افزایش ظرفیت و کاهش قیمت در انرژی‌های تجدیدپذیر

در سال 2016، ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر به رکورد جدیدی دست یافت و از طرفی هزینه‌های این انرژی‌ها نیز کاهش یافت. در کنار این موارد تلاش در جهت ایجاد امنیت انرژی و بهبود کیفیت هوا نیز در این امر دخیل بودند.

به گزارش خبرنگار بین‌الملل «انرژی امروز»،  آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرد: نیروگاه‌های بادی ساحلی و صفحات خورشیدی در پنج سال آینده بیشترین رشد را خواهند داشت. از طرفی این دو نوع نیروگاه‌ تنها تکنولوژی‌هایی هستند که قادرند به هدف جلوگیری از افزایش بیش از دو درجه دمای هوا 2DS برسند.

نگاهی به سال 2016 و روند رشد تجدیدپذیرها

در سال 2016، تولید جهانی برق از انرژی‌های تجدیدپذیر تا شش درصد رشد داشت و به 24 درصد کل تولید برق جهانی رسید.

آن‌طور که IEA اعلام کرده است برق‌آبی بزرگ‌ترین منبع تولید برق از انرژی‌های تجدیدپذیر بوده و 70 درصد برق تجدیدپذیر از این طریق به دست آمده است.

بعد از برق‌آبی، نیروگاه‌های بادی با 16 درصد، بیوانرژی با 9 درصد و صفحات خورشیدی با 5 درصد در ردیف‌های بعدی قرار گرفته‌‌اند.

در سال 2015، انرژی‌های تجدیدپذیر  153 گیگاوات به شبکه‌های برق اضافه کردند که 15 درصد بیشتر از سال 2014 بود. برهمین اساس، برای اولین بار تجدیدپذیرها بیش از نیمی از ظرفیت اضافه شده برق به شبکه‌ها را از آن خود کردند و بر این اساس ظرفیت تجمعی نصب شده این انرژی‌ها از زغال سنگ پیش افتاد.

در سال 2016، صفحات خورشیدی از نیروگاه‌های بادی پیش افتادند و رکورد دیگر 70 تا 75 گیگاوات را به ثبت رساندند که تقریبا 50 درصد بالاتر از سال 2015 بود.

در چین در سال 2016، ظرفیت سالانه نصب و راه‌اندازی صفحات خورشیدی بیش از دو برابر سال 2015 بود و به 34.5 گیگاوات رسید.

در ایالات متحده، ظرفیت صفحات خورشیدی اضافه شده به دو برابر رسید و از 14 گیگاوات گذشت. بعد از ایالات متحده کشور ژاپن با 8.5 گیگاوات قرار دارد.

ظرفیت اتصال برق صفحات خورشیدی اتحادیه اروپا در سال 2016 برابر با 15 درصد بود و به 6 گیگاوات  رسید و دلیل آن کاهش رشد این تجدیدپذیرها در بریتانیا بود.

در هندوستان هم ظرفیت سالانه صفحات خورشیدی دو برابر شد و به 4 گیگاوات رسید.

در سال 2016، ظرفیت برق ساحلی 50 تا 55 درصد افزایش یافت؛ اما این افزایش، 15 درصد کمتر از میزان سال 2015 بود. این کاهش بیشتر به این دلیل بود که در سال 2016، ‌کشور چین 19 گیگاوات ظرفیت نیروگاه بادی ساحلی ایجاد کرد که از 32 گیگاوات سال 2015 کمتر بود.

اتحادیه اروپا و به ویژه فرانسه و آلمان، 11 گیگاوات، ایالات متحده 8.2 گیگاوات، هندوستان 3.6 گیگاوات و برزیل 2.5 گیگاوات نیروگاه بادی ساحلی ایجاد کردند.

در سال 2016، نصب و راه‌اندازی نیروگاه‌های فراساحلی در دنیا یک سوم نسبت به سال 2015 کمتر بود. در اروپا هم به دلیل کاهش پروژه‌های بریتانیا و آلمان، ظرفیت برق متصل به شبکه به نصف کاهش یافت.

