پرداخت غرامت نفتکش ایرانی در هاله‌ای از ابهام

رویترز به نقل از یک منبع آگاه نوشت بی‌میلی بانک‌های خارجی برای کار با دولت ایران می‌تواند هر نوع پرداخت غرامت از سوی ایران یا به ایران را به دلیل آتش‌سوزی نفتکش ایرانی در آب‌های چین با مشکل مواجه کند.

به گزارش خبرنگار بین‌الملل «انرژی امروز» نفتکش ایرانی سانچی با 136000 تن میعانات نفتی به شدت قابل اشتعال با کشتی چینی حاوی محموله غلات در دریای جنوب چین برخورد کرد و باعث نشت نفت و آتش‌سوزی در این کشتی شد که تاکنون یعنی روز 5 شنبه هنوز هم این آتش‌سوزی ادامه دارد.

مسوولیت این برخورد و عواقب آن هنوز مشخص نشده است اما وکلا و بیمه‌‌گران می‌گویند مقصر هر طرفی که باشد پرداخت غرامت با پیچیدگی همراه است و حتی ممکن است موانعی بر سر راه این پرداخت غرامت وجود داشته باشد چون تانکر و بیشتر خدمه آن ایرانی بوده‌اند.

رویترز می‌نویسد که این پیچیدگی به دلیل تحریم‌هایی است که ایالات متحده علیه معاملاتی مالی ایران وضع کرده و علی‌رغم برداشته شدن تحریم‌های بین‌المللی این کشور در سال 2016 و بعد از توافق هسته‌ای با قدرت‌های بزرگ، هنوز ایالات متحده اقدامی در این زمینه صورت نداده است.

نفت خام فوق سبک 60 میلیون دلاری سانچی وارد دریا شده است و بعد از برخورد با کشتی باری در آب‌های بین‌المللی در 300 کیلومتری سواحل چین آتش گرفته است.

هرچند کشتی باری به سلامت به بندر رسیده است، اما چندین قایق نجات چینی و کره جنوبی با وجود بادهای شدید و شرایط بد آب و هوایی و دود بسیار سمی در حال مبارزه با آتش و یافتن 31 خدمه کشتی سانچی هستند.

رائول خان، رییس بخش مشاور خطرات دریایی گروه بیمه آلمانی آلیناز می‌گوید که تلفات این برخورد می‌تواند به میلیون‌ها دلار هم برسد.

او می‌گوید «ارزش این محموله و ارزش خود کشتی خیلی زیاد است اما من فکر می‌کنم مسوولیت آلودگی نفتی ایجاد شده بسیار بالاتر خواهد بود».

او می‌گوید که اثرات زیست محیطی این تصادم نسبت به نشت نفت سنگین کمتر است اما به هر حال تبخیر سریع میعانات رخ می‌دهد و لکه نفتی عمده‌ای برجا نمی‌گذارد.

تحریم‌های ایالات متحده

 رویترز به نقل از برخی وکلا می‌نویسد چه طرف ایرانی غرامت دریافت کند و یا مشمول پرداخت جریمه شناخته شود، مشکلات بسیاری بر سر راه این تبادل مالی به وجود خواهد آمد.

نیگل کوشنر، مدیر اجرایی شرکت وکالت دبلیولگال و متخصص بخش ایران، می‌گوید که هر نوع فرآیند پرداخت غرامت بسیار پیچیده بوده و چهار موضوع مختلف در زمینه بیمه هم وجود دارد: خود کشتی یا لاشه کشتی، محموله، آلودگی و درگذشتگان.

سی نفر از خدمه کشتی ایرانی بودد و دو نفر بنگلادشی. یک جسد پیدا شده است اما بقیه هنوز ناپدید هستند. این کشتی در خدمت ایران و شرکت ملی نفتکش NITC ایران بوده است.

کوشنر می‌گوید «بیمه قانونا باید به پرداخت بیمه اقدام کند اما در عمل این کار تقریبا غیر ممکن است».

او ادامه می‌دهد «بیمه‌گران متعددی درگیر این پرداخت بیمه خواهند بود. من پیش از این تاخیر‌های مربوط به پرداخت بیمه شرکت بیمه لیولد را دیده‌ام».

