سرنوشت توافق
مذاکرهکننده ارشد دولت باراک اوباما در گفتگوهای هستهای با ایران در مقابل انتقادهای قانونگذاران در کنگره امریکا ایستاد و تصریح کرد اگر دو طرف بتوانند در سال کنونی میلادی به توافق دست یابند، جهانیان از این توافق حمایت خواهند کرد.
وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه امریکا در امور سیاسی روز جمعه در جلسه بنیاد کارنگی برای صلح جهانی گفت: «اگر بتوانیم این کار را انجام دهیم، جهان قضاوت خوبی درمورد آن خواهد داشت؛ اینکه توافق، راهی خواهد بود برای کسب اطمینان از دست نیافتن ایران به سلاح هستهای و هیچ شیوه دیگری ما را به چنین نتیجهای نمیرساند.»
شرمن این اظهارات را در حالی بیان کرد که طبق گزارشهای منتشر شده، جمهوریخواهان در کنگره دریافتهاند تا زمانی که دوره ریاست جمهوری باراک اوباما به پایان نرسیده است، نمیتوانند مانع حصول توافق شوند و از این رو سعی دارند این پیام را برسانند که توافق هستهای تنها تا پایان دوره ریاست جمهوری اوباما در 2016 دوام خواهد داشت؛ اظهاراتی که با هدف ترغیب ایران به ترک میز مذاکره بیان می شوند.
باب کورکر سناتور جمهوریخواه از ایالت تنسی و رئیس کمیته روابط خارجی سنا در گفتگو با خبرنگاران بلومبرگ تصریح کرد: «رهبر ایران آشکارا درمورد سرنوشت توافقنامه هستهای پس از دوران ریاست جمهوری اوباما ابراز نگرانی کرده است؛ اینکه رئیسجمهور بعدی تصمیم دیگری درمورد توافقنامه بگیرد».
شرمن از اظهارنظر درمورد اینکه آیا تهدید اینچنینی جمهوریخواهان، کشورهای 1+5 را از حصول توافق با ایران تا مهلت یکم ماه ژوئیه بازخواهد داشت، خودداری کرد. با این حال، آشکار است که دولت اوباما باید رهبر ایران را متقاعد سازد که صرفنظر از روی کار آمدن رئیس جمهوری از حزب دموکرات یا جمهوریخواه، توافقنامه پس از پایان دوره ریاست جمهوری باراک اوباما نیز اعتبار خواهد داشت. شرمن در این باره گفت: «همانطور که احتمالا انتظار دارید، نمیگویم که توافقی عالی حاصل میشود. همیشه در میانه مذاکرات اظهارنظرهای بسیاری وجود دارد.»
سرنوشت توافق
باب آینهورن مذاکرهکننده پیشین هستهای و یکی از اعضای ارشد موسسه بروکینگز در گفتگو با فارن پالیسی تصریح کرد: «سرنوشت توافق هسته ای پس از 2016 به تعهد ایران به اجرای توافقنامه بستگی دارد.»
طبق گزارشهای منتشر شده، کاخ سفید بر سر توافقی 15 ساله با ایران و تسهیل تدریجی محدودیتهای اعمال شده بر برنامه هستهای درصورت متعهد ماندن ایران به اجرای توافق مذاکره میکند. بررسی و گفتگو درمورد جزئیات توافق همچنان ادامه دارد. کاخ سفید میتواند تحریمهای اعمال شده علیه ایران را بهطور موقت، یکجانبه لغو کند، اما برای اجرای کامل توافق نهایی، یعنی لغو دائم تحریم ها علیه ایران، دولت امریکا به رای کنگره در این زمینه نیاز دارد. از سوی دیگر، سازمان ملل تحریمهایی را علیه ایران اعمال کرده که لغو آنها نیز به اندازه تحریمهای اعمال شده از سوی امریکا دشوار و وقتگیر خواهد بود.
آینهورن در این خصوص میگوید: «واقعیت این است که رئیسجمهور توانایی به نتیجه رساندن مذاکرات و اجرای توافق را دارد، حتی اگر اکثریت جمهوریخواه در کنگره با آن مخالفت کنند. اما در دولت بعدی چه اتفاقی خواهد افتاد؟ شرایط عمدتا به نتیجهبخشی توافق تا آن زمان بستگی خواهد داشت و اینکه آیا طرف ایرانی به توافق متعهد بوده است؟»
چه خواهد شد؟
اگر طرف ایرانی در راستای اجرای به تعهدات طبق توافقنامه تلاش نکند، توافقنامه زیر فشار حامیان اسرائیل دوام نخواهد آورد و از هم فرو خواهد پاشید و در چنین شرایطی این مسئله که کدام حزب کاخ سفید را در کنترل داشته باشد، چندان تاثیرگذار نیست.
آینهورن در ادامه گفت: «اگر ایرانیها به اجرای توافقنامه متعهد باشند و دیگر کشورهای 1+5 (آلمان، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) از روند اجرای توافقنامه حمایت کنند، هر رئیسجمهوری که پس از اوباما روی کار آید، احتمالا مجبور می شود به روند اجرای توافق ادامه دهد.»
آینهورن تصریح کرد: «اگر شواهد حاکی از تعهد ایران به اجرای توافقنامه باشد، چه جب بوش به عنوان رئیسجمهور بعدی انتخاب شود و چه هیلاری کلینتون، احتمال اینکه رئیسجمهور آیندۀ ایالات متحده تصمیم بگیرد تغییری در توافقنامه ایجاد کند، بسیار اندک است.»