وعده های 6 میلیـارد دلاری
بیست و سومین نمایشگاه صنعت نفت ایران را می توان از 2 جنبه، متفاوت تر از ادوار گذشتۀ آن برشمرد؛ نخست اینکه برخلاف چند سال گذشته، معاون اول رئیس جمهور در افتتاحیۀ آن حضور نیافت و دوم، مخاطب قرار دادن بازارهای بین المللی نفت خام به جای بازیگران داخلی کسب و کار صنعت نفت که منتظر اعلام رسمی سیاست های وزارت نفت برای تنظیم فعالیت های خود در سال جاری بودند. این مسئله از آن رو اهمیت بیشتری می یابد که صنعت نفت ایران بعد از برجام و در میانه های دولت یازدهم، فرصتی برای خروج از انزوا یافت و با گشایش های نسبی ایجادشده در مناسبات بین المللی و احیای بازارهای سنّتی فروش نفت، دولت را از تنگناهای ارزی که این روزها نیز به شدت گرفتار آن شده، اندکی آسوده خاطر کرده بود. درحالی که موانع متعدد ایجادشده برای جذب سرمایه گذاران خارجی در صنعت نفت ایران، هرروز بیش از گذشته و تقریباً غیرممکن می شود، نگرانی های وزیر نفت ایران از تشدید محدودیت های بین المللی و بازگشت تحریم ها که بدون تردید، صنعت نفت به عنوان پیشانی آن انتخاب خواهد شد، در سخنرانی خود در افتتاحیۀ نمایشگاه، کاملاً مشهود بود: «سیاسی کردن بازار انرژی از طریق اعمال محدودیت‌های مالی، بازرگانی و فنّاوری به تولیدکنندگان و البته مصرف‌کنندگان بزرگ بازار، لطمه وارد می‌کند.»
درحالی که 6 روز بعد از افتتاح نمایشگاه بیست و سوم صنعت نفت ایران، ضرب العجل تعیین شدن ازسوی رئیس جمهور آمریکا برای خروج احتمالی از برجام در 22 اردیبهشت فرا می رسد، واکنش زنگنه به اظهارنظر ترامپ درخصوص افزایش دوبارۀ قیمت نفت و بازگشت تحریم ها که شکست برنامه های وزارت نفت برای افزایش تولید و صادرات نفت را در پی خواهد داشت، بسیار محتاطانه تر از اظهارنظرهای قبلی او بود: «در شرایط کنونی، ایران مدافع قیمت های بالای نفت نیست و تاکنون، هیچ محدودیتی در تولید و صادرات نفت نداشته ایم!»بیژن نامدار زنگنه در مراسم گشایش بیست‌وسومین نمایشگاه بینالمللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی با اشاره به اینکه ایران حدود ۱۱۰ سال است که در بازارهای جهانی انرژی ایفای نقش دارد، بر رویکرد غیرسیاسی و ضرورت آزادی کشورها برای تبادل و تأمین امنیت انرژی در بازارهای جهانی تأکید کرد و گفت: «سیاسی کردن بازارهای انرژی از طریق اعمال محدودیت‌های مالی، بازرگانی و فنّاوری، نه تنها به کشورهای تولیدکننده، بلکه به مصرف‌کنندگان بزرگ بازار نیز لطمه وارد می‌کند و این موضوع، به نفع هیچ یک از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان نیست. بنابراین بازار انرژی باید به صورت غیرسیاسی اداره شود تا روند توسعه، تبادل و همکاری‌های آن با اختلال روبه‌رو نشود.»