باید تا پایان برنامه ششم 11میلیارد متر مکعب برداشت آب زیرزمینی کاهش یابد
مدیرکل دفتر مدیریت مصرف و ارتقای بهره‌وری آب و آبفای وزارت نیرو جزئیات برنامه سازگاری با کم آبی و نحوه نگارش گزارش‌های مربوطه را تشریح کرد.
بنفشه زهرایی، مدیرکل دفتر مدیریت مصرف و ارتقای بهره وری آب و آبفای وزارت نیرو در چهل و چهارمین گردهمایی مدیران ارشد آب کشور با تشریح برنامه سازگاری با کم آبی گفت: سازگاری با کم آبی، نوعی «مدیریت تطبیقی» است که به پویایی سیستم‌های اقتصادی، طبیعی، سیاسی و اجتماعی توجه داشته و همواره در حال رصد آینده و آماده‌سازی ظرفیت‌های لازم برای مواجهه با شرایط جدید است.
وی هدف اصلی سازگاری با کم آبی را اطمینان از حصول تناسب هم‌زمانِ «توسعه» و «ظرفیت‌ها» بیان کرد و گفت: در هر حال، توسعه نباید از ظرفیت‌های فراهم شده گذر نماید و اگر توسعه بیشتری هدف‌گیری شده است، باید به تدریج ظرفیت‌های مورد نیاز آن فراهم و متعاقباً توسعه وقوع یابد که در این راستا هدف کلان ما محدود کردن مصارف در حد آب قابل برنامه ریزی و همچنین کاهش مصارف از منبع اب زیرزمینی است.
زهرایی افزود: برش های استانی کاهش برداشت منابع آب زیرزمینی مشخص و اطلاع رسانی شده تا بر اساس آن تا پایان برنامه ششم توسعه 11 میلیارد مترمکعب از برداشت منابع آب زیرزمینی کاسته شود.
وی با اشاره به پیش نیازهای سازگاری با کم آبی، ایجاد شفافیت و یک درک مشترک در همه ذینفعان اظهار داشت: منابع آب موجود و ساختار لازم برای پایش بهنگام آن ، وضعیت بهره برداری از منابع آب و همچنین سهم ذینفعان از منابع آب تخصیص داده شده از پیش نیازهای سازگاری با کم آبی است.
مدیرکل دفتر مدیریت مصرف و ارتقای بهره وری آب و آبفای وزارت نیرو ادامه داد: همه دستگاه های عضو کارگروه های استانی بایستی در مورد تعاریف و مبانی سازگاری با کم آبی و علل بروز آن اتفاق نظر داشته باشند و رویکرد و ساز و کارهای چند انضباطی- میان رشته ای استفاده شوند. همچنین در این برنامه باید تصمیمات بر مبنای شواهد معتبر و داده های صحیح اتخاذ شوند و از تداوم کارهای غیرموثر و غیراثربخش قبلی با روکش و عنوان جدید سازگاری با کم آبی اجتناب کرد.
وی با تاکید بر اینکه نتیجه گرایی همواره باید مورد توجه باشد گفت: علاوه بر آن بر اصول آمایش سرزمین با هدف سازگاری با کم آبی باید مورد توجه قرار گرفته و اقدامات انجام شده، ارزیابی و آسیب شناسی شود.
وی از تدوین دستورالعمل نگارش گزارش برنامه سازگاری با کم آبی خبر داد و گفت: بر اساس این دستور العمل شرایط جغرافیایی، آب و هوایی، هیدرولوژیکی و منابع و مصارف آب و تغییرات مشاهده شده باید مشخص شده و روند تولید ، تامین و مصرف آب برای بخش های مختلف در طول دوره 20 سال اخیر بررسی شود.
زهرایی تصریح کرد: در این گزارش استان ها بایدتحلیل کلان از وضع موجود، بیان فرصت ها، مسائل و چالشها و پیش بینی وضعیت آینده را در نظر گرفته و با توجه به شرایط خاص سال جاری در صورت نیاز به اجرای برنامه های اضطراری اقدام کنند.
وی با بیان اینکه در برنامه سازگاری با کم آبی طرح های در دست اجرای هر استان مورد بازنگری قرار می گیرد، افزود: بر اساس این دستورالعمل برنامه ها و اقدامات اضطراری تا پایان سال 1398 و برنامه های میان مدت و بلند مدت به تفکیک برای تامین آب مصارف مختلف با منابع اعتباری ابلاغی به تفکیک سازه ای و غیرسازه ای مشخص خواهد شد.
مدیرکل دفتر مدیریت مصرف و ارتقای بهره وری آب و آبفای وزارت نیرو با اشاره به لزوم همکاری شرکت های آب منطقه ای با نهادهای مرتبط و عضو کارگروه استانی سازگاری با کم آبی، اظهار داشت: اعضای کارگروه سازگاری با کم آبی توسط هیئت دولت مشخص شده است اما شرکت های آب منطقه ای در پیشبرد اهداف حتما از ظرفیت دانشگاه ها و بخش خصوصی استفاده کنند.
وی از هدفگذاری کاهش 30 درصدی مصارف آب فضای سبز و خدمات شهری در هر استان خبر داد و گفت: تغییر الگوی کشت متناسب با اقلیم هر منطقه، مدیریت مشارکتی منابع آب با همکاری دینفعان و جذب سرمایه، ارتقای سامانه های پایش مصارف آب و بازنگری در طرح های نیمه تمام مغایر با برنامه سازگاری با کم آبی از دیگر اقدامات مورد نظر در این برنامه است.
زهرایی خاطرنشان کرد: منابع آب تجدید پذیر و آب قابل برنامه ریزی، وضعیت تامین حق آبه های زیست محیطی،سهم بخش های مختلف از آب مصرفی،میزان کمبود آب مورد نیاز برای تامین پایداری منابع و همچنین میزان منابع آب در معرض تهدیدهای کیفی در این برنامه استحصال شده و با تعامل اعضای کارگروه و همه ذینفعان تدابیر لازم اتخاذ می شود.
وی در پایان گفت: ضروریست تا حداکثر یک ماه پس از دریافت این دستورالعمل، هر استان، با بهره گیری از ظرفیت های سازمان های عضو و بهره گیری از ظرفیت های بخش خصوصی متخصص و خبرگان دانشگاه ها و موسسات پژوهشی، نسبت به تهیه برنامه سازگاری اقدام نموده و پس از تصویب در کارگروه استانی، برای تصویب به دبیرخانه کارگروه ملی ارسال نماید.
