پارس جنوبی؛ حماسه یک ملت

میدان گازی پارس جنوبی امروز میزبان رئیس جمهوری و مقام های بلندپایه کشور و رسانه های داخلی و خارجی برای ثبت حماسه ای عظیم از نتایج همت و تلاش متخصصان و مهندسان عرصه سازندگی ایران اسلامی در بخش اقتصادی و تحقق وعده های دولت یازدهم است؛ چنانکه گفته می شود پروژه هایی که امروز به بهره برداری می رسد،معادل یک‌پنجم از کل سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در پارس جنوبی است که نقش مهمی در افزایش میزان تولید ایران از این میدان مشترک دارد.

روزنامه «اطلاعات» در گزارشی در شماره امروز خود نوشت:

میدان گازی پارس جنوبی، بزرگ ترین ‌منبع گازی جهان است که روی خط مرزی مشترک ایران قرار دارد؛ مساحت این میدان 9700 کیلومتر مربع است که سهم متعلق به ایران 3700 کیلومتر مربع وسعت دارد.

ذخیره گاز این بخش از میدان 14 تریلیون مترمکعب گاز به همراه 18 میلیارد بشکه میعانات گازی است که هشت درصد کل گاز دنیا و نزدیک به نیمی از ذخایر گاز کشور را شامل می شود. این بخش همچنین بزرگترین مخزن گاز هلیوم جهان با ذخایری معادل 28 درصد مجموع ذخایر اثبات شده جهانی محسوب می‌شود.

باید خاطرنشان کرد: برای برداشت سهم ایران ۲۴فاز خشکی طراحی شده است که تا کنون ۱۳فاز آن یعنی فازهای یک تا ۱۰و فازهای ۱۲، ۱۵و ۱۶به بهره‌برداری رسیده است. این فازها در شهرستان‌های عسلویه و کنگان استان بوشهر قرار دارند. البته برداشت گاز از برخی دیگر از فازها هم در حال انجام است که این فازها هنوز افتتاح رسمی نشده‌اند.

بر اساس استانداردهای موجود به طور میانگین به ازای هر فاز، یک سکو و حدود ۱۰حلقه چاه فعال در دریا وجود دارد که گاز و میعانات گازی موجود در مخزن پارس جنوبی را به همراه آب شور از طریق خطوط لوله ۳۶اینچی به منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس وارد می‌کند.

روزانه به هر فاز حدود یک میلیارد فوت مکعب گاز معادل 6 28میلیون متر مکعب وارد می شود و به‌طور متوسط ۲۵میلیون متر مکعب گاز شیرین سازی می‌شود. هر فاز، روزانه معادل ۴۰هزار بشکه میعانات گازی و ۲۰۰تن گوگرد تولید می کند.

تا سال ۹۲تولید گاز ایران از میدان گازی پارس جنوبی روزانه ٢۶٢ میلیون مترمکعب بود که هم‌اکنون میزان تولید گاز از این میدان به ۵۲۰میلیون مترمکعب در روز رسیده است و افزایش دو برابری نشان می‌دهد.

یکی از دغدغه های ایران در سال های گذشته، تولید حداکثری قطر از پارس جنوبی و از دست رفتن فرصت برداشت از این میدان مشترک توسط ایران بوده است. با توجه به اینکه به دلیل شرایط فیزیکی، امکان مهاجرت گاز این میدان مشترک به کشور قطر وجود دارد، کارشناسان همواره بر لزوم توسعه هرچه سریع تر بخش ایرانی این میدان تاکید کرده اند.

با وجود سرمایه گذاری گسترده در پارس جنوبی در گذشته، به دلیل پراکندگی اقدام ها، در عمل این فازها به مرحله نهایی و بهره برداری نرسیدند، اما دولت یازدهم تلاش کرد با اولویت بندی طرح ها این عقب ماندگی را جبران کند. اولویت بندی فازهای پارس جنوبی در دولت یازهم سبب تسریع در روند اجرای طرح های در دست اجرا در میدان عظیم گازی پارس جنوبی شد.

