امید وزیر به کاپیتان نفتکش به ساحل ثبات برمی‌گردد؟

مدیریت شرکت ملی نفتکش ایران که زمانی در حد ربع قرن ثبات داشت؛ برای چهارمین بار در 5 سال اخیر دستخوش تغییر شد.

به گزارش «انرژی امروز»، شرکت ملی نفتکش ایران یک شرکت خصوصی است؛ 34 درصد سهام این شرکت متعلق به وزارت نفت (صندوق بازنشستگی نفت) و 66 درصد آن متعلق به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (33 درصد صندوق بازنشستگی و 33 درصد تامین اجتماعی) است.

سیروس کیان‌ارثی، مدیرعامل سابق شرکت ملی نفتکش ایران، با حکم محمود اسلامیان، مدیرعامل سابق صندوق بازنشستگی کشوری، به‌عنوان نماینده این صندوق در ‌هیات‌مدیره و مدیرعامل شرکت ملی نفتکش ایران منصوب شده بود و با استعفای اسلامیان در پاییز امسال، انتظار می‌رفت برکنار شود.

در این میان، حادثه انفجار و غرق نفتکش سانچی در آب‌های چین و درگیری شرکت ملی نفتکش با حواشی گسترده گرچه از یک سو، باعث به تعویق افتادن برکناری کیان‌ارثی شد؛ اما افزایش انتقادها از علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی که او را در آستانه استیضاح قرار داده، باعث شد مدیران شستا تصمیم قبلی خود درباره برکناری کیان ارثی را اجرایی کنند تا شاید، شانس ربیعی برای بقا در وزارتخانه افزایش یابد.

کیان‌ارثی از کجا آمد؟

تا پیش از انتصاب سیروس کیان ‌ارثی به‌عنوان مدیرعامل شرکت ملی نفتکش، هیچ نامی از او در هیچ کجا مطرح نبود. او فردی ناشناخته در امور ‌بین‌الملل شرکت ملی نفت بود و ریاست برنامه‎ریزی صادرات نفت خام را برعهده داشت.

به هر ترتیب، زمان مدیر شدن او فرارسیده بود. او اواخر تابستان سال 95 ابتدا ‌به‌عنوان مدیرعامل شرکت بازرگانی پتروشیمی منصوب شد؛ اما به فاصله کوتاهی، با انتصابش ‌به‌عنوان مدیرعامل شرکت ملی نفتکش این شرکت را ترک کرد. این انتصاب چنان غافلگیرانه بود که همکارانش در امور ‌بین‌الملل شرکت ملی نفت نتوانستند خنده خود را پنهان کنند. کیان‌ارثی تا آن زمان هیچ سمت مدیریتی نداشت و شرکت ملی نفتکش اولین تجربه مدیریتی او به حساب می‌آمد؛ تجربه شیرینی که اکنون با حادثه سانچی برای این مدیر خوش‌مشرب اصفهانی رو به تلخی گذاشته است.

نام کیان‌ارثی در دوره 15ماهه حضورش در شرکت ملی نفتکش، بارها در خبرهای یکجانبه ارسالی از طرف روابط عمومی این سازمان -از خبر اتصال نفتکش‌ها به شبکه اینترنت تا حضورش در اجلاس جهانی و دیدارهایش با نمایندگان شرکت‌های خارجی- مطرح شده؛ اما نام او همچنان با دو خبر شناخته می‌شود: خبر انتصابش به مدیرعاملی شرکت ملی نفتکش و حادثه نفتکش سانچی. خبرهایی که با عنصر «شهرت» و «برخورد» برجسته شدند. خبر اول اگر به دلیل شهرت شرکت ملی نفتکش نام کیان‌ارثی را به زبان‌ها انداخت، خبر دوم اما برخورد ناگهانی بود که ناکارآمدی مدیریتی او را آشکار ساخت. این ناکارآمدی نه به دلیل حادثه نفتکش سانچی است که احتمال دارد در همه‌جای دنیا رخ دهد؛ بلکه به دلیل ناتوانی در مدیریت بحران حاصل از آن است که تا 10 روز به بازی مرگ و زندگی تبدیل شد.

مثلث اصفهانی

بعد از حادثه سانچی، روایتی در شبکه‌های اجتماعی درباره کیان‌ارثی مطرح شد که او را برادرزاده شیخ اسدالله کیان‌ارثی، نماینده ادوار مجلس از حوزه فریدن اصفهان، داماد شیخ صادق خلخالی و عضو مجمع روحانیون مبارز و در نتیجه «ژن خوب» معرفی می‌کرد. اگرچه این نسبت فامیلی برقرار است؛ اما چندان تاثیری در سرنوشت کیان‌ارثی نداشته است، چه او خود رغبتی به انتسابش به این نسبت فامیلی ندارد. ژن کیان‌ارثی به طایفه چهارلنگ بختیاری از قوم لر برمی گردد که ساکن منطقه فریدن از توابع استان اصفهان هستند. منطقه‌‌ای کوهستانی با مراتع و شکارگاه‌هایی بکر که ساکنانش را به شکار علاقمند می‌کند.

