به هم‌ریختگی دخل و خرج آبی کشور
رئیس پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار و سرپرست دانشکده محیط زیست، با بیان اینکه بدون شک مدیریت منابع و مصارف آب در حال حاضر از موضوعات با اهمیت حال حاضر در کشور است گفت: عدم دسترسی به منابع آب کافی و پایدار باعث میشود تمدن، فرهنگ و اقتصاد در خطر جدی قرار گیرند.
به گزارش «انرژی امروز» از پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست(پام) امید بزرگ حداد، استاد منابع آب دانشگاه تهران، خاطرنشان کرد که بارها عدم مدیریت صحیح منابع آب، سبب بروز لطمات جبران ناپذیری گردیده است و عمده مشکلات منابع آبی کشور به دلیل نگاهی سطحی نگر و محدود بوده است، به طوری که عموما، برنامه ریزی های حوضه منابع آب کشور، بر اساس تعداد محدودی از شاخصها و حتی در بسیاری موارد بر اساس فقط یک شاخص انجام شده است.
وی همچنین سامانه‌های آبی را سامانه هایی پویا و چند وجهی بر شمرد و آنها را نیازمند مدیریت یکپارچه و جامع نگر دانست و گفت: باور دارم که امروز می بایست مدیریت منابع و مصارف آب با نگاهی جدید، صحیح، منطقی و جامع نگر، مورد توجه قرار گرفته و اجرا شود.
بزرگ حداد وضعیت منابع آب کشور را بسیار بحرانی توصیف نمود و گفت: متوسط بلند مدت حجم آب تجدیدپذیر کشور حدودا 130 میلیارد متر مکب می باشد. اما با توجه به کاهش بارش در سالهای اخیر متوسط آب تجدیدپذیر کشور به کمتر از 100 میلیارد متر مکعب کاهش یافته است. این در حالی است که مصرف آب در بخش کشاورزی تقریبا 83 میلیارد متر مکعب و مصرف شهری و صنعتی در مجموع حدود 5 7 میلیارد متر مکعب می باشد. با توجه به این که به منظور مدیریت پایدار حداکثر 50 درصد منابع آب تجدیدپذیر میتواند مورد استفاده قرار بگیرد، کاملا واضح است که کشور در یک بحران آبی شدید قرار دارد. رئیس پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار، گفت: نرخ تخلیه آبهای زیرزمینی به بیش از 50 میلیارد متر مکعب در سال رسیده است. این در حالی است که نرخ تغذیه آبخوان‌ها کمتر از 40 میلیارد متر مکعب در سال گزارش میشود.
وی گفت : از سال 1380 به بعد برداشت آب از منابع آب زیرزمینی همواره از تغذیه سفره ها بیشتر بوده است و بیلان آب زیرزمینی منفی است. بزرگ حداد، ادامه روند حاضر را بدون شک فاجعه بار دانست و بیان کرد، اتخاذ روشهایی برای خروج از بحران آبی اجتناب ناپذیر است. امیدبزرگ حداد، در کنار مدیریت صحیح منابع آب، قیمتگذاری واقعی آب را از بهترین راه کارها برای مدیریت مصرف آب و حل بحران آبی کشور دانست. وی گفت: بر این باورم که عدم ارزشگذاری واقعی آب، مشکل کمبود و بحران آبی در کشور است و اگر آب به صورت واقعی قیمت گذاری شود، قطعا بحران آب کاهش خواهد یافت. به عنوان مثال، با توجه به این که بخش اعظم منابع آب کشور در کشاورزی مصرف می شود، کاهش مصارف حاصل از افزایش راندمان آبیاری ناشی از قیمت گذاری واقعی آب می تواند به طور موثری به کاهش بحران آبی موجود کمک کند. امید بزرگ حداد، گفت: در حال حاضر راندمان کشاورزی در ایران بین 15 تا 35 درصد تخمین زده میشود. در حالی که راندمان روشهای مختلف آبیاری شامل آبیاری سطحی و تحت فشار می بایست حداقل 45 درصد و حتی تا بیش از 95 درصد باشد. بنابراین انتظار می رود حداقل راندمان آبیاری در ایران نیز دست کم تا بیش از 45 درصد افزایش یابد. وی متذکر شد که تنها 10 درصد صرفه جویی در بخش کشاورزی، مقدار آب لازم برای برطرف کردن کل نیاز آبی شهری و صنعتی کشور را فراهم می آورد و از این رو کاهش تلفات آبیاری بسیار حائز اهمیت است. رئیس پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار، گفت: باور داریم تا زمانی که آب به صورت واقعی قیمتگذاری و عرضه نشود، انگیزه و توجیه اقتصادی لازم برای افزایش بهره وری سامانه های آبی از جمله سامانه های آبیاری، فراهم نخواهد شد.
