دریاچه ارومیه چهار میلیارد متر مکعب آب نسبت به برنامه‌ریزی مصوب عقب است
مدیرعامل منابع آب ایران`>.شرکت مدیریت منابع آب ایران گفت: رهاسازی آب به دریاچه ارومیه در حوضه سد بوکان ۱۰۴ درصد رشد داشته و به طور کلی در سطح حوضه ۶۹ درصد افزایش رهاسازی داشتیم.
به گزارش «انرژی امروز» از پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، محمد حاج رسولی‌ها مدیرعامل منابع آب ایران`>.شرکت مدیریت منابع آب ایران، در نشست تخصصی نقد و بررسی چگونگی مدیریت تامین منابع آب لازم برای احیای دریاچه ارومیه گفت: پیش بینی بارش، متولیان مختلفی از جمله سازمان هواشناسی دارد. طی سال آبی گذشته با توجه به بارندگی‌ها در اردیبهشت ماه در سطح کشور دو برابر متوسط بارندگی در طول متوسط نرمال فقط از تاریخ اول تا ۳۰ اردیبهشت ماه اتفاق افتاد که هیچ ارگانی این را پیش بینی نکرده بود.
وی ادامه داد: سازمان هواشناسی با ارسال متنی اعلام کرده بود که در فروردین ماه سال ۹۷ میانگین بارش در غرب و شمال کشور کمتر از نرمال و دمای هوا افزایش نسبتا شدیدی خواهد داشت و میانگین بارش فصل بهار در سطح کشور کمتر از نرمال بلندمدت پیش بینی می‌شود.
مدیرعامل منابع آب ایران`>.شرکت مدیریت منابع آب ایران با بیان اینکه پیش بینی‌های سازمان هواشناسی یکی از سندهای ما برای مدیریت منابع آب است تصریح کرد: اتفاقی که در ورودی سدهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه طی اردیبهشت ماه افتاد دو برابر شرایط نرمال بود و بر این اساس تا اواسط اردیبهشت ماه امکان رهاسازی آب برای ما وجود داشت.
حاج رسولی‌ها افزود: قرار بود طی سال آبی گذشته ۱۷۰ میلیون متر مکعب از سد بوکان آب به دریاچه ارومیه رهاسازی کنیم که با توجه به بارندگی‌ها ۱۷۷ میلیون متر مکعب آب رهاسازی شد. طی اردیبهشت ماه و در مرحله دوم رهاسازی نیز مجددا ۱۷۰ میلیون متر مکعب آب رهاسازی شد.
وی گفت: این ارقام نشان می‌دهد که رهاسازی آب به دریاچه ارومیه در حوضه سد بوکان ۱۰۴ درصد رشد داشته و به طور کلی در سطح حوضه ۶۹ درصد افزایش رهاسازی داشتیم.
حاج رسولی‌ها گفت: دریاچه ارومیه چهار میلیارد متر مکعب آب نسبت به برنامه‌ریزی مصوب عقب است. بنابراین کلیه بحث‌ها صرفا روی 150 میلیون متر مکعب نیست.
وی در مورد انتقال آب به دریاچه ارومیه از کشورهای همسایه گفت: انتقال آب از خارج برای دریاچه ارومیه در وزارت نیرو و ستاد احیای دریاچه ارومیه مطرح نیست و هیچ صحبتی در این باره وجود ندارد.
مدیرعامل منابع آب ایران`>.شرکت مدیریت منابع آب ایران تاکید کرد: راهکاری غیر از کاهش سطح زیر کشت در حوضه آبریز دریاچه ارومیه نداریم. این موضوع هم بخشی بر عهده وزارت نیرو و بخش دیگر بر عهده وزارت جهاد کشاورزی است.
حاج رسولی‌ها در ادامه اظهار کرد: در کارگروه سازگاری با کم آبی تلاش می کنیم همه برنامه های کاهش مصرف آب و مدیریت صحیح منابع آب را با همکاری دستگاه های مختلف اجرایی کنیم. چون مدیریت آب و تغییر الگوی کشت باید به طور توأمان انجام و پیگیری شود.
وی تاکید کرد: سیاست های کلی کشت بحث های بسیار جدی است و نیاز به همکاری دستگاه های مختلف دارد.