تولید برق آبی در چین در سال 2016 مقدار کم 12.5 گیگاوات بود و در نتیجه برای سومین سال پیاپی از 2013 تا 2016 ظرفیت برق‌آبی اضافه شده کاهش نشان می‌دهد. برزیل تقریبا 5 گیگاوات ظرفیت جدید اضافه کرد.

قیمت‌های تجدیدپذیرها رو به کاهش است

براساس اعلام IEA، در شیلی و امارات متحده عربی توسعه دهندگان برق خورشیدی قراردادهایی را برای پروژه‌هایی با قیمت کمتر از 30 دلار در هر مگاوات ساعت امضا کردند که در دنیا یک رکورد محسوب می‌شود.

در مکزیک مزایده‌هایی با قیمت‌های 30 تا 55 دلار در هر مگاوات ساعت هم در زمینه انرژی خورشیدی و هم در نیروگاه‌های بادی ساحلی وجود داشت.

در هندوستان قیمت قراردادهای نیروگاه‌های برق خورشیدی در سال 2016 یک سوم نسبت به سال‌های 2014 و 2015 کاهش داشته و به‌طور متوسط 55 دلار در هر مگاوات ساعت بود.

در زمینه نیروگاه‌های فراساحلی هم رکورد کمترین میزان قیمت قرارداد متعلق به هلند با 55 تا 75 دلار در هر مگاوات ساعت و دانمارک با 65 دلار در هر کیلووات ساعت برای پروژه‌های نزدیک به ساحل به غیر از هزینه‌های شبکه اتصال بود.

این قیمت‌های قراردادی هم منعکس کننده پروژه‌هایی است که در 2017 تا 2020 به‌کار گرفته خواهند شد و نباید با هزینه‌های متوسط تولید که بیشتر از این مقدار است مقایسه شود. البته علائم کاهش هزینه‌ها وجود دارد و از همین رو جذابیت انرژی‌های تجدیدپذیر را برای سیاست‌مداران بیشتر می‌کند.

آینده چگونه خواهد بود؟

پیش‌بینی می‌شود بین سال‌های 2015 تا 2021، انرژی‌های تجدیدپذیر رشدی 36 درصدی داشته باشند و در دنیا سریع‌ترین میزان رشد تولید برق را از آن خود کنند.

تولید برق تجدیدپذیر هم تا سال 2021 به بیش از 7650 تراوات ساعت می‌رسد اما برای اینکه بتوان به اهداف 2DS رسید بایستی گستردگی و سرعت افزایش تولید برق تجدیدپذیر بیشتر از این شود و بین سال‌های 2021 تا 2025 یک 26 درصد دیگر نیز به این میزان رشد 36 درصد اضافه شود.

تا سال 2025 صفحات خورشیدی و نیروگاه‌های بادی ساحلی، تنها تکنولوژی‌های تولید برق هستند که در جهت رسیدن به هدف 2DS حرکت می‌کنند.

با کاهش هزینه‌ها و افزایش توجه به انرژی‌های تجدیدپذیر، پیش‌بینی می‌شود در پنج سال آینده برق تولیدی از صفحات خورشیدی سه برابر و نیروگاه‌های بادی ساحلی دو برابر شود. این میزان رشد بیشتر مدیون سیاست‌های چین خواهد بود. چین در سیزدهمین برنامه پنج ساله FYP خود اهداف خوبی برای انرژی‌های تجدیدپذیر دارد و در ایالات متحده نیز اعتبار مالیاتی فدرال گسترش چندین ساله خواهد داشت و به همراه سیاست‌های حمایتی در سطح ایالتی، گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر غیرقابل دسترس نخواهد بود.

در هندوستان هم رشد انرژی خورشیدی پی‌بینی شده است البته چالش‌هایی در خصوص یکپارچگی شبکه‌های برق و سلامتی مالی تاسیسات به عنوان موانعی در جهت رشد سریع اهداف کشور در انرژی‌های تجدیدپذیر به وجود آورده است.

در اروپا، به دلیل کاهش مشوق‌ها، ‌عدم اطمینان سیاسی به این موضوع در بعضی کشورها و نیز در سطح اتحادیه اروپا و عرضه مازاد، پیش‌بینی می‌شود رشد صفحات خورشیدی و نیروگاه‌های بادی ساحلی کاهش یابد.

