بررسی رابطه علی بین انتشار دی‌اکسیدکربن، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی‌، سرانه مصرف انرژی و تولید ناخالص داخلی در ایران (رهیافت آزمون علیت تودا- یاماموتو)

بخش بزرگی از مصرف انرژی در جهان توسط سوخت­ های فسیلی تأمین می­شود، که این امر موجب انتشار وسیع مواد آلاینده و خطرناک به محیط زیست شده و باعث گرم شدن کره زمین و تغییرات آب و هوایی می­شود. آنچه مسلم است مصرف انرژی در جهان به منظور رشد اقتصادی رو به افزایش است و در نتیجه انتشار گازهای گلخانه ­ای بویژه دی ­اکسیدکربن، در اثر مصرف سوخت­ های فسیلی روندی فزاینده دارد.

از این رو در مطالعه­ حاضر به بررسی رابطه­ علی بین انتشار دی­ اکسیدکربن (به عنوان متغیر جایگزین برای تخریب محیط زیست) و متغیرهای سرمایه­ گذاری مستقیم خارجی، سرانه مصرف انرژی و تولید ناخالص داخلی در قالب فرضیه­ ی زیست­ محیطی کوزنتس در ایران در سال­های 1387-1359 پرداخته می­شود. برای این منظور از آزمون­ های تودا- یاماموتو برای بررسی رابطه­ علی استفاده شده است.

نتایج حاصل از این مطالعه بیانگر وجود رابطه­ علی دوطرفه بین متغیرهای انتشار دی­ اکسیدکربن و سرانه مصرف انرژی و روابط علی یکطرفه از سوی تولید ناخالص داخلی به سمت سرانه­ مصرف انرژی است. با توجه به وجود رابطه­ علی بین متغیرها، فرضیه منحنی زیست­ محیطی کوزنتس (EKC)  در حالتی که معیار رشد اقتصادی متغیرهای انتشار دی­ اکسیدکربن و سرانه مصرف انرژی باشد تأیید می­شود ولی در حالتی که معیار رشد اقتصادی، تولید ناخالص داخلی باشد تأیید نمی­شود.