مدافع قیمت‌های بالای نفت نیستیمدرحالی که توئیت اخیر ترامپ درخصوص مخالفت با روند افزایشی قیمت نفت با واکنش های مختلفی ازسوی دبیرکل و اعضای اوپک مواجه شده بود، زنگنه در آغاز سخنان خود به قیمت نفت نیز اشاره کرد و با بیان اینکه قیمت نفت نباید به نحوی باشد تا بازارها به صورت مرتب با نوسان همراه شوند، گفت: «ایران همواره طرفدار قیمت معقول برای نفت است که هم تولیدکنندگان را به تولید بیشتر نفت تشویق نکند و هم در جریان رشد اقتصاد جهانی خلالی ایجاد نشود. در شرایط کنونی مدافع قیمت‌های بالای نفت نیستیم و تنش‌های مصنوعی و نه عوامل پایه‌ای بازار در شرایط فعلی، دلیل بالا رفتن قیمت نفت است.»وزیر نفت با تأکید بر اینکه انتقال فنّاوری برای ایران در همکاری با شرکت‌های بینالمللی، اولویت بالایی دارد، گریزی نیز به بازگشت تحریم ها زد و افزود: «هرچند ممکن است بخواهند توسعۀ صنعت نفت ایران را به تأخیر بیندازند، اما با تکیه بر توانایی های داخلی، برنامۀ خودمان را ادامه می‌دهیم. ایران در شرایطی نیست که کسی بتواند آن را در بازارهای جهانی و در حوزۀ انرژی نادیده بگیرد.»
بستۀ 6میلیارد دلاری و سرنوشت قراردادهای نفتیوزیر نفت با اشاره به این که صنعت نفت در برنامۀ ششم توسعه به ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد و بخشی از آن باید از منابع خارجی تأمین شود، تصریح کرد: «هدف از ارجاع کارهای توسعه‌ای صنعت نفت به شرکت‌های خارجی، افزون بر جذب منابع، انتقال فنّاوری نیز محسوب می شود.»او به طرح جدید وزارت نفت برای تدوین ۶ میلیارد دلار طرح‌های نگهداشت و افزایش تولید اشاره کرد و افزود: «اجرای پروژه‌های تعریف شده برای این طرح که در قالب ۳۴ بسته تعریف شده، قرار است توسط شرکت‌های ایرانی انجام شود که ظرفیت عظیمی را در زمینۀ اشتغال ایجاد می‌کند.»براساس اعلام وزیر نفت، قرار است سرمایۀ مورد نیاز این طرح از منابع داخلی تأمین شود و وزارت نفت، پیش‌پرداخت مورد نیاز برای آغاز اولیۀ این طرح ها را به زودی پرداخت خواهد کرد. او با اشاره به اینکه قراردادها فقط با مناقصه به شرکت‌های ایرانی واگذار خواهد شد، پیش‌بینی کرد که در 4 یا 5 ماه آینده، بیش از نیمی از این قراردادها به ارزش ۳ میلیارد دلار با شرکت‌های داخلی امضا شود و باقی مانده نیز با استفاده از منابع داخلی ازجمله صندوق توسعۀ ملّی، نهایی شوند.سرنوشت قراردادهای بین المللی نفتی نیز از دیگر محورهای صحبت زنگنه در این مراسم بود. او با اشاره به امضای 3 قرارداد در قالب IPC در سال گذشته اشاره کرد و یادآور شد: «قرارداد فاز ۱۱ پارس جنوبی و میادین آبان، پایدار غرب، سپهر و جفیر سال گذشته به امضا رسید و پیش‌بینی می‌شود در این قراردادها، بیش از ۷۰ درصد کار از نظر ارزشی به شرکت‌های ایرانی سپرده شود.» به گفتۀ وزیر نفت، مذاکرۀ نهایی چند قرارداد نیز همچنان در حال انجام است. وزیر نفت همچنین به آخرین وضعیت پارس جنوبی نیز اشاره کرد و افزود: «بخش دریایی ۶ فاز متعارف پارس جنوبی شامل فازهای ۱۳، ۱۴، ۲۲ تا ۲۴ تا آخر امسال به پایان می‌رسد و بخش خشکی 4 فاز نیز به بهره‌برداری می‌رسد.»
