خاورمیانه، هاب پالایشی آینده
بالا رفتن مصرف انرژی به همراه سرمایهگذاری بیشتر در زیرساختهای پالایش و ذخیرهسازی نفت در یک دهه گذشته خاورمیانه را تبدیل به بازار پویای تجارت محصولات نفتی پالایشی کرده است.
به گزارش خبرنگار بینالملل «انرژی امروز» در خاورمیانه و با فعالیت تجار بزرگ شرکتهای نفتی منطقه در زمینه محصولات پالایشی، نقدینگی بازار منطقه بالا رفته درحالی که فرصتهای جدیدی هم برای شرکتهای نفتی بینالمللی به وجود میآید.
برهمین اساس، نشریه پلاتس در گزارشی به بررسی روندهای بازار محصولات پالایشی نفت در خاورمیانه پرداخته و مینویسد که رشد ظرفیت پالایشی، خاورمیانه را تبدیل به یک صادر کننده عمده محصولاتی چون بنزین و سوخت جت در دنیا کرده و ارتباطات سنتی منطقه با مشتریان آسیایی و اروپایی خود را تغییر میدهد.
از طرفی بنا بر پیشبینی آژانس بینالمللی انرژی، تقاضای نفت خاورمیانه از 1.23 میلیون بشکه در روز سال 2016 به 9.69 میلیون بشکه در روز سال 2022 خواهد رسید.
پلاتس در بخش دیگری از گزارش خود آورده است که قیمتگذاری محصولات سوختی پالایشی در خاورمیانه به طور سنتی تحت تاثیر هابهای تجاری آسیا چون سنگاپور بوده است.
تغییر تعادل عرضه و تقاضا
پلاتس مینویسد که از سال 2005 تا کنون خاورمیانه توانسته است بیش از 2 میلیون بشکه در روز ظرفیت پالایشی یعنی نزدیک به 30 درصد به ظرفیتهای موجود خود اضافه کند.
از آنجایی کشورهایی چون عربستان سعودی، کویت، ایران و امارات متحده عربی سرمایهگذاریهای خود در صنایع پایین دستی نفت را افزایش دادهاند تا بتوانند تقاضای داخلی آتی خود را برآورده نمایند و نیز با استفاده از منابع عظیم مواد خام خود سود آوری مورد نیاز خود را تامین کنند، از این رو در انتهای این دهه هم ظرفیتهای بیشماری به بخش پالایشی این کشورها اضافه میشود.
پلاتس میگوید که این افزایش ظرفیتها باعث شده است ظرفیت مازاد در منطقه به وجود آید. با این حال در بخش دیگری از این گزارش آمده است که بیشتر پالایشگاههای جدید ساخته شده در منطقه برای افزایش تولید محصولاتی چون بنزین و سوخت جت بوده است.
در سال 2010، تمامی کشورهای عمده تولید کننده نفت خاورمیانه به غیر از کویت، یا وارد کننده خالص بنزین بودند یا اینکه واردات آنها به تعادل رسیده بود.
امروزه این منطقه به طور کلی یکی از بزرگترین صادر کنندگان بنزین به بازارهایی چون اروپا و آفریقا است. عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی و قطر امروزه به طور مرتب محمولههای بنزنی و سوخت جت را به کشورهای حوزه دریای مدیترانه و شمال غرب اروپا صادر کرده و با کشورهایی چون ایالات متحده و روسیه به رقابت برخاسته و با ارسال محمولههایی به بازارهای آفریقای جنوبی و شرقی با هند به رقابت برخاستهاند.
پلاتس میگوید که پالایشگاههای منطقه امروزه جزو بزرگترین پالایشگاههای صادر کننده بنزین به اروپا در تابستان بود درحالی که برخی هم در فصل زمستان برآفریقا متمرکز شدند.
از طرفی صادرات سوخت جت خاورمیانه به اروپا در سالهای اخیر رشد داشته درحالی که ترافیک هوایی شهرهایی چون دبی، شلوغترین فرودگاه دنیا، بیشتر شده است.
انتظار میرود که کشورهایی چون ایران و قطر هم به تدریج در حال افزایش صادرات خود باشند در حالی که عربستان و کویت هم صادرات خود را به شدت افزایش میدهند.
انتظار میرود امارات متحده عربی نسبت به سال 2010 در سال 2030 به تعادل برسد و بیشترین میزان این افزایش هم مربوط مصارفی خواهد بود که فرودگاه دبی دارد.
پلاتس میافزاید در یک دهه گذشته بسیاری از کشورهای خاورمیانه میزان واردات بنزین خود را کاملا کاهش دادهاند و دلیل این امر از نظر پلاتس افزایش ظرفیت پالایشی این کشورهاست.
تا سال 2020، عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی تبدیل به بزرگترین صادرکنندگان بنزین منطقه خواهند شد. کویت و ایران نیز برنامههایی برای صادرات دارند اما فعلا آرام آرام در این زمینه پیش میروند. اما عراق تا سال 2030 به عنوان تنها تولید کننده نفت خلیج فارس خواهد بود که بنزین وارد میکند.
پلاتس میافزاید که خاورمیانه در بخش تقاضا هم رشد زیادی را به خود خواهد دید و دلیل آن را تولید برق و واحدهای نمکزدایی میداند که در منطقه ساخته میشود.
