فقط از 30 درصد ظرفیت سازندگان داخل استفاده شد

رییس پیشین هیات‌مدیره انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت (استصنا) گفت: در سال 95 فقط از 30 درصد ظرفیت سازندگان داخل استفاده شد و 70 درصد ظرفیت خالی بود، درصورتی که ما توانایی و ظرفیت ساخت تجهیزات صنعت نفت در تمام گروه‌های کالایی در حدود 5 میلیارد دلار در سال را داریم.

رضا پدیدار در گفتگو با خبرنگار نفت و گاز «انرژی امروز» درخصوص قابلیت‌های ساخت تجهیزات در داخل کشور گفت: با توجه به قدمت ساخت تجهیزات در داخل کشور، بخصوص برای صنعت نفت و گاز که حدود دو دهه زمانی را از آن سپری کرده‌ایم، قابلیت‌هایی که برای ساخت تجهیزات در داخل کشور برای صنایع نفت و گاز و پالایش و پتروشیمی آمده است، حدود هفتاد درصد نیاز تنوعی صنعت نفت را می‌توان تأمین کرد.

او در ادامه افزود: البته این امر در شرایطی است که منابع مالی لازم و سفارشات بالقوه و یا سفارشات تجمیعی به سازندگان برسد تا بتوانند از ظرفیتشان استفاده کنند؛ درغیراین صورت صرفه اقتصادی پیدا نمی‌کند.

رئیس پیشین هیات‌مدیره انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت (استصنا) با اشاره به اینکه تحریم‌های چندساله به قلب ساخت داخل و بومی سازی تجهیزات آسیب بسیاری وارد کرد افزود: تحریم‌ها باعث توقف جریان بومی سازی در کشور شد اما پس از آن دوباره خود را احیا کرد و توانست به صورت درونزا از توان پرسنلی، تکنولوژی و بخشی از مواد اولیه‌ای که در داخل بود استفاده کند اما زمانی که آمد جانی تازه بگیرد راه‌های مبادلات مالی به کشور بسته شد و دوباره شوک بزرگی به سازندگان کشور وارد شد.

فقط از 30 درصد ظرفیت سازندگان داخل استفاده شد

پدیدار تصریح کرد: با توجه به کاهش ظرفیت صنعت نفت که کاهش سفارشات را به دنبال داشت، در سال 1395 فقط از سی درصد ظرفیت سازندگان داخل استفاده شد و 70 درصد ظرفیت خالی است.

او در ادامه افزود: اگر بخواهیم به طور اصولی بگوییم در کشور برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای صنعت نفت سالانه چقدر تجهیزات مورد نیاز است و چقدر از آن را می‌توان تهیه کرد می‌توان گفت که توانایی یا ظرفیت ساخت تجهیزات صنعت نفت را در تمام گروه‌های کالایی در محدوده 5 میلیارد دلار در سال را داریم و اخیراً ده گروه خانواده کالایی استراتژیک توسط وزارت نفت در سال 95 مصوب و ابلاغ و به آن اضافه شده است این ظرفیت را برای سازندگان بیشتر کرده است.

پدیدار رسیدن به ظرفیت‌های تولید بیشتر را مشروط به عوامل مختلفی دانست و گفت: همه اینها منوط به این است که قراردادهای لازم به صورت تجمیعی نوشته شود و پیش‌پرداخت‌های لازم  صورت گیرند و در آن بخش از مواد اولیه‌ای که متکی به خارج هستیم بتوانیم به‌راحتی وارد کشور کنیم؛ در این صورت از ظرفیت گفته شده (70 درصد ظرفیت خالی) برای سال96 پس از رفع موانع تولید، رفع موانع تحریم و مبادلات پولی، شاید بتوان ظرفیت 30 درصدی را تا 50 درصد افزایش داد.

ضرورت یکسان‌سازی شرایط قراردادهای داخلی و خارجی

پدیدار در خصوص موانع و مشکلات سازندگان اظهار داشت: یکی از این موانع خود قراردادهای خرید هستند، به این معنا که تیپ قراردادهایی که با سازنده داخلی بسته می‌شود با تیپ قراردادی که با سازنده خارجی بسته می‌شود بسیار متفاوت است.

او در ادامه گفت: در سال‌های اخیر طی تعاملاتی که با نفت داشتیم یکسان سازی شرایط قراردادهای داخلی و خارجی مطرح شد؛ به طور مثال هنگامی که می‌خواهند قیمت تولید کننده داخلی را با تولید کننده خارجی مقایسه کنند باید قیمت جنس خارجی را در درب کارخانه محاسبه کنند و هزینه بارگیری و حمل، سود و حقوق و عوارض گمرکی را نیز به آن اضافه کنند و در نهایت آن را با کالای ساخته شده تولید داخل مقایسه کنند؛ در این صورت ثابت خواهدشد قیمت تمام شده داخلی ارزان‌تر از قیمت کالای مشابه خارجی خواهد بود.

به سازندگان معتبر اعتماد کنید

او با اشاره به اینکه یکی از مشکلات دیگر موضوع ضمانت نامه‌هاست افزود: شرکت‌های تولیدی بسیاری در صنعت نفت داریم که سابقه 30 تا 50 سال همکاری دارند. این سازندگان که اعتبار خوبی دارند، وزارت نفت و شرکت‌های تابعه نباید به آنها فشار بیاورند که حتماً ضمانت نامه بانکی بیاورند.

