زیست شناسان هم با تغییرات اقلیم مبارزه میکنند
بسیاری از کارشناسان معتقدند مشکلات ناشی از پدیده گرمایش جهانی شدت پیدا خواهد کرد. در نتیجه بشریت باید به جستجوی روشهای دفاع از خود دربرابر پیامدهای تغییر اقلیم بپردازد.
دهها سال است که موضوع گرمایش جهانی در سراسر جهان مورد بحث قرار می گیرد. دانشمندان، سیاستمداران، شخصیتهای اجتماعی و روزنامه نگاران درباره دلایل، پیامدها و وجود این پدیده به بحث و مناظره می پردازند.
برخی میگویند گرمایش جهانی نتیجه فعالیت اقتصادی انسان، در درجه اول پخش گازکربنیک در نتیجه مصرف سوخت، است. برخی دیگر معتقدند این بخشی از روند جهانی بالا رفتن و پائین آمدن دمای هوا است و گروه سوم خورشید یا کوههای آتشفشان را در این پدیده مقصر میدانند.
شکی نیست که گرمایش جهانی اعم از اینکه دلایل آن چه باشد، توازن را در سیستمهای زیست محیطی برهم زده است و مسائل زیادی را برای بشریت خلق میکند. آب شدن یخچالهای طبیعی و بالا رفتن سطح آب اقیانوس جهانی باعث بروز پدیدههای غیرعادی جوی و آب و هوایی میشود.
تعداد طوفانها، سیلها و خشکسالیها افزایش مییابد. وسعت بیابانها گسترش یافته، زمینهای حاصلخیز باروری خود را از دست داده و آبگیرها خشک شده است و جنگلها از بین می روند. همه اینها بر تنوع و گوناگونی انواع گیاهان و حیوانات تاثیر منفی میگذارد.
تغییر محل زندگی انگلها،مخصوصا انگلهایی که انسان را میتوانند آلوده کنند، و آفات نباتی یکی از عواقب ناپیدای تغییرات اقلیمی است که در آینده ممکن است پدیده خطرناکی شود.
تغییرات اقلیم آفتها را جان سختتر میکند
پژوهشگران روسی خاطرنشان میکنند که تغییر اقلیم منجر به افزایش تعداد و گسترش سریع کنهها شده است. در حال حاضر تعداد زیادی از این موجودات زمستان سخت روسی را با موفقیت تحمل می کنند و به این دلیل همچون ملخها تکثیر میشوند و گسترش مییابند. در سالهای اخیر وجود کنهها در چندین ناحیه روسیه مشاهده شده که قبلا در آنکنه وجود نداشت و مثلا می توان استان آرخانگلسک، در مجاورت فنلاند و سوئد، را ذکر کرد.
در بسیاری از مراکز مطالعاتی و علمی جهان به روشهای دفاع از بشر در برابر پیامدهای تغییر اقلیم پرداخته میشود. روشهای بیولوژیک مبارزه با انگلها و آفات دارای جایگاه مهمی در بین روشهای پیشنهادی گوناگون است. مثلا از ارگانیزمهای مترادف با انگلها میتوان برای مبارزه با آنها استفاده کرد و باعث بیماری و مرگ آنها شد.
از جمله پژوهشگران دانشگاه دولتی تیومن روسیه فعالانه در حال مطالعه چگونگی استفاده از کنهها در مبارزه با انگلها و آفات هستند. یکی از بزرگترین مراکز تخصصی در زمینه کنهشناسی زراعی، جنگلی و خاکی در این دانشگاه مشغول به کار است.
آزمایشگاه بین المللی مطالعه تغییرات اقلیمی، بهرهبرداری از زمین و تنوع بیولوژیک دانشگاه دولتی تیومن با حمایت دولت فعالانه با مراکز علمی همه کشورهای عضو گروه بریکس همکاری میکند. کارشناسان روسی و خارجی به کار در این آزمایشگاه جلب شدهاند و طی پنج سال ۵۵۰ نوع کنه را بطور مفصل تشریح کرده و بیش از ۲۰۰ مقاله علمی در مجلات معتبر جهان به چاپ رساندند.
استفاده از فعالیت کنهها برای کنترل محیط زیست یکی از راستههای مطالعات علمی در دانشگاه تیومن است. در بین کنهها هم آفات بزرگ برای کشاورزی و جنگلها و هم عوامل بالقوه کنترل بیولوژیک بر دیگر آفات نباتی وجود دارند. کنهها قادرند گردش طبیعی عناصر میکروبی در خاک و آهنگ پوسیدگی برگهای بر زمین ریخته را تسریع یا کند کنند یا میزان حاصلخیزی زمینهای زراعی را کاهش دهند.
پژوهشگران دانشگاه دولتی تیومن به مطالعه کنههای انگل و طفیلی و کنههای در حال زندگی به صورت منفرد توجه زیادی نشان میدهند. طرح مطالعه کنههای مرتبط با سوسکهای ریشه خوار سیبری غربی از جمله کارهای تحقیقی بزرگ کنهشناسان این دانشگاه است.
اندره تولستیکوف، معاون دانشگاه دولتی تیومن، گفت: «پژوهشهای ما امکان داد ثابت شود که کنهها نقش عظیمی در روندهای طبیعی ایفا میکنند. آنها در شکل گیری خاک شرکت کردهاند و میتوانند گردش عناصر میکروبی و ریزاندامان را تسریع کنند، میزان حاصلخیزی زمینها را بالا ببرند و تعداد حشرات مضر را کنترل کنند علاوه بر این کنهها برای نظارت زیست محیطی و تاثیرگذاری بر دیگر ارگانیزمها و ریزاندامان قابل استفاده هستند. نتایج موفق تحقیقات درباره کنهها میتواند به رسیدن به سطح لازم ایمنی بیولوژیک و غذایی در زندگی و فعالیت اقتصادی انسان کمک کند.»
پژوهشگران دانشگاه دولتی تیومن با همکاران خود از ایران نیز در حال تعامل فعالانه هستند. باید گفت کنه شناسی در ایران با تحرک زیاد پیشرفت میکند. در هفت دانشگاه این کشور ۱۰ دوره آموزشی ویژه وجود دارد. در سال ۲۰۱۷ در دانشگاههای ایران بیش از ۲۰۰ رساله فوق لیسانس و بیش از ۳۰ رساله نامزدی علوم در زمینه کنه شناسی تدوین شده است. همچنین مجله «Persian Journal of Acarology» در ایران منتشر میشود.
کنه شناسان ایرانی همچون همکاران روس خود به کنهشناسی کشاورزی ، مطالعه کنههای مضر و پیدا کردن روش های کنترل تعداد آنها توجه فراوانی نشان میدهند.
دانشمندان روسیه و ایران در سومین کنگره بین المللی کنه شناسان در ایران در تابستان ۲۰۱۷ درباره اجرای طرحهای مشترک تحقیقات علمی همچنین پذیرش پژوهشگران ایرانی در برنامه های دورههای دکترا و مافوق دکترا در دانشگاه دولتی تیومن به توافق رسیدند.
