جدیدترین تکنولوژی های پاکسازی لکه های نفتی
«انرژی امروز» در پی حادثه انفجار نفتکش ایرانی در گزارشی به بررسی جدیدترین روش های توسعه یافته در سال 2017 برای پاکسازی و جمع آوری لکه نفتی پرداخته است.
به گزارش خبرنگار دانش و فناوری «انرژی امروز»، جمع آوری و پاکسازی نفت و مشتقات نفتی به آب ها یکی از فجایعی است که به علت نرخ انتشار سریع لکه در سطح آب (به خصوص آب های آزاد)، همواره یکی از چالش های پرهزینه و نگران کننده پس از ایجاد اینگونه سوانح به شمار می رود.
از همین رو محققان و دانشمندان تحقیقات بسیاری برای بهبود عملکرد و کاهش هزینه روش های جمع آوری و پاکسازی لکه های نفتی انجام داده اند که در ادامه به مهم ترین دستاوردهای محققان در سال 2017 در این زمینه خواهیم پرداخت:
استفاده از ابزار نوین «Flame Refluxer»
محققان دانشگاه پلی تکنیک ورکستر ماساچوست آمریکا (WPI) در سال 2017 موفق به توسعه ابزاری نوین شدند که میزان اثرات زیست محیطی ناشی از نشت نفت را به شدت کاهش می دهد. با استفاده از ابزار «Flame Refluxer» می توان بلافاصله پس از نشت نفت، مقدار زیادی از لکه را با بازدهی بسیار بالا سوزاند در حالی که میزان بسیار کمی محصول واکنش آلاینده نیز تولید می شود.
پس از نشت نفت به درون آب، سوزاندن آن در محل نشت که «In-situ Burning» نام دارد، یکی از روش های موثر در پاکسازی لکه نفتی به شمار می رود. با دستاورد محققان دانشگاه «WPI»، روش «In-situ Burning» به مراحل تازه ای رسیده است.
ابزار «Flame Refluxer» حرارت ناشی از شعله را به خود نفت انتقال داده و آن را به درجه فوق داغ «Superheat» می رساند. با افزایش درجه حرارت نفت، میزان نفت شرکت کننده در فرایند سوختن به همراه بازدهی فرایند افزایش می یابد. این درحالیست که میزان گازها و مواد باقی مانده آلاینده پس از سوختن نیز به میزان چشمگیری کاهش خواهد یافت.
استفاده از ابزار نوین تشخیص لکه نفتی
محققان در سال 2017 موفق به توسعه ابزاری ساده و ارزان شدند که قادر است لکه های نفتی را هرچند بسیار کوچک تشخیص داده و نوع آن را مشخص کنند. این ابزار که روی سطح به خوبی شناور می ماند، با استفاده از فناوری نظارت از راه دور، نواحی آلوده را شناسایی و میزان آلودگی را مشخص می کند.
تشخیص سریع و به موقع لکه نفتی باعث واکنش سریع و حساب شده برای پاکسازی و جمع آوری لکه و جلوگیری از نشت بیشتر نفت با استفاده از روش های مرسوم و به طبع آن کاهش هزینه های اضافی خواهد شد.
این در حالیست که به طور سنتی برای تشخیص نواحی آلوده از پرنده ها الکتریکی و ماهواره های بسیار گرانقیمت استفاده می شود. ابزارهایی که با وجود هزینه زیاد، از تشخیص نفت در نواحی کوچک عاجزند. اختراع جدید محققان نه تنها باعث کاهش هزینه های عملیات تشخیص لکه می شود بلکه می تواند برای تشخیص آلودگی نواحی محدود و کوچک تر نیز مورد استفاده قرار گیرد.
اساس کار این ابزار مدرن، نور فرابنفش است. محصولات نفتی هنگام جذب اشعه فرابنفش، طیف خاصی از فلورسانس را ساطع می کنند. ابزار نوین تشخیص نفت نیز با شناسایی این طیف خاص، وجود محصولات نفتی را تشخیص داده و با مقایسه آن با طیف های دیگر، نوع محصول را مشخص می کند.
شایان ذکر است که ابزرا مورد استفاده محققان، بسیار ارزان تر از دیگر ابزار تشخیص طیف فلورسانس بوده و حساسیت کمتری دارد.
استفاده از اسفنج های نوین پایه نفتی
محققان هندی موفق به تولید نوعی اسفنج سلولوزی شدند که قادر است لکه های نفتی را جذب و آن را در محیط متخلخل خود تبدیل به ژل کند. فرایند ژل شدگی نیز به علت وجود نوعی ژل کننده پایه نفتی اتفاق می افتد که درون اسفنج ها تعبیه شده است.
این اسفنج ها ارزان و دوست دار محیط زیست هستند و پس از اشباع شدن از نفت نیز به خوبی روی سطح قرار می گیرند و به راحتی جمع آوری می شوند. یکی دیگر از نکات مثبت این تکنولوژی، نفت دوست شدن اسفنج های متخلخلی است که به طور طبیعی موادی آب دوست به شمار می آیند. علت نفت دوست شدن این مواد نیز وجود ماده ژل کننده پایه نفتی در آن ها است. مواد نفت دوست به علت غلبه نیروهای موئینگی، تنها محصولات نفتی را به درون محیط متخلخل خود جذب می کنند.
شایان ذکر است که نفت های جذب شده توسط اسفنج اشباع شده به راحتی و با عمل فشردن خارج شده و این محصولات می توانند دوباره مورد استفاده قرار گیرند.
در پژوهش مشابه دیگری، محققان دانشگاه ایلینویز در سال 2017 موفق به توسعه نوعی اسفنج پلیمری شدند که تا 90 درصد برابر وزن خود، نفت را جذب می کند و بارها برای جمع آوری آلودگی نفتی مورد استفاده قرار می گیرد.
