با مام زمین مهربان باشیم
خاک به عنوان یکی از منابع پایه زیست محیطی و ثروت های خدادادی در سال های اخیر قربانی توسعه نامتوازن صنعتی و رفتارهای نابخرادانه شده و نامهربانی با مام زمین موجب شده که بحران زیستی خاک به معضلی جدی تبدیل شود.
تخریب منابع زیستی و روند رو به رشد بیابانزایی، آلایندگی خاک با شیرابه های زباله، پساب های مسموم صنعتی و کشاورزی، و تبعات کم آبی بر بافت خاک امروز شرایط را به جایی رسانده که حال زمین و پوشش ارزشمند آن رو به وخامت دارد. پسماندهای پراکنده در محیط زیست به شکلی آزاردهنده چهره شهرها و عرصه های طبیعی را نازیبا کرده و رفتارهای نادرست در استفاده بیمارگونه از پلاستیک ها که تجزیه ناپذیر هستند کار را به جایی رسانده که انسان در حال مدفون شدن در تلی از مواد دورریز خطرناک و تجدید ناپذیر است. مدیرعامل موسسه سبزاندیشان اراک گفت: سبک زندگی تخریب گر در قرن حاضر هدیه نامبارک انسان به طبیعت است و الگوی مصرف گرایی در زندگی اغلب مردم بدون توجه به آسیب های زیستی، زنگ خطر را به صدا درآورده است. حمید اخوان افزود: میانگین تولید پسماند در ایران بالاتر از جهان است که این بیانگر رعایت نکردن اصول سبک زندگی مناسب است و عادات زیاده خواه و اسراف گرا نفس طبیعت را به شماره آورده است. وی ادامه داد: زندگی انسان بدون زباله امری محال است اما می توان با مدیریت بهینه مصرف و رفتارهای همخوان با طبیعت تخریب ها را به حداقل رساند و این مهم باید از فرد فرد مردم آغاز شود. اخوان اظهار کرد: طیفی از آسیب ها از طریق مصرف بی رویه شوینده ها و حلال ها به منابع پایه آب و خاک وارد می شود که تاثیرات آن تا مدت های طولانی باقی می ماند و انتظار است که مردم در هنگام خرید، شوینده های کم خطرتر را انتخاب کنند و رفتارهای مصرف را نیز دستخوش تغییرات اساسی قرار دهند. وی گفت: بر اساس قانون و آیین نامه اجرای مدیریت پسماند، از سال 90 مراکز استان ها و شهرهای بالای یک میلیون نفر جمعیت موظف به تفکیک پسماند از مبدا هستند اما، این مهم مورد توجه قرار نگرفته و تنها در بخش هایی از کشور به صورت مقطعی و پراکنده اجرا شده است. مدیرعامل موسسه سبزاندیشان اراک افزود: همه باید برای حفاظت از محیط زیست و زمین فراتر از قانون حرکت کنند اما هنوز برنامه های قانونی در این راستا در کلانشهر اراک اجرایی نمی شود. اخوان گفت: برنامه مدیریت جامع پسماند به معنای واقعی در استان مرکزی و اراک وجود ندارد و در این راستا برنامه ها و تصمیمات به صورت مقطعی اجرایی می شود. وی تصریح کرد: سطح آب های زیرزمینی استان مرکزی و کلانشهر اراک به شدت کاهش یافته که اگر به مسئله نفوذ شیرابه های پسماند در زمین توجه نشود وضعیت بحرانی، خطرناک و سخت جبران برای زمین و سلامت بشر ایجاد خواهد شد و پدیده نشست زمین، تغییرات بافت و ساختار خاک و شوری آب در برخی از مناطق نیز خود مصیبتی است که در حال بزرگ شدن است. مدیرعامل موسسه سبزاندیشان اراک عنوان کرد: تاثیرات آلودگی خاک و آب های زیرزمینی کمتر در چشم مردم است اما تبعات عمیق و مخربی دارد که به مراتب دامنه وسعت آن از پیامدهای آلودگی هوا بیشتر است و باید در این راستا حساسیت لازم در مردم ایجاد شود. اخوان بیان کرد:مدیریت پسماندهای صنعتی و بیمارستانی در استان مرکزی تهدیدات جدی برای سلامت منابع پایه خاک و آب است که متاسفانه در استان مرکزی با کندی و مشکلات متعدد همراه است و سال هاست که تصمیمات نشست های تخصصی در حد شعار و روی کاغذ باقی مانده است. نماینده سازمان های مردم نهاد در تدوین برنامه ششم توسعه کشور گفت: هفته زمین پاک فرصتی است که با عینک تیزبین فعالیت های استانی در حراست از سرمایه های خاک و آب ارزیابی شود و نواقص موجود با همراهی بخش های مختلف مورد بازنگری قرار گیرد. سیاوش آقاخانی افزود: ایرانیان باستان در راستای آیین جشن زمین پاک پیشگام دنیا بوده اند و مطابق سالنمای ایران باستان، سومین روز اردیبهشت در تقویم زرتشتیان و دوم اردیبهشت از تاریخ هجری شمسی، مطابق با جشن اردیبهشتگان یا گلستان جشن بوده که در این روز نیازردن چهارگوهران (آب، باد، خاک و آتش)، یعنی آلوده نکردن محیط زیست و پاک نگهداشتن آن و پاک نگه داشتن تن، جامه و پاکی روان مورد توجه قرار می گرفته است. وی بیان کرد: ایرانیان باستان در این جشن لباس سفید که نشانه پاکی است بر تن می کردند و در آتشکده‌ها به خواندن اردیبهشت یشت (قسمتی از اوستا) و نیایش اهورامزدا (خداوند) می‌پرداختند. نماینده سازمان های مردم نهاد در تدوین برنامه ششم توسعه کشور بیان کرد: منابع آب و خاک ثروتی طبیعی و بین نسلی است که نباید تخریب شود و نیاز است که ابزارهای قانونی در این راستا عملیاتی شود. مدرس دانشگاه آزاد اسلامی اراک و فعال زیست محیطی نیز گفت: آلودگی خاک تنها مربوط به زمین نیست و آلودگی های آب و هوا نیز بر این منبع ارزشمند تاثیرگذار است. حمیدرضا مهاجرانی افزود: ماندگاری و خطر آلاینده های خاک به مراتب بیشتر از آب و هوا است اما تاکنون به این مهم کمتر پرداخته شده است. وی بیان کرد: اثر فلزات سنگین در خاک سال های سال باقی خواهد ماند و بیشترین آلودگی نگران کننده خاک مربوط به آلاینده های شیمایی است. این مدرس دانشگاه آزاد اسلامی اراک و فعال زیست محیطی ادامه داد: استفاده از کودهای شیمیایی، علف کش ها و آفت کش ها در کشاورزی سنتی استان مرکزی یک تهدید جدی است که باید مورد توجه جدی قرار گیرد. مهاجرانی بیان کرد: بحث مدیریت پسماند در استان مرکزی به معنای واقعی اجرا نمی شود که نیاز است در این راستا برنامه های هدفمند با نگاه حساس تدوین شود. وی اظهار کرد: فعالیت برخی از صنایع بزرگ اراک و شازند بر روی خاک اثرات غیرقابل جبرانی دارد و می تواند موجب بروز بیماری های مختلف از جمله سرطان شود. کارشناس مسئول پسماند اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی گفت: پسماند از تهدیدهای جدی برای آلوده کردن زمین است که همه باید تلاش کنند تا تولید مواد زاید در جامعه روز به روز کاهش یابد. مریم حسین پناهی افزود: هر چه مسائل رفاهی در جامعه افزایش می یابد، تولید پسماند و زباله نیز افزایش می یابد و کمترین تولید پسماند استان مرکزی مربوط به روستاها است. وی بیان کرد: بر اساس ماده هفت قانون مدیریت پسماند، واحدهای صنعتی موظف هستند پسماندهای خود را درون واحدها مدیریت کنند و هر نوع انتقال برای امحا یا بازیافت این پسماندها باید با نظارت و مجوز محیط زیست صورت گیرد. وی اظهار کرد: 80 واحد صنعتی استان مرکزی در راستای بازیافت پسماند فعالیت دارند و یک واحد امحای پسماند ویژه صنعتی از طریق زباله سوز نیز در این استان فعالیت دارد. حسین پناهی عنوان کرد: فعالیت تمام واحدهای صنعتی وارد کننده پسماند استان مرکزی با نظارت اداره کل حفاظت محیط زیست این استان است. وی گفت: هفته زمین پاک فرصت مناسب برای یادآوری از حفظ این سیاره ارزشمند است اما برنامه های حفاظتی از زمین باید در تمام روزهای سال مورد توجه قرار گیرد. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی نیز گفت: شعار جهانی زمین پاک امسال `پایان آلودگی پلاستیک` و شعار ملی ایران `نه به کیسه های پلاستیکی` تعیین شده چرا که پلاستیک، پسماندهای ویژه صنعتی و مواد شیمیایی از مهمترین تهدیدهای زمین و آلایندگی خاک و آب است. رضا میرزایی بیان کرد: روزانه در استان مرکزی 900 تن پسماند عادی و هفت تن پسماند ویژه تولید می شود و سرانه تولید زباله در این استان 550 تا 600 گرم است. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی ادامه داد: هر چه رفاه در جوامع افزایش می یابد، تولید پسماند نیز بیشتر می شود که این موضوع توجه ویژه به مباحث فرهنگ سازی را طلب می کند. میرزایی بیان کرد: 78 و 2 دهم درصد از پسماند شهرستان اراک مواد آلی است که قابلیت تبدیل به کمپوست را دارد و 21 و هشت دهم درصد مواد غیرآلی و بازیافتی است. وی گفت: 2 سایت پردازش در شهرستان های اراک و ساوه وجود دارد و یک سایت تولید کمپوست نیز در شهرستان خمین فعال است. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی اضافه کرد: بر اساس تصمیم دفتر شهری استانداری مرکزی، مقرر شده چهار نقطه دفن پسماند در این استان ایجاد شود. میرزایی تصریح کرد: استان مرکزی از سایت دفن بهداشتی پسماند برخوردار نیست و بیشتر مکان های دفن بدون زیرسازی و خاک پوشانی کامل انجام می شود. وی گفت: 21 بیمارستان استان مرکزی مجهز به دستگاه بی خطرساز(اتوکلاو) است و پسماند عفونی مطب ها و درمانگاه های شهرستان های تفرش و ساوه برای بی خطر سازی به بیمارستان ها منتقل و سپس به محل دفن انتقال داده می شود. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی افزود: تمام بیمارستان های این استان به سیستم جمع آوری فاضلاب متصل هستند و برخی نیز دارای تصفیه خانه هستند. از دوم تا نهم اردیبهشت ماه به عنوان هفته زمین پاک نامگذاری شده است.
