الگوی مناسب یارانه انگلیسی است

اقتصاددان و استادتمام دانشگاه علامه طباطبایی گفت: توزیع یارانه به طور مستقیم به مردم عواقب جبران‌ناپذیری دارد و باعث ایجاد تورم و درنهایت کاهش قدرت خرید مردم می‌شود.

مهدی تقوی در گفتگو با خبرنگار «انرژی امروز» درباره رویکرد توزیع یارانه‌ها در ایران گفت: با مقایسه رویکرد واریز یارانه در کشورهای مختلف، می‌توان به این نتیجه رسید که نوع سیستم واریز و اهداف آن در ایران اشتباه است. در کشور توسعه یافته‌ای مانند سوئیس چند ماه گذشته، در مورد پرداخت 3500 فرانک در ماه از مردم همه‌پرسی شد و رای گرفته شد، اما مردم گفتند که این مبلغ را نمی‌خواهند، چرا که منبع واریزی این مبلغ مشخص نبود و برای همگان این پرسش مطرح شد که این مبلغ را از کجا خواهند آورد و از کدام منابع تامین خواهد شد. اما هنگامی که اعلام کردند که برای هرفردی 42 فرانک واریز خواهد شد، مردم این مبلغ را پذیرفتند.

او در ادامه افزود: مفهوم یارانه را به معنای واقعی در انگلیس می‌توان دید، در این کشور یارانه به طور مستقیم به شهروندان داده نمی‌شود؛ بلکه آن را به بخش تولید و کارخانه داران می‌دهند؛ ازجمله اینکه این کارخانه‌دار شیر را ارزان‌تر به مردم می‌فروخت.

تغییر نگاه عمومی مردم با افزایش سطح تحصیلات عمومی جامعه

تقوی با بیان اینکه «پیش از توزیع یارانه به مردم باید از اقتصاددانان سوال می‌شد که سیستم یارانه‌ای کدام کشورها را می‌شناسید و کدام یک از کشورها در توزیع یارانه موفق بوده اند و با چه سیستمی؟»، گفت: اگر پیش از توزیع یارانه‌ها درمورد رویکرد توزیع یارانه در دیگر کشورها، بررسی و جستجو می‌شد؛ اوضاع به این صورت پیش نمی‌رفت و مردم کشور تا این حد از وضع نابسامان اقتصادی متضرر نمی‌شدند.

او درباره وعده افزایش چندبرابری یارانه‌ها گفت: اکنون مردمان تحصیلکرده بسیاری در کشور داریم، پس از اینکه دانشگاه‌ها در روستاها نیز گسترش یافتند، نگرش مردم بسیار تغییر کرد، حتی در بسیاری از روستاهای دورافتاده همانند خراسان جنوبی هر خانواده ای یک لیسانس هر چند بیکار دارد، اما تحصیلاتشان باعث شده افق دید متفاوت و ادبیات متفاوتی داشته باشند؛ بنابراین کسانی که فکر می‌کنند هر حرفی که به زبان بیاورند، مردم به‌راحتی آنها را قبول خواهند کرد یک اشتباه محض است.

استادتمام دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به عواقب جبران ناپذیر طرح هدفمندی یارانه‌ها در ایران گفت: اجرای هدفمندی یارانه‌ها به شیوه ای که دولت گذشته آن را پایه‌گذاری کرد عملا موجب شد تا به طور همزمان، نرخ تورم و نرخ بیکاری افزایش یابد؛ البته در این میان فشار تحریم‌های بین المللی و یکجانبه علیه کشور افزایش یافت و این موضوع در افزایش قیمت دلار تاثیرگذاشت. رشد نرخ دلار در کنار هدفمندی یارانه‌ها شرایط را برای افزایش نرخ کالا و خدمات در کشور فراهم ساختند تا نرخ تورم در مسیری صعودی قرار بگیرد. همزمان با رشد تورم، بیکاری نیز در کشور افزایش یافت تا ترکیب این دو، نابسامانی وضعیت اقتصادی را حادتر کند و شاخص فلاکت بالاتر برود.

برجام و پیروزی نفتی ایران

استاد دانشگاه علامه طباطبایی در باره آثار برجام بر صادرات نفتی ایران می‌گوید: کاغذپاره نامیدن تحریم‌ها رجزخوانی سیاسی بود و آثاری چون تورم ۴۰ درصدی، نرخ رشد منفی و رکود شدید را همراه داشت، و آثار آن بر صادرات نفتی ایران مشهود بود؛ چنانکه پیش از برجام یک میلیون بشکه نفت صادر می‌کردیم، اما اکنون می‌توانیم دو و نیم میلیون بشکه نفت صادر کنیم.

 تقوی معتقد است عملکرد سیاسی تیم آقای روحانی یعنی آقای ظریف در برجام بسیار خوب بوده است و می‌گوید: اکنون تحریم‌ها لغو شده و وضعیت اقتصادی مردم بهترشده است، علاوه بر آن اگر پول‌های بلوکه شده هم آزاد شود، قطعا اوضاع بهتر از شرایط فعلی خواهد شد.

این اقتصاددان با اشاره به اینکه در جامعه جهانی اوضاع ایران نسبت به دوره احمدی‌نژاد بهتر شده است؛ ادامه می‌دهد: وجهه بین المللی ایران بهبود یافته است، تورم تک رقمی شده است و  نرخ رشد منفی، مثبت شده است و اگر روحانی در دوره دوم ریاست جمهوری نیز باقی بماند و سیاست‌های پیشین خود را ادامه دهد، این روند بهبود ادامه خواهد یافت و اوضاع اقتصادی جامعه به مراتب بهتر خواهد شد.

