قراردادهای نفتی روابط ایران با اقتصاد جهانی را می‌گشاید
علیرضا سلطانی، عضو هیات علمی دانشگاه و کارشناس اقتصاد انرژی، در شکاره امروز روزنامه «اعتماد» نوشت:
یکی از مسائل و چالش‌های امروز ایران، عادی‌سازی و گسترش مناسبات با اقتصاد جهانی است. تحریم‌های اقتصادی ناشی از پرونده هسته‌ای در فاصله سال‌های ٩٠ تا دی ماه ٩۴، بسیاری از مناسبات و کانال‌های ارتباطی ایران با اقتصاد جهانی را بست. مناسباتی که ثمره ده‌ها سال و پرداخت هزینه‌های سنگین در طول سالیان متمادی بود. مهم‌ترین اثر این تحریم‌ها علاوه بر منافع مستقیم اقتصادی و تجاری، کاهش یا ازبین رفتن سطح اعتماد و اطمینان فعالان اقتصادی و تجاری جهان به ایران است.
برجام اگرچه در طول ١٨ ماه گذشته، تحریم‌های اقتصادی ناشی از پرونده هسته‌ای را رفع کرده است و به عبارتی هیچ مانعی برای برقراری مجدد مناسبات تجاری و اقتصادی با دنیا وجود ندارد اما متغیر اصلی در شکل‌گیری مناسبات تجاری و اقتصادی یعنی اعتماد و اطمینان طرفین به خصوص طرف‌های خارجی نسبت به همکاری‌های اقتصادی هنوز به طور کامل ایجاد نشده است؛ به عبارت دیگر بعد از گسست مناسبات اقتصادی و تجاری، شرکت‌ها و بنگاه‌های معتبر و معروف بین‌المللی به دلیل نگرانی از آینده و بالا بودن ریسک فعالیت، انگیزه‌ای برای همکاری‌های اقتصادی با ایران و طرف‌های ایرانی نداشته و آن را به آینده موکول می‌کنند. تحرکاتی که در ماه‌های اخیر به خصوص در باب خرید هواپیما و همچنین انعقاد چند قرارداد خودرویی صورت گرفته تا حدی به تلطیف این فضا کمک کرده است اما هنوز تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله وجود دارد.
واقعیت این است که در بازگشت به شرایط عادی همکاری‌های اقتصادی و تجاری با جهان، توپ در زمین ایران است. علاوه بر اقدامات و تحرکات سیاسی که از اهمیت بالایی برخوردار است، ایران باید از ظرفیت‌های اقتصادی خود برای جلب و جذب شرکت‌های خارجی بهره‌برداری لازم را ببرد. ایران کشوری با ظرفیت اقتصادی بالاست و این ظرفیت‌ها در صورتی که با برنامه و هدف مورد استفاده قرار گیرد، در تحریک و ایجاد انگیزه برای شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی جهت همکاری با ایران می‌تواند نقش موثری داشته باشد. بدون تردید مهم‌ترین ظرفیت اقتصادی ایران، نفت و گاز است. نیاز رو به تزاید اقتصاد جهانی به منابع نفت و گاز از یک سو و برخورداری ایران از بیشترین ذخایر نفت و گاز جهان از سوی دیگر، نفت و گاز را به مزیت و ظرفیت اصلی اقتصاد ایران تبدیل ساخته است. علاوه بر این در سال‌های اخیر، صنعت نفت و گاز ایران به دلیل تحریم‌های اقتصادی از ظرفیت انباشته برای سرمایه‌گذاری برخوردار ساخته است.
بنابراین اقتصاد ایران برای هرچه سریع‌تر از این ظرفیت برای گشایش مناسبات اقتصادی پایدار با جهان استفاده کند. این استفاده به طور طبیعی باید در گام نخست در همکاری با شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی بزرگ و معتبر بین‌المللی متجلی شود. حضور شرکت‌های نفتی بزرگ خارجی در صنعت نفت ایران، علاوه بر جبران عقب‌ماندگی‌های اخیر در صنعت نفت در نتیجه تحریم‌های اقتصادی و جذب و تزریق سرمایه، تکنولوژی و نظام‌های مدیریتی روز جهان به این صنعت، هموار‌کننده مسیر ارتباطی ایران با اقتصاد جهان است. قراردادهای نفتی با شرکت‌های بزرگ خارجی مانند توتال فرانسه، اینپکس ژاپن و شل انگلستان با توجه به گردش مالی بالایی که در پی دارد، زمینه حضور و مشارکت بانک‌ها و موسسات مالی بزرگ بین‌المللی و همچنین موسسات بین‌المللی بیمه را در قراردادها و به دنبال آن حضور آنها در ایران فراهم ساخته و از این طریق مشکل ارتباطات بانکی که پس از اجرای برجام به دلیل بی‌اعتمادی بانک‌ها و موسسات مالی بین‌المللی به ایران، به تدریج برطرف خواهد شد. حضور بانک‌های معتبر در طرح‌های بزرگ صنعت نفت ایران، راه را برای ورود سرمایه‌گذاری خارجی در دیگر بخش‌ها باز کرده و به این ترتیب مناسبات ایران با اقتصاد جهانی در شرایط عادی قرار می‌گیرد. با این تفسیر به نظر می‌رسد هرگونه تاخیر در انعقاد قرارداد با شرکت‌های معتبر خارجی مانند توتال یا سنگ‌اندازی بر سر امضا و اجرای این قراردادها، برخلاف منافع ملی است.