مدیرعامل منابع آب ایران`>.شرکت مدیریت منابع آب ایران پیشنهاد کرد: عنوان ستاد احیای دریاچه ارومیه برداشته شود و با توجه به مباحث مرتبطی که این ستاد در خصوص تمام تالاب‌ها و آبخوان‌ها دنبال می‌کند ستاد یک برنامه عملیاتی برای تمامی این تالاب‌ها داشته باشد.
ضرورت کنترل آب‌های سطحی
رضا مکنون عضو شورای عالی محیط زیست و رئیس کمیته عالی نظارت و ارزشیابی عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به ضرورت کنترل آب های سطحی اظهار کرد: اگر این آب ها کنترل و ساماندهی نشود قطعا کنترل سایر آب ها پیچیده تر و دشوارتر خواهد بود.
وی با اشاره به ضرورت ارائه مدل های پیش بینی مربوط به وضعیت بارشی حوضه آبریز دریاچه ارومیه گفت: قطعا یکی از ویژگی های این مدل ها از عدم قطعیت آن ها است اما نباید این مدل ها را کنار گذاشت و نسبت به آن ها بی توجه بود.
این عضو شورای عالی محیط زیست تاکید کرد: عدم قطعیت در پیش بینی های فصلی طبیعی است. افزون بر مدل پیش بینی هواشناسی به مدل رهاسازی آب به سمت دریاچه ارومیه نیز نیاز داریم که باید مبتنی بر پیش بینی های هواشناسی باشد و برای آن برنامه ریزی های دقیقی صورت گیرد.
مکنون با اشاره به اینکه الگوی تخصیص استخراج شده است، گفت: نباید در مسیر رهاسازی آب به سمت دریاچه ارومیه هیچ پمپی زده شود بلکه باید رهاسازی آب دقیقا طبق مدل ها اجرا و عملیاتی شود.
70 درصد ورودی سدها طی ماه‌های اسفند، فروردین و اردیبهشت است
بنابراین گزارش، آرش اخوان مدیر دفتر بهره‌برداری از تاسیسات تامین آب منابع آب ایران`>.شرکت مدیریت منابع آب ایران نیز در این نشست در تشریح فرآیند برنامه‌ریزی و عملکرد بهره‌برداری از سدهای حوضه دریاچه ارومیه، گفت: همه ساله در ابتدای سال آبی برای سدهای مهم کشور که حدود 110 سد هستند، برنامه‌ای تحت عنوان `برنامه مدیریت منابع و مصارف سدهای کشور` پیشنهاد و تنظیم می‌شود و این برنامه در طول سال آبی پایش و اصلاح می‌شود.
وی افزود: در حوضه دریاچه ارومیه سدهایی که مشمول برنامه منابع و مصارف هستند، شامل سدهای سلماس، حسنلو، بوکان، مهاباد و سارو هستند. حجم مخازن این سدها در سال حدود یک میلیارد و 470 میلیون مترمکعب است.
اخوان با بیان اینکه طی سال آبی 96-95 حدود 700 میلیون مترمکعب، حجم سدهای دریاچه ارومیه بود تصریح کرد: از این مقدار حجم حداقلی که باید در انتهای شهریورماه داشته باشیم 430 میلیون مترمکعب است.
مدیر دفتر بهره‌برداری از تاسیسات تامین آب منابع آب ایران`>.شرکت مدیریت منابع آب ایران با بیان اینکه از زمانی که برنامه‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه شروع شد، حدود 82 میلیون آبگیری از سدهای دریاچه داشتیم، گفت: بعد از ابلاغ برنامه‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه موظف شدیم که آبگیری در سدها را منطبق با میزان مصرف کنیم و افزایش آبگیری نداشته باشیم.
اخوان با اشاره به اینکه مصارف کشاورزی از سدهای دریاچه ارومیه یک میلیارد و 400 میلیون متر مکعب در نظر گرفته شده است، گفت: براساس این حجم آب مصرفی کشاورزی در بخش کشاروزی تصمیم گرفتیم برای تخصیص آب به دریاچه ارومیه و احیای آن 25 درصد کاهش مصرف داشته باشیم و با شروع کار ستاد احیا در دوره جدید این عدد به 29 درصد کاهش مصرف رسیده است.
وی با تاکید بر اهمیت سد بوکان در حوضه آبریز دریاچه ارومیه تصریح کرد: سد بوکان حدود 65 درصد آوردهای سدها را تشکیل می‌دهد و تقریبا 70 درصد ورودی سدها طی ماه‌های اسفند، فروردین و اردیبهشت است.