بر اساس تحریم‌های ایالات متحده، موسسات مالی ایالات متحده از هر نوع معامله مالی با ایران منع هستند هرچند توافق اتمی سال 2015 به امضای طرفین رسیده است.

درحالی که هیچ بانک آمریکایی نمی‌تواند با ایران معامله داشته باشد، وکلا می‌گویند که معاملات بر اساس دلار آمریکا می‌تواند مسئله‌ای غامض به وجود آورد درحالی که این معاملات نباید در سیستم مالی ایالات متحده وارد شوند و این امر در عمل بسیار مشکل است.

بانک‌ها و اشخاص حقیقی از معامله با اشخاص و نهادهایی که در لیست سیاه ایالات متحده قرار دارند منع شده‌اند و بنابراین برای دیگر معاملات نیز با ایران با احتیاط برخورد می‌کنند.

معامله با دیگر ارزها امکان پذیر است اما بانک‌های بزرگ غربی به دلیل ترس از تحریم‌های ایالت متحده از معامله با ایران طفره می‌روند.

مشاور متیو اورسمان می‌گوید «به عنوان یک موضوع کلی، علی‌رغم کاهش تحریم‌ها بعد از برجام، هنوز هم مشکلات بسیاری پیش‌روی بانک‌های غربی برای فرآیند پرداخت به ایران وجود دارد و این هیچ ربطی به نوع ارز ندارد».

او ادامه می‌دهد «در مورد نفتکش ایرانی هم، بسته به این‌که منبع بیمه کجاست و فرآیند پرداخت برای ایران، مشکلات سیاسی زیادی بر سر راه وجود دارد».

مشکلات بانکی

رویترز ادامه می‌دهد: در سال‌های اخیر، پرداخت غرامت برای رخ‌دادهای آلودگی نفتی بزرگ معمولا از طریق صندوق بین‌المللی پرداخت غرامت آلودگی نفتی IOPC انجام می‌شود.

متخصصان دریا می‌گویند پرداخت غرامت در این مورد مشمول برنامه صندوق COPC چین می‌شود چون این نفت نشت یافته جزو میعانات بوده که تحت قوانین IOPC قرار نمی‌گیرد.

یک وکیل چینی می‌گوید دولت چین باید تلفات حاصل از آلودگی در محیط زیست و بخش ماهیگیری را محاسبه کند.

موسسه بیمه و پرداخت خسارت P&amp.I که کشتی‌ها را برای آلودگی‌های ایجاد شده بیمه می‌کند، می‌گوید معمولا بزرگ‌ترین هزینه‌ها زمانی رخ می‌دهند که یک تانکر نشت دارد.

در مورد کشتی ایرانی با پرچم پاناما، این کشتی برای P&amp.I در استیم‌شیپ موتوآل لندن بیمه بوده است.

استیم‌شیپ می‌گوید «این کشتی بیمه بوده و ما هر کاری که از دستمان برآید برای آن انجام خواهیم داد».

هفتاد درصد ارزش سانچی را یازده شرکت بین‌المللی بیمه کرده بودند که شرکت نروژی اسکولد بالاترین میزان این درصد را به خود اختصاص داده و 30 درصد بقیه هم بیمه شرکت‌های ایرانی بود.

اسکولد بیمه کشتی باری با پرچم هنگ‌کنک را نیز برعهده داشته است.

یک منبع آگاه آشنا به خدمات بیمه به رویترز گفته است که «موضوع اصلی این است که مشکل بانکی وجود دارد».

بانک‌های چینی چه می‌کنند؟

یک مقام ایرانی ابراز خوشبینی کرده است که مشکل بانکی پرداخت غرامت را بتوان حل کرد. او می‌گوید «بانک‌های عمده معامله با ایران را انجام نمی‌دهند اما بانک‌های کوچکی وجود دارند که مایل به انجام معامله با ایران هستند».

او ادامه می‌دهد «این یک وضعیت بسیار پیچیده است… بانک‌های آسیایی به ویژه بانک‌های چینی حتما کمک خواهند کرد. روش‌های گوناگونی از جمله استفاده از ارز منطقه‌ای و یا بازپرداخت بدهی‌های ایرانی و راه‌حل‌های دیگر وجود دارد».

هرچند به نوشته رویترز بانک‌های چینی در پاسخ به این موضوع با احتیاط بیشتری سخن‌ می‌گویند.