استاد دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه با اشاره به دستاوردهای دولت یازدهم اظهار کرد: باید دانست که تورم 40 درصدی و آثار مخرب سیاست‌های اقتصادی سال‌های گذشته به‌ویژه هدفمندی یارانه‌ها به‌سادگی قابل جبران نیست، اما با وجود همه اینها کاهش نرخ بیکاری، رشد اقتصادی، مهار تورم و در واقع ثبات تورم از آورده‌های این دولت برای مردم کشور بوده است و این حرکت با شیب کم اما آرام رو به جلو می‌رود.

تقوی پیشنهاد کرد دولت سیاست‌های راست و رادیکال اقتصاد را کنار بگذارد، چرا که وظیفه اش افزایش رفاه مردم است و افزود: اگرچه در دولت قبلی حدود 800 میلیارد دلار از طریق فروش نفت خام درآمد ارزی برای کشور حاصل شد، اما قدرت خرید 300 درصد پایین آمد.  تورم نیز ۴۰ درصدی شد؛ به همین سبب به جای بالارفتن قدرت خرید، جیب مردم روز به روز خالی‌تر ‌شد.

وعده‌های پوشالی

او تصریح کرد:  باید وعده‌هایی به مردم داد که امکان پذیر باشند، باید دید وعده واریز یارانه 250یا 300 هزار تومانی در واقعیت امکان پذیر هست یا خیر! همچنین وعده 2.5 برابر شدن درآمدها و رشد 16 درصدی، چگونه اتفاق می‌افتد؛ در صورتی که بالاترین رشد دنیا در چین با هشت درصد رشد بوده است.

این استاد دانشگاه علامه طباطبایی با طرح این پرسش که «ماهیگیر تربیت کنیم بهتر است یا اینکه ماهی به دست ماهیگیر بدهیم؟»، افزود: اگر راست می‌گویید با اعداد و ارقام اثبات کنید که  250 هزار تومان برای 80 میلیون نفر را از کجا می‌آورید! این حرف احمقانه است، می‌توان با این پول اشتغال و رشد اقتصادی ایجاد کرد، نه اینکه این پول را مستقیم به مردم داد.

تقوی گفت: اگرچه این امر امکان پذیر است؛ مثلا می‌توان اسکناس چاپ کرد و روانه بازار کرد، اما نتیجه اش تورم بسیار بالایی خواهد بود که قدرت خرید مردم را به شدت کاهش می‌دهد؛ چرا که قیمت‌ها معادل این 250 تومان بالا خواهد رفت و در عین حال سبد خرید مردم کم می‌شود.

او در ادامه با طرح یک مثال این موضوع را روشن کرد و گفت: فرض کنید شما یک سبد کالا را 10 هزار تومان می‌خرید، آن سبد کالا را نیز در امریکا 10 دلار خریداری می‌کنید. آن 10دلار 10 هزار تومان می‌شود، حال اگر آن سبد کالا را با 250 هزار تومان بخرید، دیگر آن را به شما 10 هزار تومان نخواهند داد، بلکه با یک میلیارد تومان خواهند فروخت، از طرف دیگر شما آن سبد را در آمریکا 10 هزار دلار می‌خرید، اما هر دلار ده هزار تومان خواهد بود! در نتیجه هزینه تولید میلیاردها میلیارد افزایش خواهد یافت، دراین شرایط نه می‌توان تولیدات را به خارج از کشور فروخت و نه در داخل کشور خریداری خواهند داشت.

تقوی با تاکید بر اینکه «باید یک نهاد نظارتی وجود داشته باشد تا حرف‌های نادرست و غیرواقعی را تصحیح کند و شکل صحیح آن را به مردم بگوید»، افزود: روزنامه‌ها، نشریات، سایت‌ها و خبرگزاری‌ها باید برای مردم شفاف‌سازی کنند و بگویند که برخی از صحبت‌هایی که گفته می‌شود، دروغ است. مردم باید بدانند که اگر 250 هزار تومان یارانه داده شود، در عوض از خدمات درمانی کمتری بهره خواهند برد، حقوق معلمان در آموزش و پرورش داده نخواهد شد، حمل و نقل گران تر خواهد شد و به طور کلی از بسیاری از مزایای اجتماعی که اکنون از آن برخوردارند کاسته خواهد شد؛ البته اکنون با  حضور روزنامه‌ها و شبکه‌های اجتماعی این مسائل بیشتر به گوش مردم رسانده شد.

ضرورت تداوم دولت روحانی

استادتمام دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی اظهار کرد: احمدی نژاد در دوره اول حضورش خوب ظاهر نشد اما در دوره دوم نیز حضور داشت، اکنون روحانی در دوره اول خود عملکرد خوب و مثبتی داشته، اکنون نیز باید بماند و برنامه‌هایش را به طور کامل اجرا کند. البته کاری که دولت در زمینه اقتصاد با هدف افزایش تولید و کاهش تورم در این دولت آغاز کرده با توجه به اتفاقاتی که در هشت سال دولت گذشته رخ داده است، بسیار دشوار و زمان بر است، اما در سایه برجام و بهبود روابط بین المللی، اقتصاد کشور بهبود یافته و حرکت به سمت اصلاحات اقتصادی را با شتاب بسیاری همراه خواهد کرد.

او در پایان اظهار کرد: همانطور که گفته شد دولت جدید برای اصلاح این روند کار دشواری را در پیش دارد. سیاست‌های اقتصادی و راه‌های علمی برای اصلاح این رویکردها وجود دارد؛ اما اجرا و اثرگذاری آن، زمان می‌خواهد. قطعا نمی‌توان انتظار داشت که در کوتاه مدت این مشکلات سامان یابد.