بهره‌وری انرژی تنها راه نجات دنیای انرژی
مهمترین سوخت دنیا چیست؟ سوختی که تمامی کشورهای به مقادیر بسیار فراوان از آن بهره‌مند هستند؟ جواب این معما، بهره‌وری انرژی است، که گاه از آن به نام «سوخت نهان» نام برده می‌شود.
به گزارش «انرژی امروز» برای رسیدن به اهداف امنیت انرژی و کاهش انتشارات CO2 و نیز کاهش آلودگی هوا، موثرین روش، اجرای سیاست‌های قوی بهره‌وری انرژی است.
بسیاری از کشورهای دنیا به این نتیجه رسیده‌اند که ایمن‌ترین و پاک‌ترین نیروگاه‌ها، نیروگاه‌هایی هستند که یک کشور به واسطه بهره‌وری بالای انرژی، دیگر احتیاجی به ساخت آن‌ها ندارد.
در حالی که از سال‌ها پیش سیاست‌های مربوط به انرژی تحت حاکمیت بخش تامین انرژی بوده‌اند و این سیاست‌ها به این اندیشیده‌‌اند که چطور می‌توان نفت، گاز و برق بیشتری تولید کرد، امروزه سیاستمداران به این نتیجه رسیده‌اند که باید بر روی بخش تقاضای انرژی متمرکز شوند، یعنی چه کار کنند که کمتر انرژی مصرف شود.
براساس گزارش 2016 بازار بهره‌وری انرژی آژانس بین‌المللی انرژی، IEA، در 15 سال گذشته، به دلیل رشد اقتصادی و جمعیت، استفاده از وسایل حمل و نقل به شدت افزایش یافته است. اگر بهره‌وری بهبود نمی‌یافت، درسال 2015 تقاضای انرژی در کشورهای IEA باید 12 درصد بیشتر می‌شد.
در کشور چین، مقدار انرژی که به واسطه افزایش بهره‌وری انرژی به صورت سالانه صرفه‌جویی می‌شود، برابر با مقدار انرژی است که از منابع تجدیدپذیر به دست می‌آید.
یک دلیل برای این‌که چرا تاکنون سیاست‌های مربوط به تقاضا ناچیز شمرده است این است که بهره‌وری انرژی ظاهرا جذابیت چندانی ندارد.
در بهره‌وری انرژی عکس‌های جذاب بریدن روبان‌های زیبای افتتاحیه برای سیاست‌مدارن وجود ندارد و اغلب این معنی از آن تلقی می‌شود که هزینه جانبی بر مصرف کننده تحمیل خواهد شد حتی اگر باعث شود که در طولانی مدت صرفه‌جویی مالی عاید مصرف کننده شود.
امروزه، یک سوم مصرف انرژی دنیا را استانداردها و قوانین اجباری پوشش دادهاند درحالی که این رقم در سال 2000 برابر با 11 درصد بود.
پیشرفت قابل توجه در موضوعاتی مثل روشنایی، خودروها و گرمایش فضای داخلی و تا حدودی در تجهیزات خانگی روی داده است.
اما هنوز هم پتانسیل بالقوه‌ای وجود دارد و 70 درصد از مصرف جهانی انرژی تحت هیچ نوع مقرارات و قوانین اجباری نیست.
کامیون‌ها و موتورهای الکتریکی دو بخشی هستند که می‌توان بیشتر بر روی آن‌ها کار کرد. سیستم‌های موتورهای الکتریکی مثل هواکش‌ها و پنکه‌ها، کمپرسورها، پمپ‌ها، خودروها و یخچال‌ها در گروه مصرف‌کنندگان نهایی، بیش از نیمی از مصرف الکتریسیته امروزی را به خود اختصاص دادهاند.
در گروه سرمایش فضای داخلی، 58 درصد انرژی بدون حداقل استانداردهای بهره‌وری استفاده می‌شود. اما اگر قوانین سختگیرانه‌ای به کار برده شود، مصرف انرژی در این بخش تا 30 درصد کاهش می‌یابد.
استانداردهای الزامی بهره‌وری انرژی حتی زمانی که قیمت انرژی کاهش یافته است نیز ابزار مهمی برای بهبود بهره‌وری هستند چون کاهش قیمت انرژی اشتیاق برای افزایش بهره‌وری را خفه می‌کند.
چین و ایالات متحده در دنیا حرف اول را در بهره‌وری انرژی می‌زنند و به دنبال آن‌ها ژاپن و اتحادیه اروپا قرار گرفته‌اند.
کشورهای هند، برزیل و خاورمیانه نیز از سال 2000 تا کنون به پیشرفت‌های قابل‌توجهی دست‌یافته‌اند اما هنوز هم در این زمینه کند عمل می‌کنند.
سهم استانداردهای اجباری بهره‌وری انرژی از مصرف انرژی در کشورهای خاورمیانه در سال 2015 برابر 15 درصد بود که فقط یک دوم متوسط جهانی است.
در کشورهای تولید کننده نفت خاورمیانه، بهبود بهره‌وری انرژی باعث بیشتر شدن پتانسیل صادرات نفت به دلیل کاهش تقاضای جامعه خواهد شد.
خبر خوب این‌که باو وجود قیمت‌های کم انرژی، بهره‌وری انرژی در دنیا رو به گسترش است. در سال 2015، صنعت جهانی انرژی 1.8 دهم بهبود یافت که سه برابر متوسط سالانه دهه گذشته بود.
در سال 2015، سرمایه‌گذاری در بهره‌وری انرژی 6 درصد افزایش و به 221 میلیارد دلار رسید و در این میان بخش ساختمان سهم بسزایی در این افزایش ایفا کرد.
از طرفی اقتصادهای نوظهوری چون چین در زمینه بهره‌وری انرژی در سال 2015 پیشرو بودند و انتظار می‌رود این روند ادامه داشته باشد.
اما خبر بد این است که این پیشرفت در سطح جهانی هنوز هم به کندی صورت می‌گیرد. شدت جهانی صرفه‌جویی در انرژی باید تا 2.6 درصد افزایش یابد تا اهداف جهانی اقلیم در پیمان پاریس محقق شود.