اخوان تاکید کرد: در صورت افزایش ورودی به سدها نسبت به مقادیر ورودی مبنا هیچ مصرفی اضافه نخواهد شد و برنامه‌ریزی جهت افزایش رهاسازی برای دریاچه ارومیه به لحاظ مناسب بودن زمان و راندمان صورت می‌گیرد. همچنین در صورت کاهش ورودی سدها نسبت به مقادیر مبنا، مصارف کشاورزی و رهاسازی کاسته خواهد شد.
وی گفت: با توجه به در نظر گرفتن شرایط زمانی و راندمان رهاسازی آب، در صورتی که مقداری از حجم آب اختصاص داده شده به دریاچه ارومیه رهاسازی نشده باشد، طی زمان مناسب این اتفاق صورت خواهد گرفت.
وزارت نیرو می توانست ۱۴ درصد بیشتر رهاسازی آب برای دریاچه ارومیه داشته باشد
جمشید موسوی مسئول کارگروه منابع آب ستاد احیای دریاچه ارومیه، اعلام کرد: در مدل بهره برداری زمان واقعی از مخزن سد بوکان در حوضه دریاچه ارومیه سئوالات اصلی زمان شروع رهاسازی آب برای دریاچه ارومیه شرایط آن در طول دوره سیلابی، ذخیره تراز مخزن در ابتدای فصل کشت و نهایتا موضوع مهم حجم استراتژیک آب در انتهای سال آبی است.
وی با اشاره به اینکه مازاد آب باقی مانده در مخزن سد بوکان در پایان سال آبی، گفت: مگر قرار بوده مخزن بوکان از نوع مخزن (کری اور) carry over باشد و عملکرد برون سالی داشته باشد.
مسئول کارگروه منابع آب ستاد احیای دریاچه ارومیه در پاسخ به اینکه با در نظر گرفتن الگوی کشت و توزیع زمانی آوردِ ورودی، شروع رهاسازی از کدام ماه باید آغاز شود، گفت: در سال آبی ۲۰۱۵- ۲۰۱۶ سرریز کنترل نشده اتفاق افتاد و نتوانستیم از آن به درستی استفاده کنیم.
وی تاکید کرد: برای مدیریت درست و استفاده از منابع آبی گام اول آگاهی از منابع موجود در افق برنامه ریزی آینده است. گام دوم تدوین برنامه رهاسازی تا پایان سال مفروض به منابع گام قبل و مصارف از پیش تعیین شده است. انجام این دو گام باید همراه با پایش عملکرد و اصلاح هر دو گام با توجه به آخرین اطلاعات باشد و نتایج برای سال جاری و بازه بلندمدت ارائه می شود.
موسوی گفت: در بحث پیش بینی های امسال بررسی نتایج محقق شده نسبت به پیش بینی های ما نشان می دهد پیش بینی کل آورد ۹۶۶ بوده که در ۲۰ اردیهبشت به ۹۷۰ میلیون متر مکعب رسیده است. همین عدد را با داده های وزارت نیرو مقایسه کردیم و دیدیم وزارت نیرو بر خلاف تغییرات هیدرولوژیک همواره حدود ۸۰۰ میلیون متر مکعب یعنی نزدیک به نیازها و مصارف پیش بینی کرده که دوستان وزارت نیرو باید در این مورد پاسخگو باشند.
وی ادامه داد: نمودارها نشان می دهد از بهمن ماه تا اردیبهشت ماه که برای ما مهم است پیش بینی های ما خوب بوده و نتایج نشان می دهد که بیش از پیش بینی ها محقق شده است. با توجه به مدل ۲۷۴.۷ میلیون متر مکعب برای دریاچه ارومیه باید رهاسازی می شده اما از این میزان ۱۴۶.۵ میلیون متر مکعب رهاسازی انجام شده و برای ۱۲۸ میلیون متر مکعب انجام نشده است.
مسئول کارگروه منابع آب ستاد احیای دریاچه ارومیه تصریح کرد: نتایج بررسی نهایی نشان می دهد وزارت نیرو می توانسته دستکم ۱۴ درصد بیش از آنچه انجام شده رهاسازی آب داشته باشد. قطعا در ادامه مسیر باید پیش بینی ها بهبود یابد، نیازها و مصارف تدقیق شود و ملزومات سازمانی و اداری در وزارت نیرو برای انجام وظایف محوله فراهم شود.