ردپای نحوه انتصاب کیان‌ارثی به مدیرعاملی شرکت ملی نفتکش را در جای دیگری باید جست. سهامداران شرکت ملی نفتکش مدیران اصفهانی بانفوذی دارند. محمود اسلامیان، مدیرعامل وقت صندوق بازنشستگی کشوری، اصفهانی است. او در تعامل با صندوق بازنشستگی نفت به دنبال مدیری برای شرکت ملی نفتکش است. عضو اصفهانی هیئت‌رئیسه صندوق بازنشستگی نفت که از قضا از مشاوران بیژن زنگنه در انتصاب مدیران نفتی نیز هست، دست به کار می‌شود. حلقه وصل کیان‌ارثی با این عضو صندوق بازنشستگی نفت یک شرکت خصوصی در حوزه بالادستی صنعت نفت و گاز است. این همکاری زمینه آشنایی آنها را فراهم می‌آورد. با مشورت دو عضو اصفهانی صندوق بازنشستگی نفت و صندوق بازنشستگی کشوری، موافقت وزیر نفت و وزیر کار با انتصاب مدیر اصفهانی برای شرکت ملی نفتکش جلب می‌شود و به این ترتیب، مثلث اصفهانی‌ها تکمیل می‌شود.

از سوری تا صفایی

شرکت ملی نفتکش دوره‌های متفاوتی را از سر گذرانده و از رکوردداران ثبات مدیریتی در کشور است. محمد سوری به مدت 26 سال از آذرماه 1364 تا اسفندماه 1391 مدیرعامل این شرکت بود. دوران سخت جنگ در زمان مدیریت او بود که با عملکرد خوبش نام نیکی از شرکت ملی نفتکش در اذهان مردم به جای گذاشت. دوران سخت تحریم نیز در اواخر دوره مدیریت او آغاز شد. سوری تحصیلات مرتبط دریانوردی و کشتیرانی داشت و در زمان انتصاب ‌به‌عنوان مدیرعامل، سابقه کار در این زمینه را داشت.

دوره تحریم اوج دوران انحطاط مدیریت سیاه احمدی‌نژاد است که تبعات آن شامل حال شرکت ملی نفتکش نیز شد. با بازنشستگی محمد سوری، حمیدرضا بهبهانی وزیر راه دولت‌های نهم و دهم (مرداد سال ۱۳۸۷ تا بهمن ۱۳۸۹) به مدیرعاملی شرکت ملی نفتکش منصوب شد. دوره مدیریت او یک سال طول کشید (اسفند 91 تا اسفند 92) اما در همین دوره کوتاه او پرونده‌هایی را روی دست شرکت ملی نفتکش گذاشت.

با برکناری بهبهانی، بار دیگر مدیری از میان مدیران سازمان بنادر و دریانوردی و با تجربه و تحصیلات مرتبط ‌به‌عنوان مدیرعامل شرکت ملی نفتکش انتخاب شد.«علی اکبر صفایی» در مدت 31 ماه مدیریت خود در شرکت ملی نفتکش نگاهی درونگرا داشت و خود را مفتخر به استفاده از ظرفیت‌های داخلی و پایبندی به شعار اقتصاد مقاومتی می‌دانست.

در شرایطی که برجام به ثمر نشسته بود و انتظار گشایش‌های اقتصادی در عرصه ‌بین‌المللی می‌رفت، نگاه‌ها به توسعه فعالیت‌های ‌بین‌المللی در شرکت ملی نفتکش معطوف شده بود. نفتکش‌های ایرانی رفع تحریم شده بودند، شرکت‌های بیمه دوباره با ایران کار می‌کردند و نفت ایران راه خود را به اروپا باز می‌کرد.

در چنین شرایطی، سیروس کیان‌ارثی به مدیریت شرکت ملی نفتکش رسید تا عکس‌های یادگاری دوره توسعه فعالیت‌های شرکت ملی نفتکش، با حضور این اصفهانی خوش‌مشرب فوتوژنیک، زیباتر شود.

همه‌چیز خوب پیش می‌رفت؛ اما با حادثه سانچی چهره مستاصل او در عکس‌ها پیداست. شرکت ملی نفتکش دیگر با دوران ثبات مدیریتی خود فاصله گرفته و دوره کیان‌ارثی هم دولت مستعجل و عکس‌های او با سانچی آخرین عکس‌های یادگاریش در شرکت ملی نفتکش ایران بود.

یک نفتکشی در نفتکش

حال، کاپیتان نصرالله سردشتی به عنوان مدیرعامل جدید شرکت ملی نفتکش ایران انتخاب شده است. سردشتی از دریانوردان پیشکسوت و باسابقه شرکت ملی نفتکش ایران است که پیش از این مدیریت بازرگانی این شرکت را عهده‌دار بود. از جمله سمت‎های پیشین کاپیتان سردشتی می‎توان به ریاست دفتر اجاره شرکت ملی نفتکش ایران در سال‎های گذشته اشاره کرد. باید دید با ورود کاپیتان، نفتکش بار دیگر به ساحل ثبات بازخواهد گشت؟