بر اساس تصمیم وزارت نفت در سال 1392، پنج فاز 12، 15، 16، 17 و 18 که نسبت به سایر فازها پیشرفت بیشتری داشتند، در اولویت اصلی و سایر فازها در اولویت بعدی قرار گرفتند که تاکنون بخش زیادی ار آنها به بهره برداری رسیده است. پس از راه اندازی کامل فازهای 12، 15 و 16 و بخش هایی از 17 و 18، اکنون توسعه فازهای 19، 20 و 21 در اولویت قرار گرفته است.تخمین زده می شود با توسعه کامل فازهای پارس جنوبی ضمن تامین پایدار نیاز کشور به انرژی، سالانه 100 میلیارد دلار درآمد عاید کشور شود.

از سوی دیگر،‌ میزان تولید گاز پارس جنوبی در دولت یازدهم جهشی قابل توجهی یافت به طوری که نسبت به آغاز به کار این دولت دو برابر شد.

تولید گاز از ١٠ فاز نخست پارس جنوبی در سال 13٩٢ نزدیک به ٢٨۵ میلیون متر مکعب بود که این میزان با بهره برداری از ١١بخش جدید پارس جنوبی به ۵۴٠ میلیون مترمکعب در روز می‎رسد.

بر اساس گزارش ها، تولید گاز در پارس جنوبی روزانه رشد 300 میلیون مترمکعبی را تجربه کرده و همچنان در حال افزایش است. این میزان تولید در سال 1393 نزدیک به ١٠٣ میلیون متر مکعب رشد کرد و این رشد در سال 1394 به ۵٧ میلیون متر مکعب در روز رسید.

پیش از این محمد مشکین فام مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس اعلام کرده بود تا پایان سال 1395 هم ١۴٠ میلیون مترمکعب دیگر به این رقم افزوده می‎شود.

بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت در آغاز فعالیت دولت تدبیر و امید در سال 92 به مردم و مسئولان وعده داد که تولید و برداشت گاز ایران از میدان مشترک پارس جنوبی را تا پایان سال 96 افزایش دهد و به میزان برداشت و تولید کشور قطر از این میدان مشترک برساند.

اکنون با گذشت بیش از 3 سال از آن وعده میزان برداشت و تولید گاز ایران از این میدان مشترک از 285 میلیون متر مکعب در روز به 540 میلیون متر مکعب رسیده و براساس اعلام اخیر وزیر نفت این میزان در سال جاری از کشور قطر پیشی می گیرد.وی با اشاره به اولویت گذاری فازهای پارس جنوبی در شهریور سال ٩٢ گفت: این اولویت گذاری نتیجه داد و فازهای ١۵و١۶ و١٢ در 2 سال گذشته و پس از آن فازهای ١٧و ١٨، ١٩ و ٢٠و ٢١ امروز به بهره برداری می رسند.

وزیر نفت با بیان اینکه امسال، سالی استثنایی برای صنعت نفت و کل کشور است، اظهار داشت : علاوه بر طرح های فازهای 17، 18، 19، 20 و 21، لایه نفتی پارس جنوبی و چندین مجتمع پتروشیمی هم آماده افتتاح است.

وی با بیان اینکه وزارت نفت وظیفه خود را برای تکمیل فازهای باقیمانده ای که بتازگی در اولویت قرار گرفته اند، انجام خواهد داد، تصریح کرد: تا پایان امسال قرار است برای هرکدام از فازهای ١٣، ٢٢، ٢٣ و ٢۴ و فاز ١۴یک واحد وارد مدار بهره برداری شود که این کار تصمیم بزرگی است که توسط وزارت نفت گرفته شده است.

