی که می‌تواند باعث افزایش نرخ نفت در بازار‌های جهانی شود؛ افزایش قیمتی که در ابتدا و در ظاهر به نفع تولید‌کنندگان نفت ازجمله ما است اما از آنجا که ما غالب محصولات تولیدی از نفت را  ازکشورهای توسعه یافته وارد کشور می‌کنیم این افزایش قیمت نفت باعث افزایش قیمت کالاهای وارداتی که از مجموعه بزرگ تولیدات نفتی هستند، می‌شود و خود این یک چرخه باطل است پس بدون شک قیمت متعادل نفت برای کشورهای تولید‌کننده بسیار بهتر است تا افزایش افسارگسیخته قیمت نفت. اما دلایلی که می‌توان برای افزایش مصرف نفت به آنها اشاره کرد را باید اینگونه بیان کرد که در سال‌های اخیربا افزایش تولید گاز دی‌اکسید کربن روبرو بودیم. این افزایش دلایل متعددی دارد که می‌توان یکی از دلایل این افزایش تولید گاز دی‌اکسید کربن را همسو با رشد اقتصادی قوی، سوخت ارزان، رانندگی بیشتر و خرید وسایل نقلیه بزرگ‌تر، که از ١٠ سال گذشته در اکثر کشورهای جهان آغاز شده و در چند سال اخیر به دلیل رقابت بیشتر از سال‌های پیشین ملموس شده برشمرد که بی‌شک یکی از دلایل قطعی است. اما دلیل دیگر و بسیار مهم، تولید دی‌اکسید کربن که از سال گذشته میلادی به‌شدت افزایش یافته را می‌توان افزایش حفاری چاه‌های نفت و گاز در یک‌سال گذشته دانست. به نظر بنده این دو دلیل از دلایل اصلی افزایش مصرف نفت و مشتقات نفتی در جهان است که با وجود این دو دلیل می‌توانند نشان‌دهنده افزایش درخواست و کمبود منابع موجود در انبارها را رصد کرد.

اما راهکاری که می‌توان برای مهار افزایش افسارگسیخته قیمت نفت داد؛ تنها افزایش تولید نفت توسط اعضای اوپک و غیراوپک می‌تواند باشد که این کار بدون تردید به تعادل در بازار نفت کمک شایانی خواهد کرد. نباید فراموش کنیم که در دو سال اخیر با کاهش منابع و افزایش نسبی قیمت نفت شاهد افزایش چند برابری قیمت محصولات نفتی بودیم که بدون تردید تعامل در کاهش قیمت نفت و رو آوردن به خودرو‌های غیر بنزینی و به ویژه برقی و همین‌طور کاهش اکتشافات نفتی می‌تواند در مدیریت و مهار قیمت نفت کمک شایان توجهی کرد. این مهار قیمت نفت همان‌طور که اشاره شد بیش از آنکه به نفع مصرف‌کنندگان نفتی باشد به نفع ما و همه تولید‌کنندگان نفتی است که غالب تولید‌کنندگان نفت خام مصرف‌کننده مشتقات نفتی هستند و پولی به غایت هنگفت‌تر را از محل تامین محصولات مورد نیاز خود باید برای مصرف محصولات نفتی پرداخت کنند.