رئیس پیشین هیئت‌مدیره انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت (استصنا) در ادامه گفت: زمانی که سازنده داخلی اعتبار خود را ثابت کرد، می‌تواند با سفته و چک قرارداد را منعقد کند و در نهایت پیش پرداخت آن را دریافت کند؛ لذا پس از یکسان­سازی قراردادها، سپردن وثیقه‌های ملکی و وثیقه‌های بانکی معضلی بزرگ برای سازندگان تجهیزات است.

او با اشاره به عدم پرداخت‌های به موقع کارفرمایان گفت: هنگامی که با کارفرما قرارداد می‌بندیم، کارفرما ظرف مدت یک ماه ضمانت نامه بانکی، ضمانت نامه حسن اجرا تعهدات، ضمانت نامه پیش پرداخت طلب می‌کند، سازنده نیز طی مدت یک ماه خانه خود و اطرافیان را در گرو بانک قرار داده و تحویل می‌دهد؛ اما متاسفانه بخش کارفرمایی وزارت نفت طی مدت نوشته شده در قرارداد پول را به سازنده نمی‌دهد و گاهی اتفاق می افتد که به جای 30 روز نوشته شده در قرارداد به سه ماه و شش ماه و یک سال می‌انجامد!

سفارشات تجمعی بسیار به نفع سازندگان است

پدیدار با تاکید بر اینکه «سفارشات تجمعی بسیار به نفع سازندگان خواهد بود»، گفت: شرکت‌های تابعه وزارت نفت به جای اینکه یک قلم کالا بخرند، بهتر است ده قلم سفارش دهند، و به جای سفارش ده عدد از آن کالا 100 عدد سفارش دهند.

او با اشاره به مزایای سفارشات تجمیعی گفت: اگر سازندگان بتوانند کالا را با تعداد بیشتری تولید کنند، قیمت تمام شده آنها پایین می‌آید؛ بنابراین راحت‌تر می‌توانند رقابت کنند، سرمایه در گردش را نیز راحت‌تر تأمین می­کنند و در نهایت می‌توانند کالا را در پروسه‌های زمانی دقیق‌تری تحویل دهند.

رییس پیشین هیات‌مدیره انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت (استصنا) تاکید کرد: کمیسیون‌های معاملات وزارت نفت و شرکت‌های تابعه، باید حتما سفارش‌ها و مناقصات را در حضور سازنده‌ها انجام دهند. تعدادی از این کمیسیون‌ها این کار را انجام می‌دهند و متاسفانه تعدادی نیز انجام نمی‌دهند.

او تصریح کرد: اگر سازندگان مستقیما با کمیسیون‌های معاملات در ارتباط باشند و در حضورشان پاکات باز شوند و درحضور آن‌ها پاسخ دهند، این امر می‌تواند نقاط ضعف آنها را برطرف کند.

تعامل بین بدنه کارفرمایی و تشکل‌های صنفی تقویت شود

او با انتقاد از عدم نظارت مدیران ارشد کارفرمایی بر تولیدات سازندگان گفت: متاسفانه بخشی از کالاها توسط کارفرما خرید می‌شود و به سازنده‌ها اطلاع داده نمی‌شود، این مدیران باید استعلام لازم را از انجمن‌های تخصصی مثل انجمن استصنا، انجمن سازندگان، پیمانکاران و مشاوران دریافت کند و بعد سفارش مورد نیاز را بگیرند.

 پدیدار با بیان اینکه «متاسفانه این تعامل بین بدنه کارفرمایی و تشکل‌های صنفی نیست» گفت: تعامل این دو باید تقویت شود و ضرورت دارد که ابتدا به سازندگان داخلی رجوع کنند اگر آنها توان ساخت آن کالاها را در داخل نداشتند به سراغ سازندگان خارجی بروند و آن کالا را وارد کنند.

پدیدار با اشاره به فرصت‌های پیش آمده در بیست و دومین نمایشگاه بین المللی نفت و گاز و پتروشیمی گفت: نمایشگاه پایگاه تعامل و محیط ارتباط اقتصادی بین سفارش دهندگان و سفارش گیرندگان بود تا بتوانند در یک تعامل متقابل سفارشاتشان را مبادله کنند و مهم‌تر اینکه نقاط قوت و ضعف خود و همچنین استانداردها و ضوابط را به یکدیگر بگویند.

تأثیر برجام بر شرایط سازندگان تجهیزات

پدیدار با تاکید بر اینکه «اکنون شرایط سازندگان تجهیزات بسیار بهتر از دوران تحریم‌هاست» گفت: اکنون شرکت‌های خارجی بدون ابهام با ما ارتباط دارند، در نمایشگاه امسال نیز بیش از 1400 شرکت خارجی در نمایشگاه حضور داشتند و در گفتگوهایی که ظرف چند روز با آنها داشتیم، آن‌ها امیدواریشان به بهبود اوضاع و شرایط بیشتر از ایرانی‌هاست.

رئیس پیشین هیئت‌مدیره انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت (استصنا) تصریح کرد: شرکت‌های خارجی معتقدند ایران بازار بزرگی است چه در داخل کشور و چه درمنطقه و ایران را مرکز ثقل توسعه صنعتی خاورمیانه می‌دانند.