زنگنه یادآورشد: سال جدید، برای وزارت نفت سال خوبی خواهد بود، بویژه اینکه امیدوارم تولیدمان در پارس جنوبی از قطر پیشی بگیرد، زیرا یکبار در سال ٨۴ به قطر رسیدیم و پس از آن در تولید گاز عقب افتادیم. اما امسال می توانیم در تولید روزانه از قطر پیشی بگیریم .

مهدی یوسفی مدیرعامل سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس هم با اشاره به اینکه بهره‌برداری از این فازها باعث برابری میزان برداشت ایران و قطر از میدان مشترک گازی پارس جنوبی می‌شود،

می گوید: بهره‌برداری از این فازها مایه افتخار برای همه ایرانیان است. هر یک از فازهای پارس جنوبی که به بهره‌برداری می‌رسند، روزانه ۴۰هزار تن میعانات گازی، بیش از هزار تن گاز مایع و هزار تن اتان تولید می‌کند.

وی می افزاید: در سال‌های گذشته شاهد کمبود خوراک برای برخی از پتروشیمی‌ها بودیم و تعدادی از پتروشیمی‌ها هم در انتظار تامین خوراک بودند که با بهره‌برداری از فازهای جدید پارس جنوبی این مشکل رفع شده است. همچنین در نیمه دوم سال ۹۵با تکمیل فازهای پارس جنوبی و در مدار تولید قرار گرفتن آنها شاهد افزایش چشمگیر صادرات از منطقه ویژه پارس بودیم.

وی میزان صادرات محصولات از پارس جنوبی در سال گذشته را ۳۴میلیون و ۲۰۰هزار تن عنوان کرده و اضافه می کند: این میزان صادرات نسبت به سال ۹۴بیش از ۱۰میلیون تن افزایش داشته است.

یوسفی گفت: طی سال‌های ۹۳تا ۹۵میزان صادرات از منطقه ویژه پارس افزایش دو برابری داشته است و از صادرات ۱۷میلیون تن محصول در سال به ۳۴میلیون تن در سال رسیده و بیانگر افزایش۱۰۰درصدی صادرات است.

همچنین محمد مشکین فام مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس در این زمینه با اشاره به اینکه در مدت 15 سال از توسعه این میدان کارهای عظیمی صورت گرفته است گفت: تولید گاز از ١٠ فاز نخست پارس جنوبی در سال ٩٢ حدود ٢٨۵ میلیون متر مکعب بود که این میزان با بهره برداری از ١١ فاز جدید پارس جنوبی در فروردین امسال به ۵۴٠ میلیون متر مکعب در روز می رسد.

وی یادآورشد: میدان عظیم پارس جنوبی شامل ١٣ پالایشگاه بزرگ گازی و ۴٠ سکوی تولیدی است که از این شمار تاکنون ١٠ پالایشگاه در بخش خشکی و ٢۵ سکو در دریا تکمیل و به بهره برداری رسیده است.

مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس به فعالیت های باقیمانده این شرکت در پارس جنوبی اشاره کرد و گفت: در مجموع، کار ساخت سه پالایشگاه دیگر در دست اجراست و از ١۵ سکوی فازهایی که باید تکمیل و آماده راه اندازی شوند، هم اکنون ١٢ سکو در کارخانه شرکت های سازنده در دست ساخت است و 2 سکو هم از طرح توسعه فاز ١١ در مدت ٢ سال آینده و پس از نهایی شدن قرار داد توسعه این طرح ساخته خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه بخش عمده ای از فعالیت های صورت گرفته در پارس جنوبی در دریا صورت انجام شده و قابل رویت نیست، افزود: تاکنون عملیات اجرایی ٢۴٠٠ کیلومتر از مجموع ٣ هزار و ١۵٠ کیلومتر خط لوله ٣٢ اینچی که باید در بستر دریا کشیده شود، انجام شده و عملیات اجرای ٧۵٠ کیلومتر دیگر هم امسال و سال آینده محقق خواهدشد.