از طرفی در این اتحادیه برای رسیدن به اهداف 2DS سیاست‌هایی را در پیش گرفته‌اند که باعث شده است هزینه‌های نصب نیرو‌گاه‌های فراساحلی بادی به شدت کاهش یابد و اتصال به شبکه بهبود یابد و از این رو پیشرفت نیروگاه‌های بادی نیز بهبود یابد.

به علاوه، در چین هم با بهبود اقتصادی پیش‌بینی برای افزایش نیروگاه‌های فراساحلی قوت می‌گیرد.

برای رسیدن به اهداف 2DS بایستی نیروگا‌ه‌های برق‌آبی هم گسترش یابند. پیش‌بینی‌ها می‌گویند احتمالا ظرفیت‌های جدید اضافه شده نیروگاه‌های برق آبی در طی سال‌های 2015 تا 2021 در مقایسه با شش سال قبل از کاهش یابد و آژانس بین‌المللی انرژی هم دلیل این امر را کاهش پروژه‌های بزرگ نیروگاهی چین به دلیل افزایش نگرانی‌های زیست محیطی حاصل از آن‌ها می‌داند.

اما در بازارهای نوظهوری چون جنوب شرق آسیا، آمریکای لاتین و جنوب صحرای آفریقا پروژه‌های بزرگی وجود خواهد داشت هرچند در این پروژه‌ها نیز نگرانی‌های زیست‌محیطی و دسترسی به منابع مالی همچنان جای بحث دارد.

دیگر انرژی‌های تجدیدپذیر در جهت رسیدن به اهداف 2DS حرکت نمی‌کنند.

انتظار می‌رود برق خورشیدی تجمعی در اقتصادهای نوظهوری چون آفریقای جنوبی، چین و موروکو رشد داشته باشد و نیروگاه‌های بزرگ با قدرت ذخیره‌سازی به مدت طولانی افتتاح شود.

اما هزینه‌های سرمایه‌گذاری در این نیروگاه‌ها هنوز هم بالاست و ظرفیت ذخیره‌سازی هم باید بهبود یابد.

در زمینه بیوانرژی سوای خوش‌بینی‌هایی که در آسیا وجود دارد، هنوز هم هزینه تولید نسبت به گزینه‌های متداول موجود بیشتر است.

در انرژی‌های ژئوترمال هم خطرات پیش‌توسعه هنوز بالاست و در یک دهه گذشته هزینه‌های حفاری بالا رفته است.

تکنولوژی‌های مربوط به اقیانوس‌ها هم پتانسیل فراوانی برای رشد دارند اما نیازمند این هستند که هزینه‌های آن به سرعت کاهش یابد.

توصیه‌هایی برای آینده

در سال 2016 به دلیل بهبود سیاست‌ها در بازارهای اصلی و کلیدی، کاهش هزینه‌ها به‌‌ویژه در بخش نیروگاه‌های بادی و خورشیدی و تلاش در جهت بهبود کیفیت هوا، چشم‌انداز انرژی‌های تجدیدپذیر بسیار خوش‌بینانه بود.

افزایش رشد انرژی‌های تجدیدپذیر نیازمند توجه به بهبود سیاست‌های مربوط به این انرژی‌ها با تمرکز بر سه چالش عمده پیش‌روست.

اول سیاست‌مداران باید چهارچوب‌های باثبات، قابل‌پیش‌بینی و پایداری در جهت تولید برق از این انرژی‌ها را در پیش بگیرند تا اطمینان به سوددهی این انرژی‌ها بالا رود و عدم اطمینان سیاسی کاهش یابد.

دوم، سیاست‌هایی که دولت‌ها در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر در پیش می‌گیرند باید چالش‌های زیرساختی و موضوعاتی مربوط به طراحی بازار را برای بهبود یکپارچگی شبکه‌های برق حاصل از انرژی‌های تجدیدپذیر در نظر داشته باشند.

سوم، کشورها باید مکانیسم‌های سیاسی خود را برای کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری و خطرات آن به ویژه در کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای نوظهور توسعه دهند.