بازی سیاست مداران با نفت و مولفه های بازار انرژی

تقریبا دو سال است کشورهای عضو اوپک و برخی متحدان غیرعضو از جمله روسیه توافق کاهش تولید را آغاز کرده و در نظر داشتند تا اواخر 2018 به آن ادامه دهند، اما با افزایش فشارهای سیاسی طی هفته های اخیر، مهم ترین سوالی که وزرای انرژی بازیگران اصلی عرصه نفت باید در نشست 22 ژوئن پاسخگوی آن باشند این است: میزان افزایش تولید اوپک روزانه چند بشکه نفت خواهد بود؟

قطعا آمریکا پاسخ این سوال را می داند. به گزارش بلومبرگ، پیش از این کابینه ترامپ مخفیانه از برخی اعضای اوپک بویژه عربستان درخواست کرده بود در جهت حفظ منافع آمریکا، تولید کارتل را تا روزانه یک میلیون بشکه افزایش دهند.

برخی رسانه های خبری نیز از نظر مساعد روس ها نسبت به افزایش تولید خبر می دهند، اما دلایل متعددی وجود دارد که میزان افزایش نباید تهدیدکننده منافع روسیه در بازارهای جهانی نفت شود: نخست، ولادیمیر پوتین بارها نارضایتیش از قیمت کنونی نفت را اعلام کرده و حتی در دیدار با برخی رسانه های بین المللی در نشست 25 می سنت پترزبورگ اعلام کرد قیمت 60 دلاری نفت اندکی برای مصرف کنندگان زیاد بوده و زمان آن رسیده که کشورهای اوپک در این باره تجدیدنظر نمایند.

دوم، در حال حاضر اختلالات عرضه از سوی بسیاری از کشورهای جهان وجود دارد و پوتین عزم خود را جزم نموده با هرگونه ممنوعیت عرضه نفت به دلایل سیاسی مخالفت ورزد، زیرا باعث آسیب رساندن به اقتصاد جهانی خواهد شد. وی در نشست سنت پترزبورگ اعلام کرد `زمان مشخص می سازد چه بر سر بازارهای نفتی خواهد آمد. باید منتظر ماند که آیا توافق هسته ای ایران به قوت خود باقی می ماند یا خیر، و تا چه میزان کاهش صادرات نفت ایران بر بازار نفت تاثیرگذار خواهد بود. در هر حال ما همچنان منتظر می مانیم`.

سوم، روسیه از این بیم دارد که آمریکا و برخی کشورهای تولیدکننده نفت بتوانند سهم این کشور در بازارهای نفتی را از آن خود سازند. پوتین نیز بارها در سخنان خود اذعان داشته قیمت بالای نفت، سایر رقبای ما از جمله تولیدکنندگان شیل آمریکا که در تلاش هستند سهمی از بازار در اختیار داشته باشند را توانمندتر خواهد ساخت. اما به اعتقاد تحلیلگران گلدمن ساکس، ترس روسیه بی مورد است.اگرچه آمریکا توانسته طی چند سال گذشته صادرات قابل توجهی داشته باشد و در آوریل نیز بالغ بر 1.76 میلیون بشکه در روز نفت صادر کرده است، اما به دلیل محدودیت های زیرساختی حمل نفت از مناطق تولید از جمله پرمیان به ترمینال های صادراتی، بعید به نظر می رسد بیش از این بتواند تولیداتش را بیفزاید.

اکنون سوال اصلی این است: آیا افزایش روزانه یک میلیون بشکه نفت برای توازن بازار کافی به نظر می رسد؟

براساب گزارش تحلیلگران وودمکنزی، موضوع افزایش تولید نفت باید یکی از موارد اصلی مورد بحث در نشست اواخر ژوئن وزرای انرژی اوپک باشد، اما این تصمیم گیری نباید تحت تاثیر فشارهای سیاسی از سوی کشورهای مصرف کننده اتخاذ شود، بلکه باید براساس ارزیابی دقیق توازن عرضه – تقاضا در بازارهای نفتی صورت گیرد. در غیر اینصورت همانطور که در 2015 و 2016 نیز اتفاق افتاد، شوک قیمتی ایجاد شده باعث نابودی سرمایه گذاران خواهد شد.

سیاستمداران همواره دستاوردهای کوتاه مدت حوزه نفت را در نظر دارند، در حالی که جهان کنونی برای مواجهه با نیازهای روبه افزایش انرژی به میلیاردها دلار سرمایه گذاری نیاز دارد.

ذخایر مازاد اوپک نمی تواند پاسخگوی افزایش ناگهانی تقاضا باشد و به دلیل کاهش تولید ونزوئلا، تحریم ایران و بی ثباتی تولید لیبی و نیجریه ممکن است شرایط خوبی در انتظار کشورهای مصرف کننده نباشد. اگر قیمت نفت کاهش یافته و به 60 دلار موردنظر روسیه برسد، باز هم میزان سرمایه گذاری ها کاهش خواهد یافت.

طبق آمار ارائه شده از سوی موسسه وودمکنزی، سال گذشته پایین ترین میزان ذخایر نفتی از دهه 1940 تاکنون اکتشاف شده و حتی تولیدکنندگان شیل آمریکا نیز نمی توانند با نفت برنت 60 دلاری تولیدشان را افزایش دهند. تمامی شواهد حاکی از آن است که در برهه کنونی، کشورهای تولیدکننده بایستی توجه خود را به عرضه مطلوب به بازار در طولانی مدت معطوف سازند، نه ارزان ساختن انرژی برای مدتی کوتاه.

نه قیمت بالای نفت مناسب است و نه قیمت پایین آن، اما هرگونه تصمیم گیری برای قیمت گذاری مناسب بایستی با درنظر گرفتن مولفه های بازار صورت گیرد، نه توسط سیاستمداران.