ایران باید جای افغانستان را در تاپی بگیرد ساختار مذاکره با کشورهای منطقه را دینامیک کنید

نصرت اله سیفی، رئیس اسبق شرکت ملی صادرات گاز در دومین پنل تخصصی «نفحات گاز» از رویکردهای ایران در قبال خط لوله تاپی انتقاد کرد.

به گزارش خبرنگار دانش و فناوری «انرژی امروز»، وی درباره چالش های صادرات گاز اظهار کرد: ظرفیت گاز در ایران بیشتر از 35 TCF و به قول برخی از منابع این رقم به 50 TCF هم می رسد. این درحالیست که بسیاری از این میزان گاز، مازاد مصرف در کشور است و باید از این فرصت بدست آمده استفاده کرد. وضعیت بین المللی وجود و عدم توان مذاکره با کشورهای اروپایی و IP وجود ندارد.

به دلیل وجود همین فضاها، کشورهایی مثل عمان و کویت به دنبال خرید ارزان گاز از ایران هستند که در صورت فروش با این قیمت، فروش گاز به ترکیه تحت تاثیر قرار می گیرد. از طرفی به دلیل کتک هایی که وزارت نفت سر قرارداد کرسنت خورد فضای موجود بسته شده است. اما این بدان معنی نیست که باید منفعلانه به این فضا نگاه کنیم. فضای دنیا دینامیک است؛ به عنوان مثال روابط پاکستان و عربستان همیشه خوب نیست و ما از فرصت هایی این چنینی استفاده کنیم و جلسات مذاکرات را بیش از یک بار در سال اجرا کنیم.

وی در ادامه تصریح کرد: خط لوله صلح و لوله کشی انجام شده در زمان وزیر هامانه، بسیار اتفاق مبارکی بود زیرا از این طریق توانستیم به سمت سیستان و بلوچستان گازرسانی کنیم. اکنون نیز به موجب این گازرسانی بسیاری از خوراک های گران قیمت پتروشیمی مثل مازوت توسط گاز ارزان جایگزین شده است و به موجب آن ما در پروژه خط لوله صلح ضرر نکردیم.

رئیس اسبق شرکت ملی صادرات گاز درباره خط لوله تاپی و رویکرد ایران در قبال آن نیز اظهار کرد: ما می توانیم بخشی از نیاز گاز افغانستان را از طریق خطوط لوله شمال شرقی خراسان برطرف کنیم. در گذشته نیز این موضوع مطرح بود ولی به دلیل مسائل امنیتی این اتفاق صورت نگرفت ولی می توان با مذاکرات مستشاری این اتفاق را انجام داد. به علاوه می توان در منطقه یک حلقه گازی ایجاد کنیم.

وی در ادامه عنوان کرد: تشکیلات و ساختار فعلی شامل افراد و آموزش های موجود در وزارت و شرکت نفت، تولید و توزیع است و ما مدیریت مناسبی روی مصرف و صادرات نداریم. مسئولیت هر قسمت از گاز ما را یک نهاد بر عهده دارد و این پراکندگی باید برطرف شود و مسئولیت کل محصولات گازی بر عهده یک نهاد واحد با قدرت متمرکز قرار گیرد. ما برای تغییر این فضای موجود و موفق شدن در مبارزات گازی در پاکستان و افغانستان به این تغییرات نیاز داریم.

فرصت های بازار گازی شرق ایران

سیفی درباره تاثیر خط لوله تاپی در بازار گازی شرق ایران عنوان کرد: گاز خاصیتی دارد که از لحظه تولید می توان برای آن برنامه ریزی کرد. درست است که خط لوله تاپی بازار ما را محدود می کند اما می توان با کاربردهای دیگر گاز مثل سیمان و NGV در بازار گاز مذاکره کرد. ما گاز را فدای نفت کرده ایم. گاز ما در دوران جوانی خود است و هنوز بسیاری از منابع گازی اکتشاف نشده اند. ما برای آزاد کردن گاز و ایجاد انعطاف و فرصت برای گاز، باید بالادست این عرصه را به پایگاهی مستقل مثل گازپروم روسیه بدهیم که از اول تا انتهای آن این پایگاه قدرت واحد باشد.

وی افزود: برای صادرات گاز باید متمرکز و قدرتمند باشیم و به صورت متمرکز مواد و محصولات نفتی را صادر کنیم. پیشنهاد بنده این است که به جای تاپی، تیپی را ایجاد کنیم؛ یعنی به جای افغانستان از ایران رد شود زیرا که ما خط لوله آماده و حاضر در شرق ایران وجود دارد  تنها کافیست گاز را در آن تزریق کنیم. برای اینکه افغانستان هم نیازش برطرف شود، یک لوله کلکتور از ایران به سمت افغانستان بکشیم زیرا مصرف آن ها زیاد نیست و می توان آن را ها به این شکل راضی کرد. برای تسهیل در مذاکره نیز می توان برای مدتی از حق ترانزیت چشم پوشی کرد. با این کار نه تنها روابط بد خود با پاکستان را بهبود می بخشیم و مشتریان گازی را نیز به سمت خود می کشیم.

زیاده خواهی هندی ها عامل شکست پروژه فرزاد ب

رئیس سابق شرکت ملی صادرات گاز در خصوص علت شکست خوردن مذاکرات خط لوله فرزاد ب با هند گفت: صادرات گاز ساختاری چند بخشی دارد که بعد از بخش توسعه میدان و برنامه کلی توسعه آن، بخش های تجاری وجود دارد. عمدتا کشورهای مختلف از اهرم های فشار برای ارزان خریدن گاز استفاده می کنند. به علاوه عموما هندی ها و پاکستانی ها دنبال ارزان خریدن گاز هستند. همین امر باعث شد که مذاکرات با این کشور با شکست مواجه شود.