نامبرده درباره وضع حفاری چاه های تولیدی درمیدان پارس جنوبی گفت: در مجموع برای کل میدان پارس جنوبی ۴١۵ حلقه چاه تعریف شده که از این میزان ٢٨۵ حلقه چاه حفاری و ١۵٧ حلقه چاه باقیمانده هم پس از تکمیل، به مدیریت تولید و عملیات شرکت نفت و گاز پارس به عنوان بهره بردار میدان مشترک تحویل خواهد شد.

وی به تولید تجمعی گاز در پارس جنوبی اشاره کرد و گفت: از سال 81 تا سال 94 بالغ بر ٨٧٩ میلیارد متر مکعب گاز از میدان پارس جنوبی تولید شده که ارزش محصولات تولیدی آن در این مدت معادل ٣٧٨میلیارد دلار بوده است.

مشکین فام یادآور شد: بر اساس بودجه مصوب برای توسعه کل میدان پارس جنوبی 91 میلیارد دلار سرمایه مورد نیاز بوده که حدود 31 میلیارد دلار آن در پروژه های خاتمه یافته سرمایه‌گذاری شده و از 60 میلیارد دلار باقیمانده هم تاکنون 30 میلیارد دلار در طرح های در دست اجرا هزینه شده و ٢١ میلیارد دلار هم برای توسعه نهایی میدان هزینه خواهد شد.

وی بیان کرد: با بهره برداری از کل منابع گازی پارس جنوبی در مدت یک سال، ٩٠ میلیارد دلار ارزش از محل این تولیدات بدست می آید که این رقم معادل حدود کل سرمایه گذاری صورت گرفته از ابتدای توسعه این میدان تا اتمام طرح های باقیمانده خواهد بود.

باید اشاره داشت: ظرفیت تولید گاز ایران درحال افزایش است و با تکمیل فازهای باقیمانده پارس جنوبی تا پایان سال 97 ظرفیت تولید گاز کشور از این نقطه به حدود 725 میلیون متر مکعب در روز خواهد رسید.

وزیر نفت در ٣ سال گذشته وعده افزایش ٣٠٠ میلیون متر مکعب گاز از پارس جنوبی را به مردم داده بود که این وعده با تلاش وزارت نفت، شرکت ملی نفت ایران ونفت و گاز پارس به عنوان کارفرمای طرح های درحال توسعه و پیمانکاران داخلی بطور کامل عملی شده است. به طوری که حدود ١٠٣ میلیون متر مکعب گاز در سال ٩٣، حدود ۵٧ میلیون متر مکعب در سال ٩۴ و در سال 95 هم ١۴٠ میلیون متر مکعب دیگر به ظرفیت تولید از پارس جنوبی افزوده شد که در نوع خود یک رکورد در تولید گاز کشور است ؛ به این ترتیب با رسیدن به ظرفیت فوق، تولید پارس جنوبی به 2برابر رقم تولید سال ٩٢ افزایش یافته است.

همچنین با فراورش گاز ترش حاصل از بخش دریا، در مجموع سالانه 9میلیون تن اتان، 10 میلیون تن پروپان و بوتان و روزانه یک میلیون بشکه میعانات گازی به همراه 5200 تن گوگرد تولید می شود.

مهدی یوسفی مدیرعامل سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس با اشاره به افتتاح فازهای ۱۷و ۱۸، ۱۹و ۲۱و۲۱پارس جنوبی می گوید: افتتاح این طرح‌ها کاری بزرگ است که نتیجه تلاش جهادی همه دست‌اندرکاران و تدبیر دولت و اولویت‌بندی وزارت نفت در حوزه میدان مشترک پارس جنوبی است.

افتتاح این پنج فاز پارس جنوبی در حالی صورت می‌گیرد که طرح توسعه فاز ۱۲بعنوان بزرگترین فاز پارس جنوبی و فازهای ۱۵-۱۶در دولت یازدهم با حضور حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران افتتاح شده و به بهره‌برداری رسیدند.